شکستگی مچ دست به معنای شکست یا ترک یک یا چند استخوان در منطقه مچ دست است. معمولاً، این نوع آسیبها در مچ دست رخ میدهند زمانی که افراد درحال سقوط هستند و تلاش میکنند با دستشان برخورد کنند یا زمین را نگه دارند. در ورزشهایی مانند اسکیت یا اسنوبورد که فعالیت میکنید، یا درصورتی که با بیماریهایی مثل پوکی استخوان (استئوپروز) مبتلا هستید، خطر شکستگی مچ دست بیشتر از سایر افراد است.
شکستگی مچ دست (که به آن مچ دست شکسته نیز گفته میشود) ممکن است برای هر کسی و در هر سنی اتفاق بیفتد اما افراد سالمند مبتلا به پوکی استخوان بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند. شکستگیها غالباً زمانی اتفاق میافتند که دست افراد در هنگام زمین خوردن به سمت جلو یا عقب کشیده میشود.
انواع شکستگی مچ دست
شکستگی بدون جابجایی استخوان
در این نوع شکستگی مچ دست، استخوانها در محل اصلی خود باقی میمانند. این نوع از شکستگیها غالباً با گچ گرفتن و ثابت نگه داشتن استخوان در دوران بهبودی درمان میشود. در دوره درمان، باید از دست بیماران هر دو هفته یک مرتبه به وسیله اشعه ایکس، عکس گرفته شود تا از عدم انتقال شکستگی و استخوانهای مچ دست اطمینان حاصل شود. معمولاً 6 هفته طول میکشد تا استخوانها دوباره به هم جوش بخورند و گچ برداشته شود. پس از 8 تا 10 هفته، بیماران میتوانند به تمام فعالیتهای خود از جمله انجام ورزشهای سنگینی نظیر اسنوبورد، دوچرخه سواری کوهستانی و صخرهنوردی بپردازند. معمولاً مچ دست ظرف مدت سه ماه قدرت خود را به طور کامل باز یافته و پس از 6 ماه به حال طبیعی و نرمال خود بازمیگردند.
شکستگیهایی که استخوانها دران جابجا میشوند
در این نوع شکستگی مچ دست، استخوانها از محلی اصلی خود جابجا میشوند. برای قرار دادن دوباره استخوانهایی که در اثر این نوع شکستگی جابجا شدهاند باید عمل جراحی انجام شود تا مچ دست به درستی درمان شده و بهبودی یابد. در بسیاری از موارد برای انجام این عمل جراحی یک شکاف در کف دست و نزدیک به مچ ایجاد شده و استخوانها تراز شده و به کمک یک پلیت بسیار نازک و پیچهای ریز جراحی در جای درست خود قرار داده شده و محکم میشوند. معمولاً انجام این عمل جراحی حدود یک ساعت تا یک ساعت و نیم طول میکشد و شما باید یک شب در بیمارستان بستری شوید. این پلیت باعث تحریک دستگاه امنیتی فرودگاهها نمیشود و در زیر پوست قابل تشخیص نیست. برخی از پزشکان ترجیح میدهند بیمار را برای برداشتن این پلیت تحت عمل جراحی قرار ندهند زیر از نظر آنها نیازی به انجام این ریسک و تحمیل هزینه اضافی به بیمار نیست. دوره عمومی بهبودی پس از انجام این عمل جراحی و زمانی که دست باید در گچ باشد، شش هفته است. سه ماه طول میکشد تا دست قدرت کامل خود را دوباره به دست آورد و مچ دست پس از گذشت 3 ماه، حالت و احساس طبیعی خود را بازمییابد.
علل
مچ دست ممکن است به یکی از دلایل زیر دچار شکستگی شود:
- زمین خوردن: زمین خوردن با دستان باز یکی از شایعترین علل شکستگی مچ دست است.
- آسیبدیدگیهای ورزشی: بسیاری از شکستگیهای مچ دست در برخوردهای ورزشی یا در ورزشهایی که احتمال زمین خوردن با دست باز در آنها زیاد است مانند اسکیت یا اسنوبورد اتفاق میافتند.
- تصادفات رانندگی: تصادف با وسایل نقلیه موتوری ممکن است باعث شکستگی مچ دست شود، گاهی اوقات ممکن است مچ دست از چندین نقطه دچار شکستگی شود که برای ترمیم آن نیاز به انجام عمل جراحی است.
علائم شکستگی مچ دست
برخی علائم و نشانههای شکستگی مچ دست عبارتند از:
- درد شدیدی که ممکن است در هنگام مشت کردن دست، فشار دادن یا حرکت دادن دست یا مچ دست تشدید شود
- تورم
- حساسیت به لمس
- کبودی
- بدشکلی مشهود مانند خم شدن مچ دست
عواملی که احتمال شکستگی مچ دست را افزایش میدهند
مشارکت در برخی فعالیتهای ورزشی و ابتلا به بیماری پوکی استخوان احتمال شکستگی مچ دست را افزایش میدهند.
برخی از ورزشهایی که احتمال شکستگی مچ دست در آنها زیاد است عبارتند از:
- فوتبال به خصوص در چمن مصنوعی
- راگبی
- سوارکاری
- هاکی
- اسکی
- اسنوبوردینگ
- اسکیت
- پرش روی ترامپولین
عوارض
- خشکشدگی، درد یا ناتوانی دست: خشک شدگی یا درد در قسمت آسیبدیده معمولاً پس از برداشتن گچ یا پس از انجام عمل جراحی از بین میرود ولی ممکن است برخی افراد دچار درد و خشکشدگی دائمی شوند. در دوران بهبودی خود باید صبور باشید و با پزشک خود در مورد ورزشهایی که ممکن است به شما کمک کنند صحبت کنید یا از وی بخواهید که شما را به یک متخصص فیزیوتراپی یا یک متخصص طب کار معرفی نماید.
- آرتروز: شکستگیهایی که به سمت مفصل گسترش مییابند ممکن است باعث ابتلا به آرتروز در سالها آتی شوند. اگر مچ دست شما مدتها پس از شکستگی دچار تورم یا درد شد باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
- آسیبدیدگی عروق خونی یا عصبها: وارد آمدن ضربه به مچ دست ممکن است به عروق خونی و عصبهای این ناحیه آسیب وارد کند. اگر دچار بیحسی شدید یا در گردش جریان خون شما مشکلی ایجاد شده باید بلافاصله به مرکز فوریتهای پزشکی مراجعه کنید.
تشخیص
برای تشخیص شکستگی مچ دست معمولاً دست آسیبدیده معاینه شده و از آن به وسیله اشعه ایکس عکس گرفته میشود.
گاهی اوقات نیز ممکن است آزمایشهای تصویری دیگر به منظور گرفتن عکسهای دقیقتر انجام شوند که برخی از آنها عبارتند از:
- سی تی اسکن. در سی تی اسکن، شکستگیهایی که در عکسهای گرفته شده با اشعه ایکس مشخص نشدهاند دیده میشوند. آسیبدیدگی بافت نرم و عروق خونی نیز در سی تی اسکن قابل مشاهده است. در این تکنولوژی از زوایای مختلف به وسیله اشعه ایکس عکس گرفته میشود و این عکسها با هم ترکیب شده تا نمای عرضی ساختارهای بدن شما مجسم شوند.
- ام آر آی. در این روش از امواج رادیویی و مگنتهای قوی برای گرفتن عکسهای دقیق از استخوان و بافت نرم استفاده میشود. ام آر آی بسیار حساستر و دقیقتر از اشعه ایکس است و شکستگیهای بسیار جزئی و آسیبدیدگیهای رباط نیز در آن مشخص میشود.
درمان شکستگی مچ دست
اگر انتهای شکستگیهای استخوانی به درستی به هم جوش نخورند ممکن است بین استخوانها یک فاصله ایجاد شود یا استخوانها روی یکدیگر قرار گیرند. در این صورت پزشک ممکن است برای جا انداختن استخوانها از روشهای دستی استفاده کند. بسته به میزان درد و تورم ممکن است قبل از انجام این کار شما به طور موضعی یا عمومی تحت بیهوشی قرار گیرید. درمان شما هر چه که باشد، باید در دوران بهبودی، انگشتان خود را به طور مرتب حرکت دهید تا از خشکشدگی آنها جلوگیری شود. اگر سیگار میکشید باید آن را ترک کنید. استعمال دخانیات در بهبود استخوانهای شما تأخیر ایجاد کرده یا مانع بهبودی آنها میشود.
مراقبت از خود
- بیشتر استراحت کنید. تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است نباید ورزش کنید.
- 15 تا 20 دقیقه در هر ساعت روی مچ دست خود یخ قرار دهید. از بسته یخ یا کیسه پلاستیکی یخهای خرد شده استفاده کنید. یک حوله دور بسته یخ پیچیده و سپس آن را روی پوست خود قرار دهید. یخ به پیشگیری از آسیبدیدگی بافت و کاهش درد و تورم کمک میکند.
- مچ دست خود را تا آنجا که میتوانید بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. این کار به کاهش درد و تورم شما کمک میکند. برای این کار یک بالش یا ملحفه زیر دست خود قرار دهید تا بتوانید دست خود را به راحتی بالاتر از سطح قلب نگه دارید.
بیحرکت نگه داشتن
محدودیت حرکت استخوانهای شکسته در مچ دست بسیار اهمیت دارد و برای بهبود و تشکیل صحیح آنها بسیار حائز اهمیت است. برای این منظور، استفاده از اسپلینت یا گچ توصیه میشود. همچنین، به شما توصیه میشود دست خود را در حالتی قرار دهید که بالاتر از سطح قلبتان باشد، تا تورم و درد آن کاهش یابد.
استفاده از گچ یا اسپلینت
- شما میتوانید مطابق دستور پزشک، دوش گرفته یا حمام کنید. نباید گچ یا اسپیلنت شما خیس شود. قبل از استحمام آنها را با استفاده از دو کیسه زباله بپوشانید. کیسهها را به پوست قسمت بالای گچ یا اسپلینت بچسبانید تا نسبت به آب عایق شود. در صورتی که پلاستیکها نشتی دارند نباید دست خود را در جریان آب قرار دهید. اگر گچ شما خیس شده و نرم شد باید به پزشک خود مراجعه کنید.
- پوست اطراف گچ یا اسپلینت را هر روز بررسی کنید. ممکن است نیاز باشد از لوسیون روی قسمتهای دردناک یا قرمز استفاده کنید.
- به گچ یا بریس خود فشار وارد نیاورید و به آن تکیه نکنید زیرا ممکن است بشکند.
- پوست زیر گچ را با قرار دادن اشیا تیز داخل گچ نخارانید
زمانی که گچ یا اسپیلنت شما برداشته میشود احتمالاً باید تمرینات توانبخشی را انجام داده یا تحت درمانهای فیزیکی قرار گیرید تا خشکشدگی دستان شما کاهش یافته و حرکات مچ دست خود را بازیابید.
داروها
- ممکن است برای شما داروهای مسکن تجویز شوند. برخی داروهای مسکن تجویزی حاوی استامینوفن هستند. بدون تأیید پزشک، داروهای دیگر که حاوی استامینوفن هستند را مصرف نکنید. مصرف زیاد استامینوفن ممکن است به کبد شما آسیب وارد کند.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، تورم، درد و تب را کاهش میدهند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی ممکن است باعث خونریزی معده یا مشکلات کلیوی در برخی افراد شوند. اگر شما داروهای رقیقکننده خون مصرف میکنید برای اطمینان از بیخطر بودن مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی حتماً با پزشک خود صحبت کنید.
- استامینوفن درد و تب را کاهش میدهد. این دارو را میتوان بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه کرد. استامینوفن اگر درست مصرف نشود ممکن است به کبد آسیب برساند. نباید بیش از 4 گرم استامینوفن در روز استفاده کنید.
عملها و فرایندهای جراحی
ممکن است برای کاشت پینها، پلیت ها، میلهها یا پیچها برای حفظ استخوانها در محل درست در دوران بهبودی به عملهای جراحی نیاز باشد. ممکن است برای کمک به بهبودی نیاز باشد که از گرافتهای استخوانی استفاده کنید. در موارد زیر به استفاده از ابزارهای مذکور نیاز خواهید داشت:
- شکستگی باز
- شکستگی که در آن قطعات استخوانها قبل از بهبودی جابجا شده باشند
- گم شدن قطعات استخوان که ممکن است وارد مفصل شده باشند
- آسیبدیدگی رباطها، عصبها با عروق خونی اطراف
- شکستگی که به مفصل گسترش یافته باشد.
استخوانهای شما حتی پس از جا انداختن و ثابت ماندن در گچ یا اسپلینت نیز ممکن است جابجا شوند بنابراین پزشک باید روند بهبودی شمارا با استفاده از عکسهای گرفته شده با اشعه ایکس تحت نظر داشته باشد. اگر استخوان شما جابجا شود ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشید. در برخی موارد ممکن است پزشک، شکستگی شما را با استفاده از یک ابزار تثبیتکننده خارجی بیحرکت نگه دارد. این ابزار یک چارچوب فلزی دارد که در خارج از دست قرار گرفته و دو یا چند پین آن در پوست فرو میرود و وارد استخوان شکسته شده میشود تا دو طرف شکستگی را ثابت نگه میدارد.
پیشگیری
جلوگیری از بروز وقایع غیرمنتظره که باعث شکستگی مچ دست میشوند غیرممکن است اما با رعایت نکات زیر میتوانید از استخوانهای خود بیشتر مراقبت کنید:
استخوانهای خود را تقویت کنید
- از یک رژیم غذایی مناسب که کلسیم و ویتامین D بدن شما را تأمین میکند پیروی کنید.
- ورزشهایی مانند پیادهروی سریع را بیشتر انجام دهید
- در صورتی که سیگار میکشید آن را ترک کنید.
پیشگیری از زمین خوردن
بیشتر شکستگیهای مچ دست زمانی که با دست باز و کشیده زمین میخورید اتفاق میافتند. برای پیشگیری از بروز این نوع آسیبدیدگی رایج، نکات زیر را رعایت کنید:
- کفش مناسب بپوشید
- چیزهایی را که ممکن است باعث لغزش و زمین خوردن شما در منزل شوند را بردارید؛ مانند فرشهای کوچک تزئینی
- محل زندگی خود را روشن نگه دارید
- بینایی خود را معاینه کرده و در صورت لزوم آن را اصلاح کنید
- دستگیرههای محکم در حمام خود نصب کنید.
- کنار راه پلههای منزل، نرده نصب کنید.
- در صورت امکان از راه رفتن روی سطوح لغزنده مانند برف یا پیادهروهایی که روی آنها یخ بسته است خودداری کنید.
سؤالات رایج
من به پوکی استخوان مبتلا هستم، آیا احتمال شکستگی مچ دست من افزایش یافته است؟
استخوانهایی که به دلیل ابتلا به پوکی استخوان ضعیف شدهاند راحتتر دچار شکستگی میشوند و غالباً دلیل آن شکننده شدن این استخوانها است. پزشک ممکن است مصرف مکملهای کلسیم را در دوران بهبودی به شما توصیه کند تا استخوانهای شما بهتر بهبود یابند.
معمولاً دوران بهبودی پس از شکستگی مچ دست چقدر طول میکشد؟
شکستگی معمولی مچر دست معمولاً ظرف مدت 6 تا 8 هفته بهبود مییابد ولی این دوره ممکن است بر اساس شدت شکستگی یا ابتلا به پوکی استخوان یا بیماریهای دیگر افزایش یابد.
آیا در دوران بهبودی به درمانهای فیزیکی یا طب کار نیاز دارم؟
بعد از حدود 4 تا 6 هفته که دست شما در گچ قرار گرفته و بیتحرک مانده است، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد گچ را بردارد و شما را به یک تخصصی مانند پزشک طب شغلی، فیزیوتراپیست یا درمانگر دستی ارجاع دهد. در ارزیابی اولیه، مشکلات و اختلالات متداولی که ممکن است توسط این تخصصیان بررسی شوند، شامل دامنه حرکت، قدرت، درد و تورم است. پس از آن، درمانگر با شما همکاری میکند و برنامهای مناسب برای کمک به بهبود این مشکلات و کاهش محدودیتهای عملکردی شما تدوین میکند.
