سه‌ماهه اول بارداری بیشترین سطح استرس و اضطراب را برای زنان در فرآیند مادر شدن به همراه دارد. در این دوره، زنان با تغییرات فراوانی در رفتار، عواطف و وضعیت فیزیکی خود روبرو می‌شوند. بیشتر مادران در این دوره علائم متعددی را تجربه می‌کنند، از جمله تهوع، بیماری صبحگاهی، حساسیت سینه، یبوست، ورم و افزایش وزن. اما اگر در اوایل دوران بارداری با کرامپ عضلات شکم مواجه شوند، چه باید انجام دهند؟ آیا این به معنی خطر سقط جنین است؟ در این مقاله، ما توضیحاتی درباره کرامپ عضلات شکم در اوایل دوران بارداری ارائه می‌دهیم تا شما بتوانید بفهمید کی باید آن را به عنوان یک هشدار در نظر بگیرید.

چرا دچار اسپاسم عضلات شکم می‌شوم؟

بدن شما در اولین و دومین سه‌ماهه‌های بارداری برای آماده کردن نوزاد جدید بسیار مشغول است. عضلات در رحم شروع به کشیده شدن و گسترده شدن می‌کنند. این می‌تواند باعث احساس کشیدگی در هر دو طرف شکم شود. در اوایل بارداری ممکن شما دردهایی مشابه دردهای قاعدگی احساس کنید. افزایش فشار لگن در دوران بارداری بسیار شایع و عادی است.

 اسپاسم در سه‌ماهه سوم دوران بارداری

زمانی که شما وارد سه‌ماهه سوم دوران بارداری می‌شوید، احتمالاً فشار بیشتری را در لگن خود احساس خواهید کرد. این کاملاً عادی است زیرا نوزاد به سرعت در حال رشد است. نوزاد کوچک شما به عصب‌هایی که از واژن به سمت پایین پاهای شما می‌روند فشار می‌آورد و در نتیجه شما در زمانی که راه می‌روید دچار فشار و اسپاسم می‌شوید زیرا نوزاد در شکم شما در حال رشد است. اگر مدتی به پهلو دراز بکشید، ناراحتی شما کاهش می‌یابد اما در صورتی که دچار اسپاسم مستمر شدید با پزشک خود تماس بگیرید.

اسپاسم در سه‌ماهه سوم بارداری هرگز یک اتفاق عادی تلقی نمی‌شود. اگر یک زن باردار این عارضه را تجربه کند باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه نماید. از آنجا که علائم زایمان زودرس در هر زن بارداری متفاوت است باید هر گونه سخت شدن و اسپاسم در ناحیه شکم و همچنین کمر درد را به اطلاع پزشک برسانید؛ به خصوص اگر کمر درد شما با تغییر در ترشحات واژینال همراه باشد.

 اسپاسم در اوایل دوران بارداری چگونه است؟

درد در بسیاری از زنان مشابه هم است. اسپاسم و کرامپ در اوایل دوران بارداری بسیار شبیه به اسپاسم ها و انقباضات دوران قاعدگی است. درد معمولاً به مدت چند دقیقه در پایین شکم احساس می‌شود.

آیا اسپاسم در اوایل دوران بارداری عادی است؟

اسپاسم عضلات شکم در اوایل دوران بارداری یک اتفاق نسبتاً شایع است. اگر شما در اولین سه‌ماهه دوران بارداری خود، چند مرتبه دچار اسپاسم شوید جای نگرانی نیست. این اسپاسم ها بخشی از تغییرات طبیعی فیزیکی در بدن شما است که برای آماده کردن نوزاد اتفاق می‌افتد.

مادران منتظر ممکن است زمانی که رویان در دیواره رحم شکل می‌گیرد، علاوه بر اسپاسم دچار خونریزی‌های سبک نیز شوند که به آن کرامپ ها و خونریزی‌های کاشت گفته می‌شود و کاملاً عادی است. به علاوه، با ادامه بارداری، مادر ممکن است به دلیل تغییرات رحم و کشش مرتبط با رشد نوزاد دچار اسپاسم شود.

علل اسپاسم در اوایل دوران بارداری

هر زنی اگر در زمان بارداری ناگهان دچار اسپاسم در عضلات شکم خود شود ممکن است بترسد ولی داشتن درد خفیف یا انقباض در ناحیه شکم مهم است ولی ترسناک و فاجعه‌بار نیست. در بیشتر موارد، درد شکم در اوایل دوران بارداری به دلیل تغییرات طبیعی در بدن است. برخی از این تغییرات عبارتند از:

کاشت

زمانی که رویان که به عنوان تخم بارورشده شناخته می‌شود خود را در پوشش دیواره رحم جای می‌دهد ممکن است باعث ایجاد اسپاسم در قسمت پایین شکم شود که به این عارضه، کرامپ کاشت گفته می‌شود و معمولاً اولین علامت بارداری است.

 رشد رحم

در سه‌ماهه‌های اول و دوم بارداری، رحم به سرعت رشد می‌کند تا فضای کافی برای رشد جنین ایجاد شود. این رشد سریع ممکن است باعث ایجاد اسپاسم در دوران بارداری شود. از آنجا که رباط‌ها و عضلات نگهدارنده رحم نیز در این زمان رشد می‌کنند، مادر ممکن است در زمان‌هایی که می‌ایستد، تغییر وضعیت می‌دهد، سرفه می‌کند یا عطسه می‌کند دچار درد تیزی شود. در دومین سه‌ماهه بارداری که نوبت به درد رباط‌ها می‌رسد، درد سیخ زنی و تیز شروع می‌شود.

 ارگاسم

زنانی که در دوران بارداری رابطه جنسی برقرار می‌کنند ممکن است زمانی که به ارگاسم می‌رسند دچار اسپاسم شوند. درد ممکن است مشابه درد اسپاسم‌های دوران قاعدگی باشد و معمولاً پس از مدت کوتاهی از بین می‌رود. این بدان معنا نیست که زنان بارداری نباید ارتباط جنسی داشته باشند اما به هر حال، اگر درد شدید بوده و با خونریزی همراه باشد باید بلافاصله با پزشک مشورت کنید.

انقباضات براکستون هیکس

انقباضات براکستون هیکس که به آن انقباض تمرینی نیز گفته می‌شود، دردهایی مشابه با زایمان دارد که ممکن است در دومین سه‌ماهه دوران بارداری اتفاق بیفتد (البته بروز این انقباضات در سه‌ماهه سوم نیز بسیار شایع است). حین این نوع انقباضات، زنان احساس می‌کنند که رحم آنها به مدت حدود 30 ثانیه تا یک دقیقه منقبض می‌شود. همچنین آنها این نوع انقباضات را به عنوان انقباضات آماده‌سازی برای وضع حمل واقعی توصیف کرده و باعث می‌شود که این زنان تمرینات تنفسی را یک بار امتحان کنند. انقباضات براکستون هیکس، غیرمنظم، نامتناسب و غیر قابل پیش‌بینی هستند. از علل شناخته‌شده بروز این انقباضات می‌توان به فعال بودن مادر یا نوزاد، پر بودن مثانه و کم‌آبی بدن اشاره کرد.

در برخی موارد دیگر، اسپاسم‌های اوایل دوران بارداری ممکن است به دلیل مشکلات بارداری زیر اتفاق بیفتند:

سقط جنین زودرس

در بدترین حالت‌ها ممکن است کرامپ و اسپاسم به معنی سقط جنین باشد اما همیشه هم این طور نیست. زمانی که اسپاسم با خونریزی سبک یا ترشحات واژن همراه است باید بلافاصله به مرکز مراقبت‌های فوری پزشکی مراجعه کنید زیرا ممکن است جنین شما سقط شده باشد. توجه داشته باشید که سقط جنین زودهنگام بیشتر در سه‌ماهه اول دوران بارداری اتفاق میافتد.

 حاملگی خارج از رحم

حاملگی خارج از رحم زمانی اتفاق می‌افتد که تخم بارورشده در خارج از رحم کاشته شود. به عنوان مثال ممکن است این تخم به لوله فالوپین، حفره شکم یا گردنه رحم وصل شود. حاملگی خارج از رحم باعث اسپاسم‌های شدید در عضلات شکم می‌شود.

علائم اسپاسم در اولین سه‌ماهه دوران بارداری

درد شکم در اوایل دوران بارداری، به خصوص برای زنانی که بارداری اولیه آنها است و تجربه قبلی احساسات مشابه را نداشته‌اند، ممکن است بسیار نگران‌کننده باشد. اگرچه اسپاسم در اوایل بارداری به‌طور معمول جزء فرآیند طبیعی بارداری است، اما همچنان باید به دردهای بارداری توجه کنید.

اگر علائم غیرمعمولی را تجربه کردید، باید به سرعت با ماما یا پزشک خود تماس بگیرید. اما اگر شما نشانه‌ها و علائم اسپاسم‌های اوایل دوران بارداری (سه ماهه اول) را می‌شناسید، باید تشخیص دهید که آیا اتفاقی غیرمعمول رخ داده است یا خیر.

در اینجا به برخی علائم و نشانه‌های رایج که در اوایل دروان بارداری مشاهده می‌شوند اشاره می‌کنیم:

درد اسپاسم عادی. یک اسپاسم عادی در دوران بارداری بسیار شبیه به انقباضات دروان قاعدگی است که معمولاً خیلی شدید نیستند. در اوایل دوران بارداری ممکن است شما اسپاسم‌های کوتاه مدتی را در قسمت پایین شکم خود احساس کنید.

خونریزی کم. خونریزی‌های سبک در دواران بارداری معمولاً با خونریزی‌های کاشت ارتباط دارند ولی اگر خونریزی شدید شد باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.

علائم دیگر بارداری. زنانی که هنوز در مورد بارداری خود مطمئن نیستند باید در صورتی که دچار اسپاسم، حالت تهوع استفراغ، حساسیت در سینه و خونریزی سبک شدند آزمایش بدهند.

چگونه می‌توان اسپاسم‌های عضلات شکم در اولین سه‌ماهه دوران بارداری را درمان کرد؟

نیازی به گفتن نیست که اسپاسم‌های عضلانی در اوایل دوران بارداری بسیار ناراحت‌کننده و آزاردهنده هستند. یک زن باردار باید به دلیل تغییرات عاطفی و فیزیکی با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کند و اضافه شدن اسپاسم به این لیست بلند باعث ناراحتی مضاعف می‌شود بنابراین، درمان اسپاسم‌های بارداری برای اطمینان از راحتی و کاهش استرس مادر از اهمیت زیادی برخوردار است.

در آینه به چند نکته اشاره می‌کنیم که به شما در کاهش سریع اسپاسم‌های عضلانی کمک می‌کند:

آب بنوشید. اگر بدن شما دچار کم‌آبی شود، احتمال ابتلا به اسپاسم‌های عضلانی افزایش می‌یابد بنابراین باید حداقل 8 فنجان لیوان آب در روز بنوشید. آب را همراه با وعده‌های غذایی و چند جرعه بین آنها بنوشید.

وضعیت خود را تغییر دهید. زمانی که دچار اسپاسم می‌شوید سعی کنید وضعیت خود را تغییر داده و دراز بکشید یا بنشینید. روی منشأ درد نباید فشاری وارد کنید.

ورزش و تمرینات کششی. به طور منظم ورزش‌های بارداری را انجام داده یا تمرینات کششی را برای تسکین عضلات خود انجام دهید. این کار علاوه بر تسکین کرامپ از بروز اسپاسم در آینده نیز پیشگیری می‌کند.

کمپرس گرم. همانند کاری که برای کاهش درد قاعدگی انجم می‌دهید، یک کمپرس آب گرم روی ناحیه دردناک قرار دهید. این کار به کاهش درد و شل شدن عضلاتی که دچار اسپاسم شده‌اند کمک می‌کند. همچنین می‌توانید از وان آب گرم نیز استفاده کنید.

ماساژ ملایم و آرام. ماساژ به بهبود گردش جریان خون در عضلات کمک می‌کند و در نتیجه، اسپاسم‌های دردناک را تسکین می‌دهد. از همسر خود بخواهید که قسمت پایین کمر شما را به آرامی ماساژ دهد تا درد شما تسکین یابد.

پاراستامول مصرف کنید. اگر احساس می‌کنید که برای کاهش درد باید کار دیگری نیز انجام دهید، پاراستامول مصرف کنید (البته اگر پزشک به شما اجازه داده باشد). به یاد داشته باشید که باید قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید.

خواب. مادر بارداری که خواب کافی ندارد بیشتر در معرض ابتلا به اسپاسم‌های عضلانی در هنگام روز است. باید حداقل به مدت 8 ساعت در شب بخوابید.

چه موقع شما باید برای اسپاسم‌های عضلانی در اوایل دوران بارداری به پزشک مراجعه کرد؟

اگرچه می‌دانیم که اسپاسم‌های عضلانی در اوایل دوران بارداری معمولی و طبیعی هستند و خطرناک نیستند، اما در صورتی که این اسپاسم‌ها غیرمعمول باشند و احتمال بروز بیماری‌های عفونی وجود داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم و نشانه‌هایی که در صورت مشاهده آنها باید به پزشک مراجعه کنید عبارتند از:

• خونریزی: اگر اسپاسم عضلانی با خونریزی فراوان همراه باشد، ممکن است احتمال سقط جنین وجود داشته باشد.
• انقباضات و درد پایین شکم: اگر اسپاسم‌ها با انقباضات و درد پایین شکم همراه شوند، باید به پزشک مراجعه کنید.
• درد شدید: اگر شما دچار اسپاسم شدید شده‌اید که بهبود نمی‌یابد و بیشتر می‌شود، باید بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید.
• درد در هنگام ادرار کردن: اگر در هنگام ادرار کردن درد شدیدی تجربه می‌کنید، احتمال ابتلا به عفونت مجرای ادراری وجود دارد و باید به پزشک مراجعه کنید.