بیماری دیسپلازی رشدی لگن به نحوه تشکیل و رشد مفصل لگنی اشاره دارد. این حالت معمولاً از زمان تولد شروع می‌شود، اما ممکن است در سنین بعدی نیز بروز کند. در دختران، این بیماری رایج‌تر است. اگر دیسپلازی رشدی لگن در یک نوزاد یا کودک تشخیص داده شود و در زمان مناسب درمان شود، نتایج عموماً بسیار خوب است. اما اگر درمان به تأخیر بیفتد، درمان آن پیچیده‌تر می‌شود و احتمال موفقیت آن کاهش می‌یابد.
بیماری پیش رونده در رفتگی لگن ( Developmental dysplasia of the hip یا DDH) از هر 100 کودک در حدود 1 تا 3 تای آنها اتفاق می‌افتد. در لگن چپ شایع‌تر است. به نظر می‌رسد این موضوع به این دلیل است که بیشتر نوزادان در بدن مادر به طرف چپ خود قرار دارند. این موقعیت ممکن است فشار بیشتری را روی لگن چپ وارد کند و باعث رشد غیر طبیعی این ناحیه شود. از هر 10 مورد در حدود 2 مورد آن، DDH یا بیماری پیش رونده دررفتگی لگن هر دو سمت لگن را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
اگر کودک شما علائمی از دررفتگی لگن دارد (برای مثال استخوان پای راست او کوچک تر به نظر می‌رسد)، بهترین راه برای حل مشکل درمان زود هنگام آن است زیرا با به تعویق افتادن درمان، کار سخت‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد. دکتر غفرانی دارای مدرک فوق تخصص در زمینه درد در کیلینیک درد ماهان آماده است تا با استفاده از تجارب و تبحر خود در زمینه درمان مشکلاتی از این قبیل با روش های غیرجراحی مؤثر، در رفع مشکل کودکتان شما را راهنمایی کند. برای رزرو وقت ملاقات می‌توانید با شماره‌های 02188866619 - 02188866629 - 092188866632 تماس حاصل فرمایید. همچنین می‌توانید به آیدی تلگرام doctorghofrani@ مراجعه کنید.
انواع دررفتگی مفاصل هیپ در کودکان
انواع این عارضه عبارت است از:
- دیسپلازی استابولار: سر استخوان ران که توپ مانند است درمفصل ران باقی می‌ماند، اما مفصل خیلی ضعیف است تا توپ استخوانی را در جای خود حفظ کند.
- استخوان ران قابل جا‌به‌جا شدن: توپ استخوانی ران به طور معمول در داخل مفصل لگن قرار دارد، اما در موقعیت‌های خاص (هنگام فشار آمدن بر روی مفصل ران)، توپ استخوانی می‌تواند به طور جزئی از داخل مفصل تحت فشار جا‌به‌جا شود.
- لگن جابه جا شده: در موقعیت استراحت، سر اسخوان ران به طور معمول در داخل مفصل واقع نمی‌شود. در عوض، این استخوان در محلی بیرون از مفصل متصل می‌شود.
- قابل جا به جایی: لگن در موقعیت نرمال قرار دارد، اما می‌تواند به راحتی جابجا شود.
- جا به جا شده: هنگامی که کودک در حالت استراحت قرار دارد، لگن کاملا از محل خود خارج می‌شود.
علل دررفتگی مادرزادی لگن چیست؟
علت در رفتگی لگن مادرزادی مشخص نیست. با این حال، عواملی وجود دارند که به احتمال زیاد شانس ابتلا کودک مبتلا به DDH را افزایش می‌دهند. عوامل خطر عبارتند از:
اگر یک والد، برادر یا خواهر با DDH وجود داشته باشد، این امر باعث می‌شود که کودک تازه متولد شده پنج برابر بیشتر از افراد نرمال مستعد ابتلا به در رفتگی لگن نوزاد باشد.
حدود 8 مورد از 10 مورد DDH دختر هستند. این ممکن است به علت اثرات یک ماده شیمیایی (هورمون) به نام ریلکسین باشد که در دوران بارداری ساخته می‌شود اما در نوزادان پسر نسبت به آن مقاومت وجود دارد. ریلکسین باعث می‌شود که رباط‌ها باریک تر باشند و به این معنی است که استخوان‌ها بیشتر تمایل دارند تا از موقعیت خود خارج شوند.
اگر مقدار کمی مایع در رحم ( مایع رحمی ) وجود داشته باشد، به این حالت اولیگوهیدرامنیوس گفته می‌شود. این امر می‌تواند خطر ابتلا به DDH را افزایش دهد، زیرا نوزاد قادر به حرکت در داخل رحم نیست.
اگر یک نوزاد به دنیا نیامده در داخل رحم در موقعیت شکمی (موقعیت پایین رحمی) باشد، این امر می‌تواند پاهای جنین را در موقعیتی قرار دهد که خطر ابتلا به در رفتگی لگن نوزاد را افزایش می‌دهد. بیشتر نوزادان شکمی در بخش سزارین متولد می‌شوند. در این نوزادان خطر ابتلا به DDH هفت برابر بیشتر از حد طبیعی است. (خطر ابتلا به DDH در یک کودک با موقعیت جنینی شکمی به میزان 17 بار بیشتر از حد نرمال است.)
حدود 6 مورد در 10 مورد در رفتگی لگن نوزاد اول اتفاق می‌افتد. این ممکن است به این دلیل باشد که رحم در مقایسه با حاملگی‌های آینده محکم تر و ضعیف تر است و نوزاد محدوده حرکتی کمی دارد.
اگر کودک فلج مغزی باشد، مشکلات نخاعی یا سایر اختلالات عصبی و عضلانی داشته باشد، خطر ابتلا به DDH را افزایش می‌دهد. DDH نیز در نوزادان نارس و نوزادانی که با وزن بیش از 5 کیلوگرم به دنیا می‌آیند، بیشتر است.
خطر ابتلا یک کودک دارای DDH در برخی از فرهنگ‌ها بسیار بیشتر است. به عنوان مثال، DDH در نوزادان آمریکایی و ترکیه و ژاپن بسیار رایج بود، اما در نوزادان آفریقایی آمریکایی بسیار کمتر بود. این به دلیل شیوه‌ای است که نوزادان ناواهو، ژاپنی و ترکیه قنداق می‌شوند، اگرچه در زمان‌های اخیر این روند تغییر کرده است.
علائم دررفتگی مفصل لگن در نوزاد
یک نوزاد تازه متولد شده مبتلا به در رفتگی لگنی (DDH) درد یا ناراحتی خاصی ندارد. به زودی پس از تولد، اکثر نوزادان توسط ماما و یا یک پزشک بیمارستان مورد بررسی قرار می‌گیرند. یکی از مشکلات مورد نظر آنها DDH است. آنها زانوهای کودک شما را خم می‌کنند و ران‌ها را شبیه باز کردن یک کتاب به بیرون می‌چرخانند. در حالی که این کار را انجام می‌دهند، اگر صدایی مانند روشن کردن کلید برق احساس کنند ، ممکن است نشان دهنده این باشد که مشکلی در قسمت لگن یا ران نوزاد وجود دارد. دو نشانه دیگر از مشکلات لگنی عبارتند از:
- استخوان ران در یک طرف ممکن است کوتاهتر باشد. پزشک یا ماما می‌تواند یک معاینه برای بررسی این کار انجام دهد. در حدود یک چهارم نوزادان طبیعی، چین‌های پوستی نابرابر وجود دارد، بنابراین چنین یافته‌ای چندان هم مهم نیست.
- چین‌های پوستی بین پاها و بدن ممکن است در هر دو طرف یکسان نباشد.
بررسی مفصل ران نوزادان چالش‌برانگیز است. برای این منظور، نوزاد باید از پوشک خود خارج شده و در حالت آرام قرار گیرد، همچنین نباید گریه کند. به طور ایده‌آل، نوزادان باید در مدت زمان 24 ساعت پس از تولد، در شش هفته، بین 6 تا 9 ماهگی و مجدداً در سن راه رفتن مورد بررسی قرار گیرند. دلیل این امر این است که وجود یک معاینه طبیعی در سنین کم و نتایج طبیعی در آن زمان نمی‌تواند به این معنا باشد که بیماری در روزهای بعدی وجود نداشته باشد. در کودکان بزرگتر که راه می‌روند، اگر مشکوک به در رفتگی لگن شویم، ممکن است آنها به طور لنگ لنگان راه بروند. این موضوع می‌تواند شک در مورد وجود بیماری در رفتگی مفصل ران را افزایش دهد. هرچند که کودک ممکن است روی انگشتان پا حرکت کند، اما به طور کلی در روند راه رفتن تأخیری ندارد.
عوارض
اگر دررفتگی لگن نوزاد شما در اوایل تشخیص داده نشده و درمان نشود، ممکن است آرتریت زودهنگام مفصل ران در آن ها ایجاد شود. این امر باعث درد و کاهش حرکت می‌شود. درمان در رفتگی لگن کودکان پیچیده‌تر می‌شود و زمانی که استخوان‌های کودک شما نیاز دارد تا به طور کامل رشد کنند افزایش می‌یابد، و احتمال موفقیت کمتر می‌شود. با این حال، حتی در این مرحله نیز، درمان ممکن است نتایج بهتر و دراز مدت ارائه دهد، اما این موضوع بستگی به شدت DDH در شما دارد.
تشخیص این مشکل مادرزادی چگونه انجام می‌شود؟
هنگامی که به در رفتگی لگن (DDH) در یک نوزاد تازه متولد شده مشکوک می‌شوند، ممکن است به سادگی توصیه شود که برای یک بررسی مجدد در چند هفته آینده بازگردید. این موضوع به این علت است که بسیاری از نوزادان در هنگام تولد بسیار ناپایدار هستند زیرا بافت‌های آنها نرم و شل است. در اکثر نوزادان، با گذشت دو ماه، بافت نرم خود به خود پایدار‌تر می‌شود. گاهی اوقات، فقط با بررسی لگن یک نوزاد تازه متولد شده، مفصل ران جا به جا شده می‌تواند به موقعیت صحیح خود منتقل شده و پایدار شود. اگر بی ثباتی لگن در معاینه‌های بعدی همچنان ادامه داشت، برای کودکان 4-6 ماهه ممکن است یک اسکن اولتراسوند انجام شود. این آزمایش تصویر خوبی از این که آیا مشکلی در مفصل ران وجود دارد یا نه، به پزشک ارائه می‌کند. (اسکن اولتراسوند یک تست بدون درد است که با استفاده از امواج صوتی برای تشخیص ساختارهای بدن استفاده می‌شود. این نوع اسکن به همان روشی که روی زنان باردار در اوایل بارداری انجام می‌شود، روی نوزادان نیز انجام می‌شود.) اگر کودک شما به صورت شکمی (شکم) در داخل رحم شما قرار داشت، یک اسکن سونوگرافی از بافت‌های او زمانی که در حدود 2 هفتگی قرار دارد، انجام می‌شود. دلیل این کار این است که این نوزادان به علت موقعیت شان در رحم، دارای خطر بالایی برای ابتلا به در رفتگی لگن کودکان هستند. در کودکان بالای 4 تا 6 ماه، تست اشعه ایکس بسیار مفید است. اندازه گیری‌های مختلفی در تصویر برداری پرتو ایکس لگن و استخوان ران انجام می‌شود تا مشخص شود آیا کودک مبتلا به DDH است یا خیر.
راه‌های درمان جابجایی لگن (در رفتگی مفصل ران) در نوزادان چیست؟
معاینه پزشکی
اگر مفصل ران یک کودک 6 ماهه یا کوچکتر، تنها کمی عمق داشته باشد و ثباتی در مفصل وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است لگن را دقیق تر بررسی کند، چون اغلب موارد، مفصل به طور خود به خود و طبیعی تشکیل می‌شود.
دستگاه پلویک هارنس
این دستگاه یک نوع پوشش است که برای نگه داشتن لگن در موقعیت صحیح خود استفاده می‌شود. اغلب به عنوان اولین درمان از آن استفاده می‌شود که در کودکان زیر 6 ماه کاربرد دارد. این پوشش معمولا نیاز به پوشیدن تمام وقت برای حداقل شش هفته و سپس نیمه وقت برای شش هفته دیگر در نوزادان دارد. نوزادان بزرگتر ممکن است نیاز به پوشیدن آن برای مدت طولانی‌تری داشته باشند. در طول این زمان، اسکن سونوگرافی معمولا انجام می‌شود تا بررسی شود که ران در موقعیت صحیح خود باشد. این پوشش پاها را خم می‌کند و به سمت جلو حرکت می‌دهد اما هم زمان اجازه حرکات خاص پا را نیز به کودک می‌دهد. این پوشش اجازه نمی‌دهد که فرزندتان پاهای خود را دراز کند یا آنها را به سمت داخل بچرخاند. اندازه پوشش همزمان با رشد کودک تنظیم می‌شود. برای دررفتگی مادرزادی لگن خفیف (سابلوکساسیون) این پوشش در بیش از نود درصد کودکان موثر می‌باشد در صورتی که در سنین پایین مورد استفاده قرار بگیرند. در دررفتگی مادرزادی لگن شدید (جابجایی) پوشش در حدود هشتاد درصد کودکان موثر بوده است. عوارض احتمالی این پوشش ها نکروز آواسکولار می‌باشد. این عارصه بسیار نادر است (حدود 2 درصد کودکان مبتلا می شوند)، اما گاهی اوقات ممکن است اتفاق بیافتد اگر لگن کودک در موقعیت صحیح خود قرار نداشته باشد. (نکروز آواسکولار به این معنی است که بافت استخوانی در سر استخوان ران با فشار ناخواسته بر عروق حاوی جریان خون باعث عدم خون رسانی صحیح و نکروز بافتی می‌شوند.)
کاهش انقباضی و اسپیکای لگن
این روش در کودکان بالای 6 ماه یا اگر پوشش‌های گفته شده در قسمت قبل موثر نباشند، استفاده می‌شوند. در این روش فرزند شما بی هوش می‌شود. در حالی که آنها بی هوش می‌شوند، پزشک موقعیت لگن را در محل صحیح خود قرار می‌دهد و سپس با استفاده از یک آتل یا گچ مخصوص آن را در موقعیت مناسب خود ثابت نگه می‌دارد. موقعیت صحیح لگن دقیقا توسط MRI یا CT اسکن مشخص می‌شود سپس این کار انجام می‌شود. این آتل یا گچ حداقل 12 هفته در لگن کودک نگه داشته می‌شود.
کشش
کشش پا در راستای مفصل لگن انجام می‌شود. اگر استفاده از پوشش موفق نباشد، یا کودک شما یک کودک نوپا یا بزرگتر باشد، کشش پا ممکن است کمک کننده باشد.
بریس
پس از استفاده از آتل، کودک شما می‌تواند برای مدت شش ماه تا یک سال، برای کمک به ثابت نگه داشتن لگن و ران از بریس، استفاده کند. گاهی اوقات یک بالش نرم می‌تواند در هنگام نشستن یا خوابیدن کودک شما را در موقعیت صحیح قرار دهد.
چشم انداز (پیش آگهی) این بیماری چگونه است؟
اکثر کودکانی که به طور زودانی تشخیص داده می‌شوند و قبل از سن 6 ماهگی درمان می‌شوند، نتایج بسیار خوبی دارند. با این حال، به طور معمول آنها نیاز به بازبینی دوره‌ای با تصاویر اشعه ایکس در طول دوران کودکی دارند تا زمانی که استخوان‌ها به طور کامل رشد کنند. پیش‌بینی بیماری در صورتی که تشخیص یا درمان به تأخیر بیفتد، به ویژه اگر کودک شروع به حرکت کردن کند قبل از اینکه رفتگی مفصل ران (DDH) تشخیص داده شود، بسیار مهم است. تقریباً سی درصد از عمل‌های جراحی جایگزین لگنی در افراد زیر 60 سال به دلیل DDH (درمان نشده، درمان ناموفق و یا تأخیر در درمان) انجام می‌شود.
آیا می‌توان مانع دررفتگی لگن در نوزادان شد؟
بسیاری از عوامل مرتبط با علت دررفتگی لگن و ران (DDH) در نوزادان می‌توانند تغییری نداشته باشند، مانند داشتن یک دختر بچه یا داشتن سابقه ژنتیکی دررفتگی مادرزادی لگن. با این حال، اگر کودک خود را در جلو یا پشت سر خود نگه می‌دارید و پاهای او را در اطراف بدن خود باز می‌کنید، این امر باعث کم شدن احتمال ابتلا به DDH می‌شود. اگر می‌خواهید نوزاد خود را بچرخانید، مهم است که شما این کار را به صورت ایمن انجام دهید، به طوری که احتمال اینکه کودک شما دارای دررفتگی مادرزادی لگن باشد را افزایش ندهد:
- اطمینان حاصل کنید که پا های کودک شما به سمت شکم کشیده شده‌اند و کمی باز هستند، مانند حالت یک کتاب، یا شبیه یک قورباغه باشد.
- زانوهای کودک شما نیز باید کمی خم شود.
- این کار ممکن است به شما کمک کننده باشد اگر لگن و پاهای کودک شما آزادانه به داخل و خارج حرکت می‌کنند.
- اطمینان حاصل کنید که لگن نوزاد شما زیاد محکم بسته نشده باشد تا اجازه رشد صحیح به لگن و پاها داده شود.
