آرتروز یک حالت التهابی است که یک یا چند مفصل را درگیر می‌کند. درد و خشکی از علائم شایع آرتروز هستند و وقتی در مچ دست رخ می‌دهد، می‌تواند فعالیت‌های روزمره ساده را دشوارتر کند. مچ دست یک مفصل پیچیده است که در واقع از تعدادی مفصل کوچک تشکیل شده است. در حالت سالم، استخوان‌ها به آسانی در طول حرکت روی یکدیگر حرکت می‌کنند و توسط غضروف همواری که سطوح مفصل را پوشش می‌دهد، محافظت می‌شوند. آرتروز باعث آسیب به این غضروف می‌شود. با پیشروی بیماری، غضروف به تدریج از بین می‌رود. بدون وجود سطح صاف مفصل، استخوان‌ها با یکدیگر تماس می‌کنند که منجر به آسیب مفصلی می‌شود و این آسیب قابل ترمیم نیست. اگرچه در حال حاضر هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد، اما گزینه‌های درمانی متعددی برای کاهش علائم موجود است. برخی از این درمان‌ها ممکن است به کاهش سرعت پیشرفت آسیب مفصلی کمک کنند. با درمان مناسب، بسیاری از افراد قادر به کنترل علائم خود هستند و قابلیت انجام فعالیت‌های روزمره را حفظ می‌کنند.
انواع مختلفی از آرتروز وجود دارد و بیشتر این موارد می‌توانند بر روی مچ دست تاثیر بگذارند. گرچه شدت علائم مربوط به آرتروز ممکن است متفاوت باشد، بیشتر بیماری‌های مرتبط با آرتروز مزمن هستند. این بدان معنی است که به صورت طولانی مدت و حتی دائمی هستند و در نهایت می‌توانند آسیب جدی به مفصل وارد کنند. به همین دلیل است که تشخیص به موقع بیماری و درمان مناسب آن تأثیر به سزایی در جلوگیری از بروز عوارض جدی‌تر در آینده می‌شود.
اگر در ناحیه مچ دست خود احساس درد می‌کنید بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا در صورت مبتلا بودن به آرتروز، مراحل درمان خود را پیش از پیشرفت بیشتر بیماری پیگیری نمایید. برای رزرو وقت ملاقات با متخصص درد در کیلینیک درد ماهان می‌توانید با شماره‌های 02188866619 - 02188866629 - 092188866632 تماس حاصل نموده و از بهترین روش‌های درمانی مطمئن و امن برای بازیابی سلامت خود استفاده کنید.
انواع آرتروز یا ساییدگی مفصل مچ دست و علل بروز آنها
اگر چه انواع مختلفی از آرتروز وجود دارد، سه مورد که بیشتر بر روی مچ دست تاثیر می‌گذارند عبارتند از:
- استئو آرتریت
- آرتریت روماتوئید
- آرتروز پس از آسیب
به طور دقیق‌تر، این نوع از آرتروزها عبارتند از:
استئوآرتریت می‌تواند به دلیل سایش و تحلیل طبیعی در مچ دست، به ویژه در افرادی که سابقه خانوادگی آرتروز دارند، ایجاد شود. این بیماری یک مشکل رایج برای بسیاری از افرادی است که به سن میانسالی می‌رسند، هر چند ممکن است در افراد جوان نیز اتفاق بیفتد. در استئوآرتریت، غضروف مفصلی صاف و لغزنده که انتهای استخوان‌ها را پوشش می‌دهد، به تدریج با گذشت زمان از بین می‌رود. از آنجایی که سطح غضروف هیچ یا مقدار کمی تامین خون دارد، در صورت آسیب دیدن یا سایش، توانایی کمی برای بهبودی یا بازسازی دارد. زمانی که غضروف تحلیل می‌رود، فرسوده و خشن می‌شود و فضای حفاظتی بین استخوان‌ها کاهش می‌یابد. این مسئله می‌تواند منجر به مالش استخوان روی استخوان و سبب درد و خشکی در مفصل شود. استئوآرتریت در مچ دست می‌تواند در اثر بیماری کین باخ نیز ایجاد شود. در بیماری کین باخ، خون رسانی به یکی از استخوان‌های مچ دست، استخوان هلالی شکل لونیت، مختل می‌شود و باعث مرگ استخوان و افتادن تدریجی آن می‌شود. با گذشت زمان، این افتادگی می‌تواند منجر به تغییرات و ایجاد آرتروز در مفاصل اطراف لونیت گردد.
آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن است که می‌تواند مفاصل زیادی را در سراسر بدن تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری اغلب در مفاصل کوچکتر مانند مفاصل دست و مچ دست شروع می‌شود. این بیماری متقارن است، به این معنی که معمولا روی یک مفصل در هر دو طرف بدن تاثیر می‌گذارد. آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است. بدان معنی که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند. در آرتریت روماتوئید، سیستم دفاعی که به طور طبیعی بدن را در برابر عفونت محافظت می‌کند، باعث آسیب رساندن به بافت‌های نرمال (مانند غضروف و رباط‌ها) می‌شود و می‌تواند استخوان را نرم کند. آرتریت روماتوئید اغلب مفصل بین دو استخوان ساعد، رادیوس و اولنا (زند زیرین) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بدشکلی در استخوان اولنا می‌تواند موجب سایش و پارگی تاندون‌های شود که انگشتان دست شما را صاف می‌کند. این وضعیت می‌تواند باعث تغییر شکل بیشتر و از دست دادن عملکرد دست شما شود. علت دقیق آرتریت روماتوئید شناخته شده نیست، هیچ عامل ژنتیکی و یا محیطی واضحی وجود ندارد. اگرچه این بیماری ارثی نیست، محققان معتقدند برخی از افراد ژن‌هایی دارند که احتمال ایجاد بیماری‌های روماتیسمی را افزایش می‌دهند.
آرتروز پس از آسیب می‌تواند پس از وارد شدن ضربه، مانند شکستگی استخوان یا پارگی رباط ایجاد شود. این تروما می‌تواند آسیب مستقیمی به غضروف وارد کند یا باعث سایش تدریجی غضروف به دلیل تغییر در نحوه حرکت استخوان‌ها با یکدیگر مانند پاره شدن رباط، شود. آرتروز پس از آسیب می‌تواند در طول سال‌ها پس از آسیب اولیه ایجاد شود. علی‌رغم درمان مناسب، مفصل دچار آسیب بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز در طول زمان قرار دارد.
دلایل آرتروز مچ دست چیست؟
عوامل مختلف بسیاری وجود دارند، زیرا انواع مختلفی از آرتروز وجود دارند. برخی از عللی که ممکن است به آرتروز مچ دست مربوط باشند عبارتند از:
علائم آرتروز مچ دست
به طور کلی نشانه‌های آرتروز مچ دست عبارتند از:
- درد
- ورم
- دامنه حرکتی محدود یا خشکی در حرکات
- ضعف در مفصل
نشانه‌ها با توجه به سطح بیماری
همه افراد مبتلا به آرتروز علائم مشابهی ندارند. پیشرفت علائم بستگی به نوع آرتروز و شدت وضعیت دارد. افراد مبتلا به RA همچنین ممکن است خستگی، ناراحتی عمومی و عدم اشتها را تجربه کنند. سطوح مختلف بیماری و علائم آنها به صورت زیر است:
با داشتن علائم خفیف، ممکن است دشوار باشد که به پزشک توضیح دهید مچ دست شما دقیقا چه وضعیتی دارد. شما ممکن است درد را به صورت یک احساس غیر معمول عمقی در مچ دست خود توصیف کنید یا به سادگی بگویید درد می‌کند. شما همچنین ممکن است در هنگام انجام موارد زیر، احساس درد یا تحریک در مچ دست خود داشته باشید:
- چرخاندن دسته درب
- گرفتن راکت تنیس یا چماق گلف
- چرخاندن در شیشه مربا
افراد مبتلا به آرتروز خفیف همچنین گزارش می‌دهند که مچ دست شان در صبح احساس خشکی دارد. ممکن است با استراحت تا بعد از ظهر بهتر شود، اما ممکن است شب هنگام دوباره درد داشته باشد. فعالیت نیز می‌تواند باعث بروز و رفع درد برای چند روز یا چند هفته شود.
در صورت وجود آرتروز متوسط در مچ دست، احتمال دارد به پزشک خود بگویید که همواره سطح پایینی از تپش و لرزیدن دست را احساس می‌کنید. ممکن است حرکت دست کمی محدود شود و کارهای روزانه نیز ممکن است دشوار گردد. حتی در حال استراحت نیز ممکن است احساس درد داشته باشید. ممکن است تا بروز درد شدید بعدی زمانی طول بکشد، اما دردها هر بار ممکن است بدتر شوند. علائم اثرات التهاب نیز بیشتر آشکار خواهند شد. مچ دست شما ممکن است متورم و حساس به لمس شود. اشعه ایکس می‌تواند از دست رفتن فضای مفصلی را نشان دهد.
اگر تقریبا هر گونه فعالیتی مچ دست شما را دچار درد می‌کند، احتمالا آرتروز شدید دارید. برای موارد شدید و مزمن، همچنان هم ممکن است دچار بروز درد ناگهانی شوید، اما درد به طور معمول و حتی در حالت استراحت ثابت است. همچنین کاهش حرکت در ناحیه را تجربه خواهید کرد و در اثر سایش و تحلیل بافت‌هایتان، یک تغییر شکل فیزیکی ممکن است بیشتر قابل مشاهده باشد. حتی ممکن است تحمل دست زدن پزشک به مچ دستتان در طول معاینه را نداشته باشید. آرتروز شدید می‌تواند به نقطه‌ای رسیده باشد که به داروهای تجویزی نیاز داشته باشید تا به کنترل آن کمک کند. درد همچنین می‌تواند موجب اضطراب و افسردگی شود و ورزش و تمرکز روی چیزهای دیگر را دشوار می‌سازد.
تشخیص
تشخیص آرتروز مچ دست در مراحل مختلف صورت می‌گیرد که عبارتند از:
معاینه فیزیکی
پزشک با شما درباره سلامت کلی و وضعیت پزشکی‌تان صحبت خواهد کرد و از شما می خواهد علائم خود را شرح دهید. او یک بررسی دقیق روی دست و مچ دست شما انجام می‌دهد، و به دنبال موارد زیر می‌گردد:
- محدوده حرکتی کاهش یافته
- هر قسمت دچار درد یا حساسیت
- بی ثباتی مفصل
- تورم یا سایر تغییرات ظاهری
در طول معاینه، پزشک همچنین ممکن است موارد زیر را ارزیابی کند:
- حرکت انگشت و شست: برای تعیین چگونگی عملکرد تاندون‌ها و مفاصل
- عملکرد عصب: برای تعیین اینکه آیا شما مشکلات دیگری مانند سندرم تونل کارپال (فشرده سازی عصب) دارید که ممکن است بر روی مچ دست تاثیر بگذارد .
آزمایشات
تست‌هایی که برای تشخیص به کار می‌روند عبارت است از:
اشعه ایکس
شعاع ایکس (X-ray) قادر است تصاویر دقیقی از ساختارهای چگال مانند استخوان ارائه دهد. با استفاده از این تکنیک، پزشک می‌تواند اطلاعات بیشتری درباره مکان دقیق و شدت آرتروز شما را دریافت کند. این تصاویر می‌توانند به پزشک در تشخیص صحیح بین انواع مختلف آرتروز کمک کنند. شعاع ایکس به عنوان یک ابزار تشخیصی معمولاً در ارزیابی بیمارانی با مشکلات استخوانی و مفصلی، از جمله آرتروز، استفاده می‌شود. با این حال، باید بدانید که در برخی موارد، استفاده از روش‌های تصویربرداری پیشرفته‌تر مانند تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) نیز ممکن است لازم باشد تا اطلاعات دقیق‌تر و جامع‌تری درباره وضعیت مفصل و بافت‌های اطراف آرتروز به دست آید. تصمیم نهایی در مورد استفاده از هر روش توسط پزشک معالج بر اساس نیازهای خاص هر بیمار و شرایط فردی ایشان اتخاذ خواهد شد.
آزمایشات خون
پزشک شما ممکن است آزمایشات خون را برای تعیین نوع آرتروز شما توصیه کند. برای تشخیص دقیق آرتریت روماتوئید و سایر انواع آرتروز التهابی، آزمایش خون مهم است. استئوآرتریت به اختلالات خونی مرتبط نیست.
درمان آرتروز مچ دست
آرتروز علاج ندارد، اما درمان‌ها می‌توانند به رفع نشانه‌های شما کمک کنند و درد را کاهش دهند. در صورت امکان، می‌توانید فعالیت‌هایی را که باعث درد مچ دستتان می‌شوند نیز محدود کنید. انواع روش‌های درمان ساییدگی مفصل مچ دست یا به عبارتی کنترل آرتروز مچ دست عبارتند از:
درمانهای طبیعی: خانگی، گیاهی، طب سنتی
روش‌های متنوعی برای تسکین درد و کنترل آرتروز مچ دست در خانه وجود دارد که چند مورد از آنها عبارت است از:
اسپلینت ممکن است به این درد کمک کند، زیرا فشار فیزیکی را کاهش می‌دهد و پشتیبانی برای مچ دست فراهم می‌کند. شما می‌توانید یک اسپلینت سفارشی برای پوشاندن مچ دست و ساعد خود سفارش دهید یا یک دستکش آرتروز تهیه نمایید. این مچ بندها به شما اجازه می‌دهند تا انگشتانتان را تکان دهید.
اعمال گرما یا یخ به ناحیه آسیب دیده کمک می‌کند تا درد و تورم را کاهش دهد. برخی مکمل‌ها می‌توانند به رفع درد و تورم کمک کنند. این مکمل‌ها شامل زردچوبه، روغن ماهی، و موارد دیگر هستند.
اسیدهای چرب امگا 3، جز اصلی روغن ماهی، چربی‌های سالمی هستند که بدن شما به آنها نیاز دارد. امگا 3 می‌تواند به جلوگیری از التهاب مزمن و کاهش علائم مربوط به درد آرتروز کمک کند. ماهی‌های حاوی امگا 3 زیاد شامل شاه ماهی، ماهی خال مخالی و ماهی تن می‌باشند. 2.6 گرم روغن ماهی دو بار در روز توصیه می‌شود. اما بیش از 3 گرم روغن ماهی در روز می‌تواند خطر خونریزی شما را افزایش دهد. در صورت مصرف داروهای ضد انعقادی، با پزشک صحبت کنید. زنان باردار نیز باید از خوردن ماهی بیش از حد اجتناب کنند زیرا ممکن است حاوی مقادیر خطرناک جیوه باشد.
زردچوبه در داروهای گیاهی آیورودا و طب گیاهی چینی برای بیش از چهار هزار سال استفاده شده است. عنصر فعال در زردچوبه کورکومین است. نشان داده شده است که این ماده ضد التهاب است و می‌تواند به کاهش تورم و حساسیت به RA کمک کند. شما می‌توانید زردچوبه را از طریق چای، ادویه کاری و به عنوان یک طعم دهنده به رژیم غذایی خود اضافه کنید. همچنین به عنوان یک مکمل به نام کورکومین در دسترس است. دوز توصیه شده 500 میلی گرم و دو بار در روز است. كوركومين به طور كلي بی خطر و دارای سميت پایینی است.
این بوته مدیترانه‌ای به طور گسترده‌ای به عنوان ادویه غذاها و عطر دهنده در لوازم آرایشی استفاده می‌شود. رزماری همچنین به علت مزایای دارویی خود مانند کاهش درد عضلانی و درمان سوء هاضمه مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این رزماری حاوی آنتی اکسیدان‌هایی است که می‌تواند به کاهش التهاب بدن کمک کند. شما می‌توانید از روغن رزماری به صورت موضعی استفاده کنید. اما قبل از مصرف رزماری به عنوان مکمل باید با پزشک خود صحبت کنید.
هزاران سال است که تخم کرفس برای درمان همه چیز از سرماخوردگی، هضم و آرتروز گرفته، تا مشکلات مربوط به کبد و طحال استفاده می‌شود. امروزه عمدتا به عنوان یک دیورتیک استفاده می‌شود. از پزشک در مورد دوز مصرفی روغن دانه کرفس سوال کنید. این احتمال وجود دارد که با داروهایی که مصرف می‌کنید واکنش دهد. همچنین لازم است روغن دانه کرفس را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
زنجبیل یک گیاه رایج است که مردم برای درمان همه چیز از سرماخوردگی و هضم غذا گرفته تا میگرن و فشار خون بالا از آن استفاده می‌کنند. این گیاه به خاطر اثرات ضد التهابی آن که شبیه ایبوپروفن می‌باشد، شناخته شده است. اگر با مصرف داروهای فعلی دچار تهوع یا استفراغ شدید، زنجبیل همچنین به کاهش عوارض جانبی آنها کمک کند. ریشه تازه این گیاه در فروشگاه‌های مواد غذایی موجود است و می‌تواند به چای اضافه شود. شما می‌توانید تا چهار فنجان چای زنجبیل در روز بنوشید. همچنین می‌تواند به آسانی به شکل مکمل یافت شود. افرادی که داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند یا افرادی که سنگ صفراوی دارند باید به دلیل خطر عوارض جانبی ناخواسته، زنجبیل مصرف نکنند. درمانهای غیر دارویی طبیعی دیگری نیز برای آرتروز مؤثر اند مانند طب سوزنی، ماساژ درمانی و مدیتیشن که می‌توانید با پزشک درباره آنها مشورت نمایید.
داروهای ضد التهابی و سایر داروها
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) باعث کاهش التهاب در مفاصل مچ دست می‌شوند. آسپرین و ایبوپروفن هر دو داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی هستند. همچنین ژل ضد التهابی وجود دارد که عوارض جانبی داروهای خوراکی را ندارد.
اگر دچار نارسایی کلیه یا مشکلات دستگاه گوارش هستید، پزشک‌تان مصرف مدت طولانی مدت داروهای NSAID را تجویز نخواهد کرد. اگر دچار دردهای ناگهایی شدید در اثر آرتروز خود می‌شوید، استروئیدها ممکن است مفید باشند. یک داروی استروئیدی به نام متیل پردنیزولون می‌تواند به عنوان یک درمان پالسی با یک برنامه دوز بندی کاهش تدریجی برای کمک به کاهش درد شما تجویز شود.
تزریقات
در صورتی که علائم شما درجه متوسط یا شدیدی داشته باشند، ممکن است پزشک شما تزریق استروئید یا کورتیزون را به شما توصیه کند. این تزریقات منجر به ایجاد اثرات ضد التهابی می‌شوند و می‌توانند درد را کاهش داده و علائم آرتروز را بهبود بخشند. با این حال، باید توجه داشت که این اثرات ممکن است به مدت زمان کوتاهی محدود باشند. در صورتی که تمامی این روش‌ها را امتحان کرده باشید، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که روش‌های درمانی دیگر را امتحان کنید. درمانهای پیشرفته‌تر، به ویژه برای آرتریت روماتوئید، شامل داروهای ضد رماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) هستند که در حال حاضر به عنوان درمان اولیه و در مراحل ابتدایی درمان استفاده می‌شوند. در صورتی که نیاز به جراحی وجود داشته باشد، جراح می‌تواند استخوان‌های متضرر را جدا کند و یا آنها را جایگزین کند تا درد را کاهش داده و در بعضی موارد، عملکرد را بهبود بخشد.
ورزش و فیزیوتراپی
فیزیوتراپی و ورزش درمانی می‌توانند تأثیر قابل توجهی در بهبود وضعیت آرتروز مچ دست داشته باشند. شما می‌توانید تمرینات فیزیکی خاصی را در خانه انجام داده و بهبودی در دامنه حرکتی کامل مچ دست خود را تجربه کنید. انجام ورزش‌های زیر برای آرتروز مچ دست پیشنهاد می‌شود:
