رگ به رگ شدگی مچ پا زمانی رخ می‌دهد که رباط‌های مچ پا بیش از حد کشیده شده‌اند. رگ به رگ شدگی مچ پا با توجه به شدت آن متفاوت است، از پیچ خوردگی خفیف مچ پا گرفته تا پارگی‌های شدید کامل رباط، شکستگی‌ها  یا استخوان‌های شکسته. هنگامی که مبتلا به رگ به رگ شدگی مچ پا هستید: درد و ورم تقریبا می‌توانند بلافاصله رخ دهند، حرکت دادن مچ پا می‌تواند دشوار باشد، و قرار دادن وزن روی پا می‌تواند باعث صدمه شود.

کدام رباط‌های مچ پا به طور معمول رگ به رگ می‌شوند؟

مفصل مچ پای شما، که با عنوان مفصل تالوکرورال نامیده می‌شود از سه استخوان ساخته شده است: تیبیا (استخوان ساق پا – داخل استخوان مچ پا)، فیبولا (قسمت بیرونی پایین پا- استخوان بیرونی مچ پا) و استخوان قوزک (استخوان عمیق مچ پا).

زیر مفصل تالوکرورال، مفصل ساب تالار قرار دارد، که بند یا لولا‌ی بین استخوان قوزک و استخوان پاشنه است.

رباط‌های مچ پای شما از استخوان به استخوان متصل می‌شوند و بدون مقاومت حرکات را در هر مفصل محدود می‌کنند.

در قسمت خارجی مچ پا رباط‌های طرفی قرار دارند، که در عارضه‌ی کشیدگی رباط یا رگ به رگ شدگی مچ پا بیشترین آسیب به آنها وارد می‌شود. این رباط‌ها عبارتند از:

• رباط تیبیوفیبولار قدامی تحتانی (ATFL)
• رباط کالکانئوفیبولار (CFL)
• رباط تالوفیبولار خلفی (PTFL)

رباط میانی اصلی (داخل مچ پا) بسیار قوی‌تر از رباط دلتوئید است. کشیدگی‌های زیاد رباط مچ پا شامل رباط تیبیوفیبولار قدامی تحتان و سیندسموز هستند. این‌ها آسیب‌های بیشتر غیر فعال کننده مچ پا هستند و اغلب به عنوان مچ پای رگ به رگ‌ شده‌ی ساده‌تر اشتباه تشخیص داده می‌شوند.

علت و عوامل خط رگ به رگ شدن یا کشیدگی مچ پا

پیچ خوردگی‌های مچ پا می‌توانند به دلایل مختلفی رخ دهند. برخی از علل شایع کشیدگی یا رگ به رگ شدگی رباط مچ پا عبارتند از:

• پوشیدن نوع کفش‌ نامناسب برای ورزش. این شما را در معرض خطر پیچ خوردگی مچ پا یا حتی افتادن قرار می‌دهد.
• قرار دادن فشار غیر معمول روی رباط. این عامل می‌تواند ناشی از راه رفتن یا دویدن بر روی یک سطح ناهموار، پریدن روی پاها و یا چرخاندن مچ پا به شیوه‌ای عجیب و غریب باشد.

ورزش‌ها با اثر شدید- جایی که می‌دوید، می‌پرید، بالا می‌روید یا لگد می‌زنید، می‌تواند شما را در معرض خطر پیچ خوردگی قرار دهد.

علائم رگ به رگ شدن مچ پا چیست؟

سابقه‌ی پیچ خوردگی پا جزء کلیدی برای مشکوک شدن به عاره رگ به رگ شدگی مچ پا است. در زمان آسیب، ممکن است یک صدای ترق تروق یا شکستن را بشنوید و متوجه تورم، کبودی و درد مچ پا شوید. رگ به رگ شدن رباط جانبی یا میانی معمولاً باعث حساس شدن حاد در ناحیه روی رباط آسیب دیده می‌گردد. بسته به شدت پیچ خوردگی مچ پا ممکن است مشکل راه رفتن یا ایستادن روی پاهایتان را داشته باشید. در این موارد، برای کمک به تحرک داشتن در طول روز، عصاها یا بوت‌ها برای راه رفتن ممکن است مورد نیاز باشند.

در موارد شدیدتر ممکن است درد شدید عمیق در مفصل مچ پا همراه با شکستگی گنبد تالار یا درد بین استخوان‌های پایین ساق پا وجود داشته باشد که ممکن است سیندسموز یا پیچ خوردگی شدید مچ پا باشد.

عوارض رگ به رگ شدگی مچ پا

بدون تشخیص درست، درمان، و مراقبت، رگ به رگ شدگی مچ پا می‌تواند مانع از توانایی شما را برای راه رفتن و انجام فعالیت‌های معمول دیگر شود.

مچ پای رگ به رگ شده ممکن است باعث شود راه رفتنتان ناهموار شود. این باعث می‌شود وزن بیشتری روی مچ پای سالم قرار بگیرد و خطر آسیب به قوزک پای سالم را افزایش می‌دهد.

روش تشخیص کشیدگی لیگامان قوزک پا

سابقه‌ی شما و یک معاینه کامل بالینی، شدت کشیدگی لیگامان قوزک پا را تعیین می‌کند.

در صورت لزوم، شما ممکن است برای انجام یک اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی برای تأیید یا رد کردن آسیب به رباط‌های خاص یا آسیب‌های استخوانی ارجاع داده شوید.

بهترین درمان برای پیچ خوردگی و کشیدگی تاندون مچ پا

متاسفانه، پیچ خوردگی مچ پا می‌تواند خطر آسیب دوباره را از 40 تا 70 درصد افزایش می‌دهد، اما تمرینات توانبخشی درست پس از آسیب  به طور قابل توجهی خطر را کاهش می‌دهد. درمان‌های اساسی وجود دارند که باید توسط توانبخشی موثر مچ پای پیچ خورده و جلوگیری از عود مجدد پشتیبانی شود.

روند درمان این عارضه عبارت است از:

مرحله 1. محافظت در برابر آسیب: تسکین درد و کنترل التهاب

همانند بسیاری از آسیب‌های بافت نرم، درمان اولیه RICE است- استراحت، یخ، فشار موضعی و بالا نگه داشتن است.

(فعال) استراحت

در مرحله‌ی اول به احتمال زیاد قادر به راه رفتن روی مچ پای پیچ خورده نخواهید بود. هدف اول شما استراحت کردن برای وضعیت و حرکاتی است که باعث تحریک درد می‌شود. این بدان معنی است که شما باید انجام حرکات یا فعالیتی که درد مچ پا را تحریک می‌کنند را متوقف کنید. در اکثر موارد، نباید وزنی را تحمل کنید. ممکن است نیاز به پوشیدن بوت، یک بریس برای پشتیبانی از مچ پا، برای راه رفتن یا استفاده از عصا داشته باشید.

یخ 

یخ یک روش ساده و موثر برای کاهش درد و تورم است. لطفا برای هر 20 تا 30 دقیقه هر 2 تا 4 ساعت در مرحله اولیه یا زمانی که متوجه شدید آسیب گرم است یخ را اعمال کنید.

فشار موضعی 

یک پانسمان فشاری، جوراب فشاری یا نوارهای کینزیولوژی به حفظ بافت نرم آسیب دیده و کاهش تورم کمک می‌کند.

بالا نگه داشتن 

بالا نگه داشتن مچ پای آسیب دیده بالاتر از قلب به کاهش تورم بیش از حد اطراف مچ پا کمک می‌کند.

فیزیوتراپیست شما از طیف وسیعی از ترفندهای مفید، از جمله تکنیک‌های کاهش درد، متحرک کردن مفصل، ماساژ، و طب سوزنی برای کمک به شما در طول این مرحله‌ی دردناک استفاده می‌کند.

داروی ضد التهابی

داروی ضد التهابی و کرم‌های طبیعی مثل arnica ممکن است به کاهش درد و تورم کمک کنند. با این وجود، بهتر است از داروهای ضد التهاب زمانی که ممکن است باعث خونریزی اضافی شود در حین 48 تا 72 ساعت اولیه جلوگیری شود. اکثر افراد می‌توانند پاراستامول را به عنوان یک تسکین دهنده درد تحمل کنند.

مرحله 2: دوباره به دست آوردن طیف کامل حرکت

در صورتی که بطور مناسب از رباط‌های آسیب دیده مچ پای خود محافظت کنید، رباط‌های پاره شده بطور موفقیت آمیزی متصل شده و عملکرد عادی خود را باز می‌یابند. تشکیل اسکار بالغ حداقل شش هفته طول می‌کشد. در طول این دوره، هدف شما باید بازسازی مطلوب بافت اسکار باشد تا امکان حرکت کامل مچ پا فراهم شده و از شکل گیری بافت اسکاری که در آینده مجدداً پاره خواهد شد جلوگیری کنید. کشیدن و حرکت بافت اسکار در حال بهبود از طریق ماساژ و ورزش‌هایی که به منظور افزایش دامنه حرکتی مفصل، کشیدگی عضله و حرکت طبیعی بافت عصبی طراحی شده‌اند، حائز اهمیت است.

محققین دریافته‌اند که سابقه ابتلا به دررفتگی مچ پا شما را مستعد سفتی مفصل مچ پا می‌کند که خطر آسیب‌هایی چون رگ به رگ شدن مچ پا، درد قدم پا، آسیب‌های ساق پا و کمر درد را افزایش می‌دهد. بنابراین هر کسی که از رگ به رگ شدگی مچ پا در عذاب است باید به دنبال راهنمایی حرفه‌ای برای ارزیابی میزان حرکت مفصل مچ پا باشد. لطفا برای آزمایش و مشاوره ویزه با فیزیوتراپیست خود تماس بگیرید.

شما نباید رباط‌ها و بافت نرم خود را در معرض کشش بیش از حد قرار دهید وگرنه ممکن است دچار ناپایداری منفعل مچ پا بشوید. فیزیوتراپیست شما تمریناتی را که برای نیازهای شما مناسب هستند، تجویز می‌کند.

مرحله 3: بازگرداندن قدرت عضلانی

عضلات ساق پا، مچ پا و پا پس از پیچ خوردگی مچ پا نیاز به تقویت شدن دارند. بازیابی قدرت عضلات جهت داشتن کنترل و عملکرد طبیعی دینامیک مچ پا مهم است. قدرت و نیروی شما باید به تدریج از تحمل نکردن وزن تا تحمل کردن وزن جزئی و کامل و تمرینات وزن مقاومتی پیشرفت کند. شما ممکن است بسته به یافته‌های ارزیابی، نیاز به تقویت پای دیگر خود، ماهیچه سرینی و عضلات قسمت پایین مرکزی نیز داشته باشید.

برای تسریع و تسهیل روند بهبود کشیدگی رباط و تاندون پا می‌توانید از حرکات ورزشی زیر استفاده کنید. البته لازم به ذکر است که انجام هر گونه تمرین و نرمش اگر تحت نظر متخصص نباشد، نه تنها ممکن است به درمان کمک نکند بلکه ممکن است اثر سوء نیز داشته باشد. توصیه می‌شود حتماً قبل از هر اقدامی در این باره با پزشک خود مشورت نمایید.

تمرین تقویت قسمت خارجی ساق پا

تمرین‌هایی که از لوله‌های لاستیکی استفاده می‌کنند می‌توانند به بازگرداندن قدرت عضلات پا و ساق پا کمک کنند.

• لاستیک را به یک وسیله‌ی محکم وصل کنید.
• لوله لاستیکی را دور جلوی پای چپ گره بزنید.
• لوله لاستیکی را با جلوی پایتان به سمت چپ بکشید در حالی که بقیه‌ی قسمت پاهای خود را در جای خود نگه می‌دارید.
• مراحل 1 تا 3 را با جلوی پای راست و کشیدن لوله لاستیکی به سمت راست تکرار کنید.

تمرین تقویت ماهیچه‌ی ساق پا 

تقویت ماهیچه‌ی ساق پا را می‌توان با بالا بردن انگشت انجام داد، با یا بدون وزن اضافه، و با بالا بردن انگشت در کناره‌ی کف پا.

• روی گردی قسمت جلوی پا بایستید. برای ثابت نگه داشتن خودتان یک نرده را بگیرید.
• زانوهای خود را کمی خم کرده و پاشنه‌های خود را به آرامی پایین بیاورید.
• پس از آن به آرامی پاشنه خود را با فشار بر روی توپ پای خود بالا ببرید.
• مراحل 1 تا 3 را تکرار کنید.

تمرین پروپریوسپتیو 

تمرینات برای بازگرداندن حس پروپریوسپتیو بر روی سطح تعادلی، سطح دایره‌ای، ترامپولین یا به سادگی با ایستادن روی یک پا در طول بازی گرفتن توپ یا انجام برخی دیگر از فعالیت‌های گیج کننده انجام می‌شود.

مرحله 4: عادی کردن بیومکانیک‌های پا

رگ به رگ شدگی مچ پاها ممکن است از بیومکانیک‌های ضعیف پا مثل کف پای صاف یا گودی کف پا  رخ ‌دهد. به منظور جلوگیری از عود قوس پا و کنترل آن باید توسط فیزیوتراپیستتان ارزیابی شوند. در بعضی موارد، شما ممکن است نیاز به یک کفی طبی داشته باشید یا ممکن است یک متقاضی برای برنامه پایدارسازی حالت پای فعال باشید. خوشبختانه فیزیوتراپیست شما از مزایا و معایب هر دو گزینه برای شما صحبت خواهد کرد.

مرحله 5: بازگرداندن سرعت بالا، قدرت، پروپریوسپتیو یا حس عمقی و چابکی

بیشتر آسیب‌های پیچ خوردگی مچ پا در طول فعالیت‌ها با سرعت بالا اتفاق می‌افتند که نیروی بسیار زیادی را روی مچ پا و ساختارهای مجاور قرار می‌دهد.

تعادل و پروپریوسپتیو (احساس موقعیت نسبی قسمت های همسایه بدن) هر دو شناخته شده هستند که به طور مخالف با آسیب‌هایی مانند پیچ خوردگی مچ پا تحت تاثیر قرار می‌گیرند. برای جلوگیری از آسیب مجدد، هر دو جهت باید مورد ارزیابی قرار گیرند و مجددا آموزش ببینند.

به منظور جلوگیری از عود مجدد هنگام بازگشت به ورزش، فیزیوتراپیست شما را از طریق تمرینات برای اصلاح این اجزای مهم بازیابی برای جلوگیری از عود و بهبود عملکرد ورزشی هدایت خواهد کرد.

بسته به اینکه ورزش و شیوه زندگی شما شامل چه چیزی است، سرعت، چابکی، پروپریوسپتیو و برنامه قدرت به منظور آمادگی شما برای آموزش ورزش خاص سبک سفارشی می‌شود.

مرحله 6: بازگشت به ورزش 

اگر ورزش می‌کنید و با توجه به تقاضای ورزش انتخاب شده شما ممکن است نیاز به تمرینات خاص ورزشی و یک رژیم ورزشی پیشرفته به منظور قادر ساختن برای بازگشتی امن و بدون آسیب برای ورزش انتخابی‌تان داشته باشید.

فیزیوتراپیست در مورد اهداف، قواعد و چهارچوب‌های زمانی و برنامه‌ریزی‌های آموزشی با شما به منظور بهینه سازی کامل و ایمن بازگشت به ورزش صحبت خواهد کرد. نتیجه کامل باعث می‌شود شما ورزش را در سرعت کامل، قدرت، چابکی و عملکرد با دانش افزوده انجام دهید که یک برنامه کامل توانبخشی احتمال ایجاد آسیب‌ها در آینده را به حداقل می‌رساند.

باید انتظار چه نتایجی را داشته باشید؟

هیچ چارچوب زمان مشخصی وجود ندارد که پیچ خوردگی مچ پا را بهبود ببخشد. در حاليکه اینگونه شناخته شده است که ليگامان‌ها خودشان به مدت شش هفته طول مي‌کشد تا بهبود يابند، قدرت عضلاني، محدوده حركت، پروپریوسپتیو و بازگشت به عملکرد مي‌تواند بطور قابل توجهي متفاوت باشد.

درجه 1- خفیف 

در موارد خفیف، شما می‌توانید در طول 2 تا 3 هفته، بهبود کامل رباط‌ها را انتظار داشته باشید، اما برای رشد کردن و بالغ شدن کامل بافت اسکار، حداقل 6 هفته طول خواهد کشید. علیرغم اینکه به سادگی به اکثر افراد گفته می‌شود که استراحت کنید و بهبود خواهید یافت، ما دریافته‌ایم که این رگ به رگ شدگی‌های خفیف اغلب ناشی از سفتی عضله، سستی رباط، ضعف عضله یا تنگی به علاوه پروپریوسپتیو کاهش یافته هستند (تعادل و آگاهی مفصل).

اگر این رگ به رگ شدگی‌ها به اندازه کافی درمان نشود، باعث می‌شوند که مچ پا و مفاصل پا حرکت را در مفاصل مجاور خنثی یا جبران کنند، که می‌تواند منجر به چندین عارضه‌ی دیگر در ماه‌ها یا سال‌ها بعد شود.

درجه 2- متوسط 

آسیب‌های درجه 2 زمانی رخ می‌دهند که آسیب رباط قابل توجهی داشته باشید که اجازه می‌دهد تا رباط بیش از حد کشیده شود. در بیشتر موارد این آسیب‌ها به مدت 4 تا 6 هفته بهبود می‌یابند. با افزایش شدت آسیب، روند توانبخشی پیچیده‌تر و کشیده‌تر می‌شود.

تمام آسیب‌های درجه 2 باید به طور کامل توانبخشی شوند تا قادر به به دست آوردن موراد زیر شوند:

• محدوده کامل حرکت و قدرت
• پروپریوسپتیو کامل، قدرت و چابکی
• بازگشت کامل به تمرینات ورزشی خاص

درجه 3- شدید 

آسیب‌های رباط درجه 3 زمانی هستند که رباط کاملا پاره شده است. آسیب‌های شدید پیچ خوردگی مچ پا نیز می‌توانند شامل شکستگی‌های استخوان‌ها یا پیچ خوردگی‌های شدید مچ پا باشند که نیاز به زمان توانبخشی اضافی برای رگ به رگ شدگی قسمت پایین مچ پا خواهند داشت.

توانبخشی رگ به رگ شدگی مچ پا درجه 3 معمولا 6 تا 12 هفته طول می‌کشد، اما بسته به آسیب خاص شما متغیر است. فیزیوتراپیست یا جراح شما قادر به ارائه راهنمایی‌های و مشاوره خاص بیشتر به شما خواهد بود.

برای مشاوره دقیق‌تر در مورد رگ به رگ شدگی مچ پا، لطفا از فیزیوتراپیست خود سوال کنید.

روش‌ها و مدالیته‌های درمانی مکمل برای درمان رگ به رگ شدن مچ پا

علاوه بر درمان‌های اولیه و ورزش درمانی، روش‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانید درباره آنها با پزشک معالج خود مشورت نمایید. متخصص با در نظر گرفتن شرایط شما ممکن است یک یا چند مورد از درمان‌های زیر را برای تسریع روند رفع علائم، افزایش گردش خون و بهبود دامنه حرکتی مفصل مچ پا به شما پیشنهاد کند:

• لیزر سرد : استفاده از انرژی نور لیزر یکی از جدیدترین روش‌های درمان غیرتهاجمی است که برای تسکین دردهای اسکلتی عضلانی می‌تواند مؤثر واقع شود. پزشک شما با توجه به شرایط شما ممکن است این روش را برای تسکین درد و درمان علائم بیماری به شما پیشنهاد دهد.
• شاک ویو درمانی: شاک ویو تراپی با افزایش جریان خون در قسمت آسیب دیده باعث تسریع روند بهبود مشکلات عضلات و تاندون‌ها در نواحی مختلف بدن از جمله مچ پا می‌شود.
• التراسوند: التراسوند یک روش غیرتهاجمی است که در درمان‌های فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش با گرمادهی عمقی به بافت‌ها می‌توان به درمان کشیدگی و پارگی تاندون‌ها در قسمت‌های مختلف بدن مانند مچ پا کمک کرد.
• کایروپرکتیک: کایروپرکتیک (درمان دستی) علمی نوین برای درمان و تسکین درد اختلالات عضلانی و اسکلتی مانند آسیب به رباط و تاندون‌ها با استفاده از ماساژ و تمرینات حرکتی است. در این روش پزشک بدون نیاز به جراحی و دارو قادر است به شما برای رفع عارضه پیچ خوردگی مچ پایتان کمک کند. می‌توانید اطلاعات دقیق‌تر در این زمینه را از پزشک جویا شوید.
• ماساژ: ماساژ درمانی روشی است که بعد از گذشت چند روز از پیچ خوردگی مچ پا می‌تواند باعث سرعت بخشیدن به روند درمان رباط آسیب دیده شود.
• الکتروتراپی: الکتروتراپی روشی است که در آن با اعمال تحریکات الکتریکی به بافت‌های عضلانی، تسکین درد و کاهش التهاب حاصل می‌شود. از این روش برای رفع علائم آزاردهنده رگ به رگ شدن مچ پا می‌توان استفاده کرد.
• مگنت تراپی: مگنت تراپی بر گیرنده‌های درد در قسمت آسیب اثر می‌گذارد و باعث افزایش کاهش درد و بهبود علائم بیماری‌های مختلف مانند رگ به رگ شدن مچ پا می‌شود.
• ازن تراپی: ازن درمانی روشی است که برای کاهش درد و التهاب در مشکلات و عارضه‌های اسکلتی عضلانی مورد استفاده قرا می‌گیرد. تزریق ازن در درمان رگ به رگ شدن مچ پا نیز می‌تواند مؤثر باشد. در این باره می‌توانید با پزشک معالج خود صحبت نمایید.
• پی آر پی(PRP): تزریق پلاسمای غنی شده یکی دیگر از روش‌های مؤثر در بهبود آسیب‌های بافت نرم و استخوان محسوب می‌شود. از این روش می‌توانید برای تسریع روند درمان پیچ خوردگی مچ پا استفاده کنید.