آرتروز یک اختلال مفصلی است که در هر بخشی از بدن، از جمله ستون فقرات، ممکن است اتفاق بیفتد. این بیماری بر میلیون‌ها نفر تأثیر می‌گذارد و عامل اصلی ناتوانی است. آرتروز در انواع مختلفی از جمله آرتروز روماتوئید و استئوآرتریت شناخته شده است. استئوآرتریت، که شایع‌ترین نوع آرتروز ستون فقرات است، توسط تخریب غضروف روی سطوح استخوانی مفاصل تشخیص داده می‌شود و با بالا رفتن سن بیشتر شیوع پیدا می‌کند. علاوه بر این، آرتروز معمولاً با رشد بیش از حد استخوان در لبه‌های مفاصل همراه است و این رشد به عنوان خارهای استخوانی یا استئوفیت شناخته می‌شود.

انواع آرتروز ستون فقرات

آرتروز در اصطلاح کلی به التهاب مفاصل و علائم مرتبط با آن اطلاق می‌شود، اما آرتروز دارای انواع بسیاری می‌باشد که امکان ابتلا به آنها وجود دارد. استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید شایع‌ترین نوع آرتروز هستند که ستون فقرات را درگیر می‌کنند.

علل ایجاد آرتروز کمر

آرتروز کمر معمولاً به علت بروز آسیب‌دیدگی در مفاصل فاست روی می‌دهد. سطح مفاصل فاست با یک غضروف نرم پوشانده شده که امکان حرکت مفصل در هنگامی که دو طرف مفصل بر روی یکدیگر ساییده می‌شوند را فراهم می‌کند. با این حال ممکن است مفصل طی فرایندهای زیر دچار درد شود:

• زمانی که غضروف از یک طرف دچار خراشیدگی، پارگی یا آسیب‌دیدگی شود و پس از آن غضروف آسیب‌دیده با هر بار حرکت ستون فقرات بافت‌های مجاور را نیز دچار خراشیدگی کند و در نتیجه باعث بروز آسیب‌دیدگی‌های بعدی گردد.
• این آسیب‌دیدگی مفصل باعث بروز سایش و در نهایت ایجاد التهاب می‌شود.
• مفاصل فاست ملتهب از طریق عصبی (عصب میانی) که از مفصل فاست کشیده شده سیگنال‌های درد را انتقال می‌دهد.
• سپس این سیگنال باعث بروز اسپاسم و گرفتگی در کمر می‌شوند.
• همراهی اسپاسم عضلات و التهاب مفاصل موجب کمردرد می‌شود.

علائم آرتروز کمر

علائم آرتروز کمر یا ستون فقرات ممکن است در هر بیمار متفاوت باشد. برخی از علائم ممکن است به اندازه یک درد گذرا و خشکی خفیف باشد و یا در حد بروز انحراف و بدشکلی در ستون فقرات به میزانی که منجر به یک درد مزمن شود شدید باشد. شناخت علائم آرتروز ستون فقرات اولین اقدام بزرگ برای تسکین درد آرتروز می‌باشد. با این حال تشخیص نوع آرتروز و روش‌های درمانی مناسب موجود برای درمان مشکلتان نیز اهمیت دارد.

 علائم انواع مختلف آرتروز ستون فقرات یا کمر

استئوآرتریت ستون فقرات، شایع‌ترین نوع آرتروز کمر، نوعی بیماری دژنراتیو است، این بدین معناست که در اثر بروز این عارضه، غضروف مفاصل فاست (مفاصل کوچک بین دو مهره مجاور) شروع به تحلیل رفتن و تخریب شدن می‌کند که این امر منجر به افزایش تماس یک استخوان با استخوان دیگر می‌شود. زمانی که این اتفاق رخ دهد خارهای استخوانی که به آن‌ها استئوفیت نیز گفته می‌شود ممکن است به عنوان تلاشی طبیعی برای ایجاد ثبات در ناحیه اطراف مفصل تشکیل شود. خارهای استخوانی می‌توانند بر روی ریشه‌های عصبی یا طناب نخاعی فشار دردناکی را اعمال کنند. علائم این نوع از آرتروز کمر عبارتند از:

• محدود شدن دامنه حرکتی
• وجود درد منتشر شونده، بی‌حسی و ضعف
• کاهش انعطاف‌پذیری
• صدا دادن یا احساس ساییده شدن استخوان‌ها روی یکدیگر به علت از بین رفتن لایه غضروفی محافظ روی مفصل
• بروز خشکی مخصوصاً پس از خم شدن یا نشستن طولانی مدت
• خارهای استخوانی

آرتریت روماتوئید کمر

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که می‌تواند دردناک‌تر از استئوآرتریت باشد. در این بیماری، سلول‌های بدن به طور غلط غشای سینوویال مفاصل را حمله می‌کنند و باعث تخریب آن می‌شوند. غشای سینوویال مسئول حفظ لغزندگی و انعطاف‌پذیری مفاصل است. این فرآیند می‌تواند به التهاب شدید مفاصل فاست منجر شود.

علائم آرتریت روماتوئید در مفصل‌های کمر عبارتند از:

• دردی که ممکن است به شکل حس گرما و یا بیشتر به شکل درد سوزشی احساس شود.
• تغییر تدریجی شکل ستون فقرات، که ممکن است منجر به دفرمیتی (تغییر شکل) یا ناهنجاری شود.
• تورم و آماس در ناحیه مفصلی کمر.
• حساسیت و بی‌تحملی نسبت به درد در ناحیه مبتلا.
• خشکی در مفاصل و کاهش تولید مایع مفصلی.
• احساس خستگی و کاهش انرژی.

به دلیل خصوصیات خاص آرتریت روماتوئید، درمان این بیماری نیازمند مراجعه به پزشک متخصص است و باید برنامه درمانی مناسب تحت نظر وی برای کاهش التهاب و کنترل علائم بیماری تعیین شود.

عوامل خطرساز

رایج‌ترین عوامل خطرساز بروز آرتروز ستون فقرات عبارتند از:

• سن: احتمال بروز آرتروز کمر در افراد دارای 50 سال یا بزرگ‌تر بیشتر است.
• استفاده بیش از حد از مفصل: ممکن است این وضعیت ممکن است از طریق برداشتن مکرر اجسام، خم شدن یا چرخیدن و همچنین قوز کردن مداوم در هنگام نشستن در پشت میز یا رانندگی روی دهد.
• آسیب‌دیدگی استخوان‌ها و یا وارد شدن ضربه به آنها: واخوردگی، شکستگی براثر فشردگی و یا دیگر انواع آسیب‌دیدگی‌ها می‌تواند فرایند تخریب و تحلیل رفتگی مفاصل را سرعت بخشد.
• چاقی: اضافه وزن می‌تواند بر روی مفاصل فشار و تنش بیشتری وارد کند.
• ژنتیک: ویژگی‌های وراثتی می‌تواند شما را بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز ستون فقرات قرار دهد.
• جنسیت: احتمال بروز آرتروز کمر در زنان دو برابر مردان است.
• دیگر شرایط: کاهش خونرسانی، بیماری‌های مزمن، بروز عفونت یا ضعف سیستم ایمنی می‌تواند به تحلیل رفتگی مفاصل کمک کند، همچنین سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل نیز مؤثر است.

عوارض آرتروز ستون فقرات و کمر

علائم بالقوه آرتروز ستون فقرات و کمر را نادیده نگیرید. این عارضه نوعی بیماری پیشرونده است که می‌تواند با گذشت زمان تشدید شود. اگرچه برخی از افراد دچار علائم و ناراحتی خفیفی می‌شوند اما اگر آرتروز کمر مورد درمان قرار نگیرد می‌تواند در زندگی اختلال ایجاد کند و باعث ناتوانی درازمدت شود.

تشخیص

هر فردی که بیش از دو هفته احساس کمردرد یا خشکی داشته باشد بایستی جهت معاینه پزشکی با پزشک مشورت کند. به طور کلی تشخیص آرتروز کمر شامل یک پروسه می‌باشد و با بررسی کامل سوابق پزشکی آغاز می‌شود.

راه های درمان آرتروز ستون فقرات چیست؟

چنانچه عارضه آرتروز کمر در شما تشخیص داده شده است بایستی جهت کمک به کاهش میزان درد و افزایش تحرکتان با پزشک خود در مورد انتخاب گزینه‌های درمانی همکاری کنید. برداشتن فشار از روی این مفاصل و در عین حال افزایش انعطاف‌پذیری و مقاومت ستون فقرات غالبا هدف اولیه انجام درمان است. علاوه بر این از آنجا که آرتروز می‌تواند منجر به تشکیل خارهای استخوانی و تورم بافت‌هایی شود که بر روی ریشه‌های عصبی و طناب نخاعی فشار ایجاد می‌کنند بنابراین فرایند درمان ممکن است شامل داروها و تزریق موادی به منظور کاهش تورم نیز باشد. موارد خفیف آرتروز ستون فقرات و کمر را می‌توان با روش‌های محافظه کارانه درمان کرد. جهت تسکین بیشتر درد می‌توان اکثر روش‌های محافظه کارانه را همراه با هم انجام داد. هنگامی که برای رفع مشکل ستون فقراتتان یک برنامه درمانی را شروع و یا آن را تغییر می‌دهید بایستی همیشه در این مورد با پزشکتان مشورت کنید. چه به استئوآرتریت (تحلیل رفتگی مفاصل فاست) دچار شده باشید و چه به آرتریت روماتوئید ستون فقرات، روش‌های درمانی محافظه کارانه آرتروز ستون فقرات می‌توانند شامل موارد زیر باشد:

استراحت

چنانچه وضعیت آرتروز ستون فقراتتان پس از استفاده زیاد و شدید از مفصل بدتر شود ممکن است استراحت تنها چیزی باشد که برای کاهش التهاب و درد به آن نیاز داشته باشید.

گرما و سرمادرمانی

اعمال گرما بر روی گردن یا کمر دارای درد از طریق تحریک گردش خون در ناحیه دردناک اطراف مفصل مبتلا به آرتروز تخریبی می‌تواند به فرایند بهبودی و ترمیم کمک کند. از طرفی دیگر قرار دادن کیسه یخ می‌تواند به کاهش تورم و درد ناشی از گزگز کمک کند.

 تعدیل و اصلاح سبک زندگی

گاهی اگر بیمار دچار اضافه وزن باشد ممکن است متخصص یک برنامه رژیم غذایی سالم را به بیمار توصیه کند تا فرد وزن اضافی خود را از دست دهد. همچنین جهت تعدیل سبک زندگی اغلب به بیمار پیشنهاد‌هایی نظیر محدود کردن مصرف الکل، بهبود وضعیت قرارگیری بدن و ترک سیگار نیز داده می‌شود.

فیزیوتراپی

انجام حرکات بدنی ملایم که بر روی مفاصل ستون فقرات تمرکز دارند می‌تواند به کاهش تنش و افزایش گردش خون در ناحیه متأثر کمک کند. تقویت استقامت نیز می‌تواند به دیگر بخش‌های ستون فقرات کمک کند تا مقداری از بار روی مفاصل دارای آرتروز را بردارند. فیزیوتراپی ممکن است شامل آموزش اصول صحیح مکانیک بدن، تکنیک‌های بلند کردن اجسام و غیره باشد.

ورزش‌های مربوط به آرتروز ستون فقرات 

ورزش‌های کم برخورد نظیر شنا، پیاده‌روی، ورزش‌های کششی ملایم و ورزش‌های مربوط به دامنه حرکتی می‌توانند راهکاری مناسب برای کاهش وزن و افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش تنش در حال افزایش بر روی ستون فقرات باشد. علاوه بر این ورزش‌های مناسب و صحیح می‌توانند عضلاتی را که از گردن و کمر پشتیبانی می‌کنند را نیز تقویت نمایند، در نتیجه از میزان بار موجود بر روی مفاصل ستون فقرات کاسته می‌شود.

داروها

شاید داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی نظیر ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن از نوع داروهای بدون نیاز به نسخه‌ای هستند که غالبا برای رفع علائم آرتروز کمر بیشتر توصیه می‌شود. در دسته داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی داروهای قوی‌تری نیز وجود دارند که نیازمند تجویز توسط پزشک می‌باشند. این داروها با کاهش التهاب موجود در نزدیکی مفصل مبتلا به آرتروز که منجر به کاهش درد و علائم می‌شود عمل می‌کنند. با این حال از آنجا که داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می‌توانند موجب بروز گرفتگی، معده درد و دیگر مشکلات گوارشی شوند ممکن است مصرف این داروها برای معده نامطلوب باشند. اگر بیمار به مسکن درد نیاز داشته باشد اما وی عوارض جانبی سخت داروهای ضدالتهاب استروئیدی را تجربه کرده و یا می‌داند که نسبت به آسپرین حساسیت دارد، استامینوفن نیز یکی از داروهای مؤثر بدون نیاز به نسخه است که برای کاهش درد آرتروز ستون فقرات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که استامینوفن التهاب را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند بدون داشتن بسیاری از عوارض جانبی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی درد ناشی از آرتروز را برطرف کند. با این حال افرادی که سوابق بیماری کبدی دارند باید در هنگام مصرف داروها تحت نظارت قرار گیرند چرا که این داروها می‌توانند به کبد آسیب برسانند.

تزریق دارو 

در بیشتر موارد داروها برای بیماران به میزان کافی تسکین به همراه می‌آورند اما پزشک به ندرت ممکن است تزریق مستقیم کورتیکوستروئید به مفاصل مبتلا به آرتروز را توصیه می‌کند. این روش می‌تواند به طور موقتی به کاهش التهاب و درد و بازیابی برخی از حرکات کمک می‌کند اما تزریق‌ها مکرر ممکن است به مفصل آسیب برساند. به همین دلیل این روش درمانی غالبا تنها چند بار در هر سال انجام می‌شود.

 روش‌های درمانی تکمیلی و جایگزین 

بسیاری از بیماران برای رفع آرتروز کمر روش‌های تکمیلی و جایگزین را انتخاب می‌کنند. استفاده از روش‌هایی نظیر بافت عمیق، طب سوزنی و کایروپراکتیک درمانی کاملاً متداول می‌باشد. لازم به ذکر است که این رویکردهای درمانی در جامعه پزشکی مورد بحث است و همیشه بایستی قبل از انجام هر نوع روش درمانی دیگری با پزشکتان صحبت کنید.

ابلیشن یا سوزاندن فاست

روش ابلیشن یا سوزاندن فاست یک روش درمانی است که به کاهش تورم و التهاب مفاصل کمک می‌کند و همچنین باعث بی‌حسی ریشه‌های عصبی مجاور می‌شود تا دردهای آتی کاهش یابند. این روش با استفاده از تکنیک‌های کمتر تهاجمی انجام می‌شود، به همین دلیل بیمارانی که از آن استفاده می‌کنند، دوره بهبودی کوتاه‌تری را تجربه می‌کنند و عوارض جانبی کمتری را تحمل می‌کنند نسبت به بیمارانی که از روش‌های جراحی باز سنتی برای درمان آرتروز کمر استفاده می‌کنند.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”