سندروم درد پاتلوفمورال یک عبارت کلی است که به طور عمومی برای توصیف درد در قسمت جلوی زانو یا منطقه اطراف کشکک زانو استفاده میشود. این درد به علت فشار وارد شده به مفصل بین کشکک و استخوان ران به وجود میآید. درد کشکک زانو گاهی به عنوان “زانوی دونده” نیز شناخته میشود زیرا بیشتر در افرادی رخ میدهد که در ورزشهای دویدن و سایر ورزشهای فعالیت میکنند. این اختلال یکی از علل بسیار شایع درد زانو است و در مراکز پزشکی، در حدود یک نفر از هر چهار فرد در حال درمان درد کشکک زانو هستند. هرچند این اختلال ممکن است در همه افراد رخ دهد، اما بیشتر زنان و جوانان را تحت تأثیر قرار میدهد.
علت بروز سندروم درد کشکک زانو چیست؟
پزشکان میدانند که چرا برخی از افراد دچار درد کشکک زانو میشوند اما تصور میشود که ترکیبی از برخی فاکتورها در بروز این اختلال نقش دارند. به عنوان مثال اغلب درد کشکک به علت استفاده بیش از حد از آن به وجود میآید یعنی شما در طول فعالیتهای ورزشی فشار بسیار زیادی را به زانوی خود وارد میکنید. همچنین تغییر ناگهانی در تعداد دفعات انجام فعالیت ورزشی و زمان ورزش کردن شما در بروز درد کشکک نقش بسیار مهمی را ایفا میکند. اگر شما یک مشکل ساختاری در زانوی خود داشته باشید که بر مفصل بین کشکک زانو و استخوان ران تاثیر گذاشته باشد احتمال بروز سندروم درد کشکک زانو در شما بالا خواهد بود. این مسئله میتواند شامل آسیب دیدگی خفیف در مفصل زانو و ضعیف بودن عضلات اطراف ران یا ساق پا باشد. این مشکلات میتوانند بر نحوه حرکت کردن مفصل زانو تاثیر بگذارند و باعث بروز درد شوند. به طور کلی عوامل مختلفی در بروز درد کشکک زانو نقش دارند که برخی از آنها به شرح زیر میباشند:
- استفاده بیش از حد از مفصل زانو
- بروز مشکل در وضعیت کشکک
- آناتومی خاص کشکک یا حالت بدن
- ضعیف بودن عضلات اطراف زانو
- استفاده از وسایل ورزشی یا تکنیکهای نامناسب ورزش
- پوشیدن کفش نامناسب
- بازی کردن روی سطوح سفت
علائم و نشانههای درد کشکک زانو شامل چه مواردی است؟
سندروم درد کشکک زانو میتواند یک یا هر دو زانو را درگیر کند. علت اصلی بروز این اختلال، درد تیر کشنده است که شما در قسمت جلوی زانو، پشت کشکک یا اطراف آن احساس میکنید. درد به تدریج شروع میشود و معمولاً با افزایش سطح فعالیت جسمانی بدتر میگردد. معمولاً درد زانو در هنگام انجام دادن فعالیتهای جسمانی که باید زانوی خود را خم کنید از قبیل بالارفتن یا پایین آمدن از پلهها یا انجام حرکت اسکات بدتر میشود. همچنین در شرایطی که شما در حالت نشسته به مدت طولانی زانوی خود را خم میکنید مثلاً زمانی که به سینما میروید یا به یک مسافرت طولانی میروید درد زانو بدتر خواهد شد. هنگامی که شما زانوی خود را خم یا صاف میکنید میتوانید صدای ترق تروق آن را به خوبی بشنوید. علائم و نشانههای سندروم درد پاتلوفمورال به شرح زیر میباشد:
- احساس درد در هنگام انجام دادن فعالیتهایی که باید زانوی خود را خم کنید از قبیل انجام دادن حرکت اسکات یا بالا رفتن از پلهها
- احساس درد ناشی از نشستن به مدت طولانی که زانوی خود را خم میکنید.
- شنیدن صدای ترق ترق در زانو هنگام بلند شدن یا بالا رفتن از پلهها
- احساس درد که با تغییر در سطح فعالیتهای ورزشی، تغییر دادن وسایل ورزشی و مدت زمان انجام تمرینات ورزشی به وجود میآید.
چه کسانی بیشتر دچار سندروم درد در کشکک زانو میشوند؟
احتمال بروز این اختلال در همه افراد وجود دارد اما معمولاً بیشتر در زنان و ورزشکاران، کودکان و نوجوانان به وجود میآید. معمولاً افرادی که در آن دسته از فعالیتهای ورزشی شرکت دارند که با دویدن، پریدن یا اسکات مکرر همراه است بیشتر دچار درد کشکک زانو میشوند. افرادی که به مدت طولانی راه میروند یا مینشینند نیز دچار درد کشکک میشوند. درد زانو در هنگام زانو زدن یا بالا رفتن از پلهها نیز احساس میشود.
در صورت بروز علائم و نشانههای سندروم درد کشکک زانو چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شما دچار درد زانو هستید و متوجه شدهاید که سایر علائم و نشانههای سندروم درد کشکک را نیز دارید و معمولاً پس از ورزش کردن یا نشستن به مدت طولانی دچار درد زانو میشوید به پزشک مراجعه کنید تا زانوی شما را معاینه کند.
سندروم درد کشکک زانو چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک با انجام معاینه جسمانی میتواند وجود سندروم درد کشکک زانو را تشخیص دهد. در صورت لزوم پزشک درخواست انجام عکس برداری از زانو را نیز میدهد تا بتواند وجود سایر اختلالات پزشکی که میتوانند باعث بروز درد شوند را تشخیص دهد یا رد کند. عکس برداری توسط اشعه ایکس میتواند آسیب دیدگی استخوان و بافتهای اطراف زانو را نشان دهد.
سندروم درد کشکک زانو چگونه درمان میشود؟
هدف از درمان سندروم پاتلوفمورال کاهش درد زانو است. کاهش فعالیتهای جسمانی که باعث بروز درد میشوند، استفاده از کمپرس یخ و مصرف برخی داروها میتوانند به کاهش درد و التهاب زانو کمک کنند. سایر روشهایی که برای درمان درد کشکک زانو وجود دارد عبارت است از انجام تمرینات کششی و تقویتی به همراه فیزیوتراپی تا شما بتوانید به تدریج فعالیتهای معمولی خود را از سر بگیرید. در اکثر افراد طی مدت ۴ تا ۶ هفته علائم و نشانههای درد بهبود پیدا میکند. شاید مراجعه به متخصص علوم پزشکی ورزشی از قبیل فیزیوتراپی یا پزشک ورزش برای شما سودمند باشد. پزشک میتواند شما را به طور مستقیم به متخصص فیزیوتراپی ارجاع دهد تا روند درمان شما را آغاز نماید.
درمان خانگی برای بهبود درد زانو
کاهش سطح فعالیت جسمانی میتواند به کاهش درد زانو کمک کند. در صورت وجود تورم در زانو، استفاده از کمپرس یخ بر روی زانو میتواند در کاهش تورم مؤثر باشد. برای این منظور، هر ۲ تا ۳ ساعت یک بار، به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، کمپرس یخ را روی زانو قرار دهید. برای استفاده از کمپرس یخ، مقداری یخ را درون یک کیسه پلاستیکی قرار داده و سپس کیسه پلاستیکی را درون یک تکه پارچه قرار دهید و آن را روی پوست زانو قرار دهید. از قرار دادن مستقیم یخ بر روی پوست زانو خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث سوختگی پوست شود. استفاده از کمپرس یخ در شرایطی که شما به لحاظ جسمانی فعال هستید، بسیار مفید خواهد بود.
دارو درمانی
شما میتوانید برای کاهش درد زانوی خود از داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل ایبوپروفن استفاده کنید. مصرف این داروها میتواند به طور موقت در تسکین درد حاصل از سندروم پاتلوفمورال مفید باشد. پزشک شما میتواند در صورت نیاز به تجویز داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب قوی بپردازد. همیشه قبل از مصرف هر گونه دارویی بروشور مخصوص بیمار را مطالعه کنید تا بتوانید هر سوالی که دارید را قبل از مصرف دارو از پزشک خود بپرسید تا شما را به طور صحیح راهنمایی کند.
انجام دادن جلسات فیزیوتراپی
پیروی کردن از برنامه توانبخشی و فیزیوتراپی یک قسمت بسیار مهم در روند درمان شما است. متخصص فیزیوتراپی به طور دقیق به ارزیابی زانوی شما میپردازد و سپس یک برنامه درمانی جامع که متشکل از تمرینات ورزشی توانبخشی است را برای شما طراحی خواهد کرد. انجام دادن این تمرینات به تدریج به تقویت زانو و عضلات پای شما کمک خواهد کرد. این برنامه توانبخشی شامل برخی تمرینات ورزشی خاص است که به بهبود دامنه حرکات زانو به شما کمک خواهد کرد. متخصص فیزیوتراپی همچنین انجام دادن روشهای درمان دستی از قبیل ماساژ درمانی و حرکت دادن مفصل زانو به کمک دست را به شما پیشنهاد میکند زیرا به بهبود علائم و نشانههای شما کمک خواهد کرد. ممکن است پزشک استفاده از کفش طبی را به شما توصیه کند. شما میتوانید از کفی طبی نیز استفاده کنید و آن را درون کفش خود قرار دهید تا از میزان درد زانوی شما کاسته شود عملکرد زانو بهبود پیدا کند. کفش و کفی طبی را میتوانید به صورت آنلاین سفارش دهید یا از مراکز مخصوص محصولات پزشکی تهیه نمایید. متخصص فیزیوتراپی توصیههای لازم را در خصوص آنچه که باید قبل از خرید کفش و کفی طبی بدانید را به شما ارائه میدهد و شما را به پزشک متخصص ارجاع خواهد داد. همچنین ممکن است متخصص فیزیوتراپی چسب زدن روی زانو یا استفاده از بریس مخصوص زانو را به شما پیشنهاد دهد که قبل از شروع تمرینات ورزشی از آن ها استفاده کنید تا از میزان درد شما کاسته شود. هنوز نمیدانیم که استفاده از این وسایل تا چه حد تاثیر گذار است اما به نظر میرسد که برای برخی از افراد سودمند بوده است.
انجام دادن عمل جراحی زانو
معمولا انجام عمل جراحی برای درمان سندروم درد کشکک توصیه نمیشود اما در برخی موارد بسیار نادر به عنوان یک گزینه درمانی برای افرادی که دچار درد شدید و مداوم زانو هستند و سایر روشهای درمانی نتوانسته است به بهبود آنها کمک کند پیشنهاد میشود.
آیا میتوان از درد حاصل از سندروم درد کشکک زانو جلوگیری کرد؟
با تنظیم سطح فعالیت جسمانی خود یا دنبال کردن برنامهی آموزشی روزانه، میتوانید از بروز سندروم درد کشکک زانو جلوگیری کنید. علاوه بر این، موارد دیگری نیز در پیشگیری از سندروم درد کشکک زانو موثر هستند که عبارتند از:
- حفظ تناسب اندام
- استفاده از کفش مناسب برای فعالیتهای ورزشی
- انجام حرکات کششی و گرم کردن بدن قبل از ورزش
- افزایش تدریجی شدت و مدت زمان ورزش
- اجتناب از انجام فعالیتهایی که قبلاً به آسیب دیدگی زانو منجر شدهاند.
با رعایت این موارد، میتوانید به طور موثر از بروز سندروم درد کشکک زانو جلوگیری کنید.
