اسپوندیلوز یا آرتروز نوعی اختلال است که با سایش و پارگی در استخوانهای ستون فقرات همراه است. این وضعیت به وقوع میپیوندد زمانی که دیسکها و مفاصل دچار ضعف میشوند و یا زمانی که اسپورهای استخوانی روی مهرهها رشد میکنند. این تغییرات میتوانند منجر به اختلال در حرکت ستون فقرات شده و تأثیری بر روی اعصاب و سایر عملکردهای بدن داشته باشند. گردنواره اسپوندیلوزیس، که در سنین پیری روی گردن اثر میگذارد، نوع رایجتری از این اختلال پیشرونده است.
انواع اسپوندیلوز
انواع دیگری از اسپوندیلوز در قسمتهای مختلف ستون فقرات ایجاد میشود:
- اسپوندیلوزس قفسه سینه که بر روی وسط ستون فقرات تأثیر میگذارد.
- اسپوندیلوزیس کمر که بر روی قسمت تحتانی کمر تأثیر میگذارد.
- اسپوندیلوزیس چند بخشی بیش از یک قسمت از ستون فقرات را تحت تأثیر قرار میدهد.
اثر اسپوندیلوز در افراد مختلف، متفاوت است اما معمولاً مشکلات جدی ایجاد نمیکنند.
علل اسپوندیلوزيس
ستون فقرات به حفظ ساختار بدن کمک میکند و بیشتر وزن را تحمل میکند. همچنین تقریباً از تمام اعصاب اصلی که از مغز سرچشمه میگیرند، محافظت میکند. ستون فقرات در یک بخش منفرد نیست و قسمتهایی از گردن، قفسه سینه و کمر را شامل میشود و در مجموع ستون فقرات دارای 24 استخوان است که به عنوان مهره شناخته میشوند. بین این مهرهها اتصالاتی وجود دارد که به ستون فقرات اجازه میدهد به شکل انعطاف پذیری حرکت کند. به اینها بند مفصلی گفته میشود.
همچنین، بافت نرم و لاستیکی به نام دیسک بین مهرهها قرار گرفته و آنها را از هم جدا میکند. دیسکها دارای انتهایی غضروفی، نمای بیرونی سخت، فیبروز حلقوی، یک هسته داخلی به نام هسته پالپوس هستند. دیسکهای بین مهرهای باعث تسهیل حرکتی میشوند و در برابر هرگونه ضربهای که به استخوانها وارد میشود، مقاومت میکنند.
با افزایش سن، دیسکها خشکتر، نازکتر و سختتر میشوند و مقداری از توانایی خود را از دست میدهند. به همین دلیل است که یک فرد مسن بیشتر از یک فرد جوان دچار شکستگی در اثر فشار آمدن به مهرهها میشود. شکستگی مهرهها گاهی به دلیل وارد آمدن فشار زیاد به استخوانهای ستون فقرات ایجاد میشود و معمولاً با آرتروز بروز میکند.
بند مفصلی بین مهرهها نیز به دلیل ساییدگی و پارگی سطح غضروف آنها آسیب میبیند زیرا با افزایش سن عملکردشان کاهش مییابد. با از بین رفتن غضروف، استخوانها شروع به ساییدن روی هم میکنند و این باعث اصطکاک میشود. این اتفاق میتواند منجر به رشد ضایعات استخوانی شود که به نام اسپور استخوانی شناخته میشوند. از بین رفتن بافتهای لاستیکی و ایجاد اسپور باعث میشود ستون فقرات بیشتر گرفته شود. حرکتهای رو به عقب نیز دردناک میشود و اصطکاک افزایش مییابد.
علائم اسپوندیلوزيس
علائم اسپوندیلوز میتواند شامل ضعف و سوزن سوزن شدن ناحیه آسیب دیده شود. بیشتر افراد مبتلا به اسپوندیلوزس وابسته به سن هیچ علامتی را تجربه نمیکنند. برخی از افراد مدتی علائم آن را دارند اما بعد به خودی خود از بین میرود. گاهی اوقات، یک حرکت ناگهانی میتواند علائم را فعال کند.
علائم شایع اسپوندیلوز شامل گرفتگی و درد خفیف است که به دنبال حرکات خاص یا بی تحرکی طولانی مدت، بدتر میشود، به عنوان مثال نشستن برای مدت طولانی.
علائم شدیدتر شامل موارد زیر است:
در هنگام حرکت دادن ستون فقرات درد طاقت فرسایی دارید.
- ضعف در دست یا پاها
- هماهنگی ضعیف
- اسپاسم عضلانی و درد
- سردرد
- از دست دادن تعادل و مشکل در راه رفتن
- از بین رفتن کنترل مثانه یا روده
ریسک فاکتورهای اسپوندیلوز
ساییدگی و پارگی روزانه با افزایش سن علت اصلی اسپوندیلوز است. این تغییرات بسته به ریسک فاکتورهای هر فرد، افراد متفاوت را تحت تأثیر قرار میدهد.
عوامل خطر آفرین شامل موارد زیر است:
- گرایش ژنتیکی
- چاقی یا اضافه وزن
- داشتن سبک زندگی بی تحرک و کمبود ورزش
- آسیب دیدگی به ستون فقرات یا تحت عمل جراحی نخاع قرار گرفتن
- سیگار کشیدن
- داشتن شغلی که نیاز به حرکات تکراری یا بلند کردن بار سنگین دارد که ستون فقرات را درگیر میکند
- داشتن یک مشکل بهداشت روانی مانند اضطراب یا افسردگی
- ورم مفاصل پسوریاتیک
عوارض
برخی از تغییرات اولیه یا علائم به پزشکان کمک میکنند تا تشخیص دهند که چه نوع اسپوندیلوزی در فرد وجود دارد. در برخی افراد سایر بیماریها نیز میتواند عوارض مشابهی را ایجاد کند.
در زیر نمونههایی از این نوع بیماریها را مشاهده میکنید:
تنگی کانال نخاعی
این وضعیت ناشی از باریک شدن کانالی است که اعصاب نخاعی از آن عبور میکنند. علائم آن شامل درد در ناحیه گردن یا کمر است که ممکن است در ساق پا گسترش یابد، مشکلات پا و بی حسی یا ضعف از جمله علایم این بیماری است.
رادیکولوپاتی گردن
تعویض دیسک یا استخوان میتواند باعث شود که اعصاب ستون فقرات فشرده شده و منجر به درد یا بی حسی و حساسیت شود.
میلوپاتی اسپوندیلوزیس گردنی
این عارضه شامل فشرده شدن نخاع است. علائم آن نیز درد و بی حسی در اندامها، از بین رفتن هماهنگی دستها، عدم تعادل و مشکل در راه رفتن و در مراحل بعدی مشکلات کنترل مثانه است.
اسکولیوز
بر اساس تحقیقات، به نظر میرسد که بین انحطاط بند مفصلی و اسکولیوز که ناشی از پیری است، ارتباط مستقیمی وجود داشته باشد. این تغییرات میتوانند علائم بیماریهای دیگر را تشدید کنند. علاوه بر این، محل درد و بخشی از ستون فقرات که تحت تأثیر اسپوندیلوز قرار گرفته است، نیز بر روی علائم آن تأثیر میگذارد.
درمان اسپوندیلوز
در بیشتر موارد اسپوندیلوزیس فقط سبب گرفتگی و درد خفیف میشود و نیازی به درمان ندارد (ارتباط با مقاله سر خوردگی مهره های کمر و گردن).
داروهای خانگی
اگر شخصی درد داشته باشد، میتواند برای کاهش درد خود این موارد را امتحان کند:
- داروهای بدون نسخه برای کاهش درد: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن ممکن است به کاهش درد کمک کنند.
- فعالیت بدنی: ورزشهای کم تحرکی مانند شنا یا پیاده روی میتواند در حفظ انعطاف پذیری و تقویت ماهیچههایی که ستون فقرات را تقویت میکنند کمک کند.
- بهبود وضعیت بدن: برای مثال قوز کردن میتواند درد را بدتر کند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپ ممکن است تمرینات خاص یا ماساژ را پیشنهاد دهد.
- پشتیبانی از کمر: ممکن است فرد نیاز به استفاده از صندلی طبی یا تشک داشته باشد که از کمر بهتر پشتیبانی میکنند.
- استراحت در طول دوره بیماری: هنگامی که علائم مشکل ساز میشوند، سعی کنید مدتی استراحت کنید.
درمانهای جایگزین
دریافت ماساژ از یک فرد آموزش دیده میتواند به رفع ناراحتی کمک کند.
برخی از افراد برای مدیریت علائم از موارد زیر استفاده میکنند:
- طب سوزنی
- کایروپراکتیک یا درمان دستی
- ماساژ
- درمان اولتراسوند
- تحریک الکتریکی
تحقیقات نشان میدهد که برخی از این موارد ممکن است درد عصبی یا آسیبهایی که از گردن ایجاد میشود را تسکین دهد.
داروها
اگر درد شما شدید یا مداوم باشد، پزشک ممکن است این موارد را پیشنهاد کند:
- داروهای مسکن
- شل کنندههای عضلانی برای کاهش اسپاسم
- داروهایی که درد عصبی را کاهش میدهند
- کرمهای موضعی
- داروهای استروئیدی برای هنگامی که درد شدید است، چه به صورت قرص و چه به صورت تزریقی
- تزریقی که ترکیبی از داروهای استروئیدی و بی حس کننده باشد.
تزریق استروئید با هدف کاهش درد از طریق کاهش التهاب انجام میشود. با هدایت از طریق اشعه ایکس، پزشک استروئید را به ریشه اعصاب آسیب دیده تزریق میکند. با این حال، استروئیدها میتوانند عوارض جانبی داشته باشند، بنابراین پزشک معمولاً سعی خواهد کرد که استفاده از آنها را محدود کند. رعایت توصیههای پزشکی در هنگام استفاده از داروها ضروری است.
جراحی
پزشک فقط در صورت شدید بودن و پایدار بودن علائم و در صورت عدم پاسخ به درمانهای دیگر، جراحی را توصیه میکند.
اگر فشار عصبی منجر به بیحسی شدید، ضعف یا از بین رفتن کنترل روده یا مثانه شود و یا اگر احتمالاً بدون جراحی صدمه بدتر شود، ممکن است فرد به عمل جراحی نیاز داشته باشد. نوع عمل بستگی به مشکل و محل آن دارد. پزشک میتواند مناطق آسیب دیده را با فناوری تصویربرداری مانند اشعه X شناسایی کند.
جراحی ممکن است شامل برداشتن دیسک یا قطعه استخوانی باشد که به اعصاب فشار میآورد و سپس مهرههای مجاور را فیوژ میکند. جراح ممکن است یک دیسک آسیب دیده را با دیسک مصنوعی جایگزین کند. در گذشته، عمل جراحی ستون فقرات یک عمل بزرگ بود اما اکنون، جراحی با اندوسکوپیک ممکن است یکی از گزینهها باشد. این نوع عمل جراحی بسیار کمتر از عمل جراحی باز تهاجمی است.
عمل جراحی کم تهاجمی نخاع دارای خطرات کمتری است. این خطرات کمتر به دلیل موارد زیر وجود دارند:
- برش کوچکتر: در عمل جراحی، برشهای کوچکتری نسبت به روشهای سنتی انجام میشود که منجر به کاهش خطرات جراحی میشود.
- خونریزی کمتر: در طول عمل جراحی کم تهاجمی نخاع، خونریزی کمتری رخ میدهد که باعث کاهش خطرات مرتبط با از دست دادن خون میشود.
- آسیب عضلات کمتر: این نوع جراحی به میزان کمتری عضلات را آسیب میرساند، که منجر به کاهش درد و مشکلات مربوط به عضلات پس از عمل میشود.
- بهبودی سریعتر: با انجام عمل جراحی کم تهاجمی، فرآیند بهبودی بیمار سریعتر اتفاق میافتد و او ممکن است در همان روز عمل به خانه برگردد.
- استفاده از بی حسی موضعی: پزشک میتواند در این نوع جراحی از بی حسی موضعی استفاده کند که احتمال عوارض ناخواسته مربوط به بی حسی کلی را کاهش میدهد.
همچنین، عمل جراحی کم تهاجمی ستون فقرات به دلیل کاهش درد و عفونت پس از عمل، نیاز کمتری به مصرف دارو دارد. اگرچه بسیاری از افراد نیازی به جراحی برای اسپوندیلوزس ندارند، اما در صورت لزوم، پزشک در مورد خطرات جراحی ستون فقرات نسبت به مزایای احتمالی آن با بیمار صحبت خواهد کرد.
انواع آسیب های ورزشی(آسیب دیدگی ناشی از حرکات و تمرینات ورزشی)