بلاک عصبی، یک روش که می‌تواند در مدیریت و پیشگیری از انواع مختلف دردها به کار گرفته شود، است. در این روش، داروهایی به بدن تزریق می‌شوند که پیام‌های درد را در اعصاب مختلف مسدود می‌کنند. استفاده از بلاک عصبی می‌تواند منجر به کاهش درد و حتی برطرف سازی کامل حس درد باشد و به منظور انجام عمل جراحی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرآیند بلاک عصبی معمولاً زمان کمی را در برمی‌گیرد؛ کمتر از نیم ساعت. در ابتدا، پزشک محل ورود سوزن را بی حس می‌کند و سپس با استفاده از تصویربرداری اولتراسوند، سوزن را به محل مورد نظر هدایت می‌کند. وقتی سوزن به محل مناسب رسید، داروی بی حسی تزریق می‌شود. سپس بیمار برای مدتی استراحت کرده و پس از آن می‌تواند مرخص شود.

درباره‌ی بلاک عصبی

بلاک عصبی با استفاده از یک سوزن و معمولاً با کمک فلوروسکوپی، اولتراسوند یا سی تی اسکن انجام می‌شود. همچنین ممکن است پزشک برای تعیین موقعیت عصب ایجاد کننده‌ی درد، از تحریک خفیف الکتریکی استفاده کند. سوزن و تصاویر راهنمایی کننده برای تزریق داروهای مسکن درد و یا ضد التهاب در اطراف یک عصب و یا گروهی از اعصاب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این کار باعث بی حس شدن ناحیه و یا رفع التهاب خواهد شد. بعضاً ممکن است از مواد شیمیایی و یا عمل جراحی برای آسیب رساندن و یا بریدن عصب استفاده شود. بلاک عصبی پیام‌های درد که از اعصاب یک ناحیه‌ی خاص بدن می‌آیند را متوقف می‌کند.

انواع بلاک عصبی

انواع مختلفی از بلاک‌های عصبی وجود دارند که همگی با هدف تسکین درد بیمار انجام می‌شوند. با این حال، این کار با روش‌های مختلفی انجام می‌شود:

• تزریق به ریشه‌های عصبی برای کاهش التهاب اعصاب نخاعی انجام می‌شود. در این روش، داروها به ریشه‌ی عصبی تزریق می‌شوند تا اعصاب این مسیر را مسدود کنند.
• بلاک عصب رادیال برای مسدود کردن اعصاب دست و بازو استفاده می‌شود.
• اعصاب فمورال از ستون فقرات تا پایین پاها کشیده شده‌اند. بلاک اعصاب فمورال در ناحیه‌ی کشاله‌ی ران انجام شده و ناراحتی‌های این ناحیه را کاهش می‌دهد. این بلاک‌ها با راهنمایی و کمک اولتراسوند انجام شده و بدین ترتیب پزشک می‌تواند به سرعت و با دقت بالا این تزریق را انجام دهد.

به علاوه:

• بلاک اعصاب موضعی با تزریق یک بی حس کننده‌ی موضعی به گروهی از اعصاب انجام می‌شود. تزریقات نخاعی نمونه‌ای از بلاک‌های اعصاب موضعی خواهند بود. این روش می‌تواند باعث تسکین موقتی درد شود.
• بلاک نورولیتیک برای درمان دردهای مزمن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش پزشک از الکل یا یک عامل منجمد کننده استفاده می‌کند. این روش کاربرد معمول ندارد چرا که به مسیر عصبی آسیب وارد می‌کند و معمولاً برای عارضه‌های شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• بلاک‌های عصبی با جراحی جراح را قادر می‌سازند تا عصب‌های آسیب دیده را برداشته و یا به منظور تسکین درد، به اعصاب خاصی آسیب وارد کنند. این تکنیک اثرات دائمی داشته و برای عارضه‌های شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزایای بلاک عصبی

تسکین درد به عنوان دلیل اصلی برای انجام بلاک عصبی شناخته می‌شود. اما علاوه بر آن، بلاک عصبی می‌تواند در رفع مشکلات دیگر نیز مؤثر باشد. به عنوان مثال، این روش می‌تواند به پزشک شما در تشخیص منبع درد کمک کند.

در صورتی که پزشک شما در حال درمان یک عارضه جدی و طولانی مدت در شماست، احتمالاً به منظور ارزیابی واکنش بدن به عوامل بی حسی، از بلاک عصبی استفاده خواهد کرد و نیاز بدن شما به عوامل تسکین درد را بررسی خواهد کرد.

بلاک عصبی در انواع مختلف عمل‌های جراحی، چه سبک و چه سنگین، قابل استفاده است. برخی از افراد پس از جراحی به دلیل بریدگی‌های ایجاد شده درد می‌کشند و بلاک عصبی می‌تواند در کاهش این درد به آن‌ها کمک کند. همچنین، در صورتی که داروهای دیگر درمانی به طور کافی مؤثر نباشند، بلاک عصبی می‌تواند در درمان عارضه‌های مانند سرطان مؤثر باشد. برخی از داروهای مسکن ممکن است عوارض جانبی ناخواسته مانند تهوع و استفراغ ایجاد کنند و بعضی از آن‌ها هم ممکن است کارایی مورد نیاز را نداشته باشند. در این موارد، بلاک عصبی به عنوان یک روش جایگزین استفاده می‌شود.

عارضه‌های کاندید بلاک عصبی

از بلاک‌های عصبی معمولاً برای تسکین درد در حین عمل جراحی استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از این روش برای مدیریت درد ناشی از عارضه‌های مزمن که باعث آسیب و التهاب اعصاب شده‌اند استفاده نمود.

بلاک عصبی به طور رایج برای از بین بردن درد با منشأ ستون فقرات و همچنین دردهای ناتوان کننده‌ی دست، پا، گردن و باسن استفاده می‌شود.

می‌توانید برای تسکین درد در موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:

• درد زایمان
• درد پس از جراحی
• درد ناشی از سرطان
• درد آرتروز
• درد شدید صورت مثل نورالژی تری ژمینال
• کمر درد
• سردرد ازجمله میگرن و نورالژی اوکسیپیتال
• سندرم درد موضعی مزمن یا CRPS

پزشک شما می‌تواند از بلاک عصبی به عنوان ابزاری برای تشخیص علت بروز درد و منشأ آن استفاده کند. با بررسی پاسخ شده به یک بلاک عصبی موقت و تأثیر آن بر روی درد شما، پزشک می‌تواند علت درد، موقعیت آن و بهترین راه برای درمان آن را تعیین کند.

ماندگاری بلاک عصبی

میزان تسکین درد پس از انجام بلاک عصبی به روش اجرای آن، مدت زمان عارضه و واکنش بدن فرد بستگی دارد. همانطور که در بسیاری از روش‌های دیگر رخ می‌دهد، تأثیر بلاک عصبی بر هر فرد به طور متفاوتی است. اکثر بیماران در مدت زمان چند ساعت تا چند روز پس از بلاک عصبی، تسکین درد را گزارش می‌دهند. برای افرادی که با عارضه‌های مزمن مواجه هستند، پزشک ممکن است از بلاک‌هایی با تأثیر طولانی‌مدت تا یک سال استفاده کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است از یک پمپ استفاده کند که به تدریج داروی بی حسی را وارد بدن بیمار می‌کند. بلاک عصبی‌ها برای تسکین دردهای موقتی طراحی شده‌اند، به این معنی که پس از اتمام اثرات بلاک، درد در منطقه مورد نظر کاهش می‌یابد و دیگر نیازی به بلاک عصبی نخواهید داشت.

چه کسانی نباید از بلاک عصبی استفاده کنند؟

در صورت موارد زیر ممکن است شما کاندید مناسبی برای انجام عمل بلاک عصبی نباشید:

• وجود عفونت در محل انجام تزریق
• استفاده از داروهای ضد انعقاد یا ابتلا به مشکلات انعقادی
• مشکلات عصبی قبلی در محل انجام تزریق

عوارض جانبی شایع در بلاک عصبی

همانند روش‌های دیگر برای درمان درد مزمن، باید عوارض جانبی ناشی از بلاک عصبی را در نظر گرفت. اگرچه بلاک عصبی به عنوان یک روش کم تهاجمی و با عوارض جانبی کم شناخته می‌شود، برخی از عوارض شایع آن عبارتند از:

• درد: بعد از انجام بلاک عصبی، ممکن است درد وجود داشته باشد. این درد معمولاً به صورت موقت و معدود روزه است و به طور کلی با مدیریت درد و استفاده از داروهای تسکینی کنترل می‌شود.
• بی حسی و سوزش موقتی: پس از بلاک عصبی، ممکن است بی حسی و سوزش موقت در منطقه تزریق دارو رخ دهد. این عوارض معمولاً به صورت موقت و در مدت کوتاهی ادامه دارند و به طور معمول بهبود می‌یابند.
• درد موقتی در محل تزریق: یکی دیگر از عوارض موقت بلاک عصبی، درد در محل تزریق دارو است. این درد معمولاً در مدت کوتاهی پس از تزریق دارو رخ می‌دهد و به طور معمول بهبود می‌یابد.
• عفونت در محل تزریق: اگرچه بلاک عصبی به طور کلی از راه تزریق دارو صورت می‌گیرد، اما ممکن است عفونت در محل تزریق رخ دهد. احتیاط‌های لازم در مورد بهداشت و استریلیزاسیون باید رعایت شود تا خطر عفونت کاهش یابد.

به هر حال، در هنگام انتخاب بلاک عصبی به عنوان روش درمانی، پزشک شما به درستی عوارض ممکن را با شما بررسی خواهد کرد و مزایا و معایب را به شما توضیح خواهد داد.