فتق دیسک چگونه در گردن ایجاد می‌شود؟

ستون فقرات از یک ردیف عمودی استخوان تشکیل شده است که مهره نامیده می‌شوند، که با مفاصل به یکدیگر متصل می‌شوند و که بین آنها بالشتک‌ها يا صفحاتی از جنس غضروف قرار دارند. این دیسک‌ها بین مهره‌ها، به عنوان جذب کننده‌های ضربه عمل می‌کنند، و دو نقش اصلی دارند:

• جلوگیری از سایش مهره‌ها روی یکدیگر
• امکان انعطاف پذیری پایه ستون فقرات

هر دیسک شامل یک دیواره بیرونی ضخیم و یک هسته ژل مانند است که با هم در اثر تحمل وزن قسمت فوقانی بدن، تحت استرس فوق العاده‌ای قرار می‌گیرند. با افزایش سن، دیسک‌ها الاستیسیته خود را از دست می‌دهند، که باعث می‌شود آنها کمتر قادر به عملکرد مناسب و مقاومت در برابر فشاری که بر روی آنها قرار گیرد، باشند. در ستون فقرات گردن، وزن سر همراه با انعطاف پذیری مورد نیاز گردن، این منطقه را به یکی از نواحی معمول فتق دیسک تبدیل کرده است.

مراحل فتق دیسک

دیسک گردن طی چهار مرحله دچار بیروزن زدگی و پارگی می‌شود:

• تخریب دیسک: تغییرات شیمیایی در ارتباط با پیری موجب می‌شود دیسک‌ها ضعیف شوند، اما بدون فتق.
• پرولاپس: شکل یا موقعیتی از تغییرات دیسک با تماس جزئی با کانال نخاعی. که برآمدگی یا جلو افتادگی دیسک نیز نامیده می‌شود.
• اکستروژن: هسته ژل مانند ژلاتینی درون دیوار تایر مانند (annulus fibrosus) پاره می‌شود، اما در داخل دیسک باقی می‌ماند.
• دیسک جدا شده: هسته پالپوس از درون فیبروز حلقوی فرو می‌ریزد و در خارج از دیسک در کانال نخاعی (HNP) قرار می‌گیرد.

علت عارضه فتق دیسک گردنی چیست؟

هدف دیسک‌های ستون فقرات پوشش و مهر و موم کردن مهره‌ها برای جلوگیری از اصطکاک و ایجاد امکان حرکت نرم مهره‌ها می‌باشد. با این حال با توجه به افزایش سن طبیعی همراه با سال‌ها تنش وارده در اثر حرکت طبیعی، دیسک‌ها به روش‌های زیر بدتر می‌شوند:

• آنها محتوای آب خود را از دست می‌دهند.
• سطح کلاژن آنها کاهش می‌یابد.
• الاستیسیته آنها کمتر می‌شود.
• ارتفاع آنها کاهش می‌یابد.

همزمان با تخریب تدریجی دیسک، دیسک بیشتر در برابر تخریب و یا بیرون زدگی آسیب پذیر می‌شود که می‌تواند باعث تنگی در ستون فقرات و وارد شدن فشار بر اعصاب نخاعی شود. این رویداد می‌تواند به درد موضعی و علائم متحرک به طور معمول به شرایط تخریب دیسک منجر می‌شود.

علائم دیسک گردن

با توجه به موقعیت فتق دیسک در ستون فقرات گردن، ممکن است علائم فتق دیسک باعث گردن درد در قسمت پشتی یا جانبی گردن و همچنین درد در شانه، بازو و دست شود. علائم شایع شامل درد، کاهش حساسیت و در برخی موارد ضعف عضلات عصبی است که تحت فشار قرار گرفته‌اند. با توجه به عصب مورد تحت فشار، درد ممکن است تا شانه محدود شده و یا از بازو تا انگشتان تیربکشد. در تقریباً همه فتق‌های ستون فقرات گردن، درد در جانب‌های فتق به سمت تیغه شانه منتشر می‌شود. بسیاری از بیماران دردی تجربه می‌کنند که فقط در ناحیه بین شانه‌ها منتشر می‌شود و به اشتباه به عنوان درد قفسه سینه یا شانه تشخیص داده می‌شود، در حالی که در واقع درد به علت فشار بر عصب گردنی است. به همین ترتیب، بعضی بیماران ممکن است فکر کنند که فشار عصبی ساده در گردن دارند، در حالی که در واقع درد ناشی از فشار بر گردن آنها است.

عوامل خطر

فاکتورهای ریسک که می‌توانند به فتق دیسک کمک کنند عبارتند از:

• سالخوردگی: با افزایش سن، دیسک‌ها به تدریج خشک می‌شوند که بر بر قدرت و انعطاف پذیری دیسک، تاثیر می‌گذارد.
• سابقه ضایعه اصلی یا جزئی ستون فقرات گردن
• انتخاب شیوه زندگی: فقدان ورزش منظم، یک رژیم غذایی نامتعادل و مصرف دخانیات به میزان قابل توجهی در سلامت دیسک‌های ضعیف موثر هستند.
• وضعیت بدنی بد: طرز قرار گرفتن نامناسب یا غلط و يا بلند کردن يا چرخش تکراری، تنش اضافي روي ستون فقرات گردن ایجاد می‌کند.

تشخیص

فرآیند تشخیصی جامع شامل موارد زیر است:

آزمایش‌های تشخیصی

به طور کلی، پزشک آزمایشات را با استفاده از فیلم های اشعه ایکس ساده شروع می‌کند که به رد کردن مشکلات دیگری مانند تومور یا عفونت کمک می‌کند. سی تی اسکن و MRI برای به دست آوردن جزئیات بیشتر در مورد مشکل ستون فقرات شما انجام می‌شود.

معاینه‌ی جسمی

شما به دقت برای محدودیت‌های حرکتی، مشکلات تعادل، و درد مورد بررسی قرار می‌گیرید. در طول معاینه، دکتر از دست دادن رفلکس اندام، ضعف عضلانی، از دست دادن احساس یا سایر علائم مشکلات عصبی را ارزیابی می‌کند.

تاریخچه پزشکی

پزشک درباره علائم شما، شدت آن و درمان‌هایی که قبلا امتحان کرده‌اید، با شما صحبت می‌کند.

راه‌های درمان دیسک گردن

خبر خوب این است که اغلب موارد فتق دیسک گردن نیازی به عمل جراحی ندارند. بسیاری از درمان‌های غیر جراحی مختلف به کاهش علائم کمک می‌کند. این درمان‌ها شامل موارد زیر هستند:

استراحت

مهم است که به بدن خود زمان لازم برای بهبودی را اختصاص دهید. استراحت نکنید و یا برای مدت زمان طولانی غیرفعال باقی نمانید، زیرا این امر می‌تواند بیشتر از اینکه مفید باشد به شما آسیب برساند. از فعالیت‌هایی که علائم شما را تشدید می‌کند، اجتناب کنید.

حرارت و یخ درمانی

ترکیبی از گرما و یخ درمانی می‌تواند برای کمک به کاهش درد و بهبودی مفید باشد. گرما درمانی باعث افزایش گردش خون و آرام شدن عضلات می‌شود. یخ درمانی به کاهش تورم و التهاب و همچنین درد کمک می‌کند. فیزیوتراپ یا پزشک شما می‌تواند بهترین چرخش این درمان‌ها را برای وضعیت شما توصیه کند.

ورزش و کشش

فعالیت و حفظ وزن سالم بدن مهم است. فعالیت‌های هوازی کم اثر و ورزش‌هایی از قبیل شنا، پیاده روی، دوچرخه سواری، تمرین الیپتیکال یا یوگا، فعالیت‌هایی هستند که باعث تحرک شما می‌شوند، در عین حالی که از ضربه، تماس و یا آسیب مجدد اجتناب می‌کنند.

استفاده از یک رژیم ضد التهاب

یکی از راه‌های کمک به کنترل التهاب در بدن، استفاده از یک رژیم ضد التهابی است. این نوع رژیم غذایی از مواد مغذی تشکیل شده است و از غذاهای فرآوری شده اجتناب می‌کند. سبزیجات سبز برگ، میوه تازه، پروتئین خالص، چربی‌های سالم و تمامی حبوبات، بلوک‌های یک رژیم ضد التهابی هستند.

دارو و کنترل درد

هدف در هنگام تجویز داروها باید حداکثر کاهش درد و ناراحتی را با کمترین خطر مصرف بیش از حد داروها و اجتناب از عوارض جانبی باشد. داروهای مورد استفاده برای تسکین درد دیسک گردن عبارتند از:

فیزیوتراپی یا کار درمانی

فیزیوتراپی و کاردرمانی می‌تواند نقش مهمی در بهبودی شما داشته باشد. هنگامی که درد حاد بهبود می‌یابد، پزشک یا درمانگر می‌تواند یک برنامه توانبخشی را برای پیشگیری از آسیب‌های مجدد آغاز کند. این برنامه‌ها اغلب شامل گرما، سرما و الکترو درمانی برای کمک به کاهش درد، کاهش تورم، افزایش قدرت و ارتقاء بهبودی است. روش‌ها عبارتند از: تمرینات درمانی، درمان دستی، آموزش کاربردی و استفاده از وسایل کمکی و تجهیزات سازگار برای افزایش قدرت، دامنه حرکت، استقامت، بهبود آسیب و استقلال عملکردی. دو مورد از درمان‌های دیگر که در شاخه فیزیوتراپی قرار می‌گیرند عبارتند از:

تزریق

در برخی موارد، پزشک ممکن است اقدام به انجام تزریق کورتیکواستروئید (یا استروئید) نماید تا به شما کمک کند و درد و التهاب شما را کاهش دهد. استروئیدهای کورتیکواستروئید، که اثرات هورمون‌های کورتیزون و هیدروکورتیزون را تقلید می‌کنند، توسط لایه بیرونی (قشر مغز) غده فوق کلیه تولید می‌شوند. با تجویز استروئیدها به شکلی که دوزهای بیش از حد طبیعی را در بدن تأمین می‌کند، آنها قادر به مهار التهاب هستند که به نوبه خود باعث کاهش فشار و درد می‌شود. استروئیدها در برنامه‌های توانبخشی نیز معمولاً مؤثر هستند. با این حال، استروئیدها ممکن است عوارض جانبی جدی نیز به همراه داشته باشند، بنابراین تعداد تزریقاتی که می‌توانید دریافت کنید محدود است و معمولاً بیش از سه بار در سال نیست.

هنگام تزریق استروئید، معمولاً با بی‌حسی همراه است و دارو به ناحیه اطراف اعصابی که باعث درد می‌شود، تزریق می‌شود. این ناحیه به عنوان فضای اپیدورال شناخته می‌شود و غشای محافظی که اعصاب نخاعی و ریشه‌های عصبی را پوشش می‌دهد، را همانند یک غلاف یا دورا احاطه می‌کند. استروئیدها با مهار تولید پروتئین‌هایی که التهاب را ایجاد می‌کنند، باعث کاهش تحریک عصبی می‌شوند. بی‌حسی جلوی انتقال سیگنال عصبی در ناحیه‌ای که تزریق می‌شود را می‌گیرد و حس درد را کاهش می‌دهد.

تزریق اپیدورال نخاعی می‌تواند به دلایل تشخیصی یا درمانی انجام شود. با تزریق دارو در اطراف یک ریشه خاص عصب، پزشک می‌تواند تعیین کند که آیا این ریشه عصب خاص علت مشکل است یا خیر. هنگام استفاده درمانی، تزریق اپیدورال ستون فقرات ممکن است تسکین طولانی یا کوتاه مدت را برای چند هفته تا چند ماه فراهم کند. در بعضی موارد، تزریق اپیدورال نخاعی می‌تواند چدوره التهاب را از بین ببرد و به شما کمک کند که به طور دائمی و مداوم آرامش بیابید.

درمان غیر تهاجمی لیزر سرد

لیزر درمانی سطح پایین یا لیزر سرد یک جایگزین برای افرادی است که نمی‌خواهند قرصهای درد NSAID یا داروهای تجویزی را مصرف کنند. این روش درمان نیز مانند بسیاری از روش‌ها دارای عوارض و مزایا است، برای همین دلیل لازم است قبل از انتخاب این درمان، حتما با پزشک مشورت کنید

درمان‌های مکمل، جایگزین و طب سنتی

در ابتدا اکیدا توصیه می‌شود قبل از انجام این درمان‌ها با پزشک متخصص مشورت کنید. بسیاری از بیماران با گزینه‌های درمان جایگزین و مکمل شامل مراقبت‌های کایروپراکتیک، طب سوزنی، ماساژ درمانی، اوزون تراپی، مگنت تراپی گیاهان دارویی مانند پوست درخت بید سفی و گل سنتی، و روغن‌های ضروری، تسکین درد موفقیت آمیزی را تجربه کرده‌اند.