انگشت چکشی یک نوع اختلال شکلی در پا است که به علت عدم تعادل عضلات، تاندونها یا رباطهایی که به طور طبیعی انگشت شصت پا را مستقیم نگه میدارند، به وجود میآید. عواملی مانند نوع کفش، ساختار پا، آسیبها و ابتلا به برخی بیماریها میتوانند باعث ایجاد این ناهنجاری شوند. انگشت چکمه دارای یک خمش غیرطبیعی در مفصل میانی انگشت شست است و اثر اصلی آن بر نزدیکترین مفصل به ناخن انگشت پا است. انگشت چکشی معمولاً در انگشتهای دوم، سوم و چهارم پا رخ میدهد. تعویض کفش و استفاده از کفیهای طبی ممکن است به کاهش درد و فشار روی انگشت چکشی کمک کند. در صورتی که شدت انگشت چکشی بسیار زیاد باشد، ممکن است نیاز به جراحی برای اصلاح آن وجود داشته باشد.
علل به وجود آمدن عارضه انگشت چکشی چیست؟
انگشت شست پا دارای دو مفصل است که این امکان را به این انگشت میدهد که از قسمت میانی و انتهایی آن خم شود. انگشت چکشی پا زمانی اتفاق میافتد که مفصل میانی به سمت پایین خم میشود. علل شایع ایجاد این عارضه عبارتند از:
- آسیبدیدگی ضربهای انگشت شست پا
- آرتروز
- قوس غیرطبیعی و بیش از حد پا
- پوشیدن کفشهایی که مناسب نباشند.
- رباطها یا تاندونها در پا سفت شدهاند.
- فشار ناشی از پینه که زمانی ایجاد میشود که انگشت شست پا به سمت داخل و به سمت انگشت دوم خم میشود.
- نخاع یا آسیبدیدگی عصب محیطی ممکن است باعث خم شدن انگشتان پا شود.
علائم و نشانههای انگشت چکشی
انگشت چکشی پا باعث ناراحتی در هنگام راه رفتن میشود. همچنین باعث میشود که شما زمانی که میخواهید انگشت شست خود را بکشید یا حرکت دهید احساس درد داشته باشید. علائم انگشت چکشی در پا ممکن است خفیف یا شدید باشند.
- انگشت شست به سمت پایین خم میشود.
- انگشت دچار پینه میشود.
- راه رفتن دشوار میشود.
- ناتوانی در خم کردن پا یا تکان دادن انگشتان
- انگشتان پنجهای شکل
عواملی که احتمال ابتلا به این ناهنجاری را افزایش میدهند
برخی از عواملی که احتمال ابتلا به عارضه انگشت چکشی پا را افزایش میدهند عبارتند از:
- سابقه ابتلا به انگشت چکشی در خانواده
- پوشیدن کفشهای تنگ یا نوک تیز به مدت طولانی
- ابتلا به پینه که یک لایه ضخیم شده روی پوست است که به دلیل اصطکاک بلند مدت به وجود میآید.
پوشیدن کفشهایی که بسیار کوچک هستند میتوانند بر مفصل انگشتان پا در یک حالت غیرعادی تأثیر بگذارند. این کفشها باعث میشوند که عضلات نتوانند در جهت درست کشیده شوند. به مرور زمان، پوشیدن کفشهای نامناسب احتمال ابتلا به موارد زیر را افزایش میدهد:
- انگشت چکشی
- تاول و زخم
- بونیون
- پینه
تشخیص
پزشک میتواند با معاینه پا، چکشی بودن انگشتان را تشخیص دهد. پزشک ممکن است دستور انجام عکسبرداری به وسیله اشعه ایکس را برای ارزیابی بیشتر استخوانها و مفاصل پا و انگشتان پا بدهد.
اقدامات درمانی
در صورتی که انگشت شما هنوز قابل انعطاف باشد، پزشک ممکن است توصیه کند از کفشهای پهن و راحتتر استفاده کنید و از کفیها و پدهای طبی استفاده کنید. استفاده از کفیها و پدهای طبی میتواند کمک کند تا انگشت شست شما متمرکز و ثابت شود و در نتیجه فشار و درد را کاهش دهد. این پدها و کفیها میتوانند فشار را به طور یکنواخت توزیع کنند و از ایجاد نقاط فشار زائد بر روی انگشت شست جلوگیری کنند. همچنین، آنها میتوانند از اصطکاک زیاد و تحریک غیرضروری در اطراف انگشت شما جلوگیری کنند. با استفاده از کفیها و پدهای طبی، میتوانید راحتی و آسایش بیشتری در استفاده از کفشها تجربه کنید و از تأثیرات مزاحم دردناک انگشت شست خود کاسته شود.
به علاوه، پزشک ممکن است انجام برخی تمرینات ورزشی مانند بلند کردن تیله یا مچاله کردن یک حوله یا انگشتان پا را برای کشش و تقویت عضلات انگشت شست پا به شما توصیه نماید. اگر اقدامات اولیه درمانی مؤثر واقع نشدند، پزشک ممکن است انجام عملهای جراحی برای آزادسازی تاندونی که از صاف شدن انگشت شست پا جلوگیری میکند را مد نظر قرار دهد. در برخی موارد، جراح ممکن است قطعهای استخوان را برای صاف کردن انگشت شست پا بردارد.
سبک زندگی و درمانهای خانگی
پوشیدن کفش مناسب میتواند به کاهش درد پا کمک کند. استفاده از کفشهای با پاشنه کوتاه که فضای کافی برای انگشتان پا را فراهم میکنند و از مواد انعطافپذیر برای پوشاندن انگشت شصت پا استفاده میکنند، میتواند مفید باشد. باید اطمینان حاصل شود که فاصله 1.27 سانتیمتری بین بزرگترین انگشت پا و نوک داخلی کفش وجود داشته باشد. حضور فضای کافی برای انگشتان پا میتواند به کاهش درد و فشار کمک کند.
از استفاده از داروهای ضد درد پا بدون نیاز به نسخه پزشکی خودداری کنید، زیرا بسیاری از این محصولات شامل مواد اسیدی هستند که ممکن است باعث تحریک شدید پوست شوند. همچنین، توصیه نمیشود که خودتان پینه انگشت شصت پا را اصلاح یا ببرید، زیرا این کار ممکن است خطرآفرین باشد. زخمهای پا به راحتی قابل عفونت شدن هستند و درمان آنها در صورت وجود دیابت یا اختلالات در جریان خون، بسیار دشوار خواهد بود.
ورزش و استفاده از اسپلینت
حرکتهای اصلاحی برای درمان انگشت چکشی پا عبارتند از:
کرانچ انگشت شست پا
ذهن به سمت کرانچ شکم میرود اما شما از انگشتان پا استفاده میکنید، به جای این که فاصله بین رانها و قفسه سینه را کم کنید، از مفصل میانی انگشت شست پا استفاده کرده و نوک آن را به شمت انتهایان میکشید. روی یک صندلی راحت بنشینید و یک حوله در زیر نیمه بالایی پای آسیب دیده قرار دهید. پای خود را محکم روی زمین قرار دهید و از انگشتان پا برای مچاله کردن پا استفاده کنید. زمانی که به انتهای حوله رسیدید، این کار را 10 تا 12 مرتبه تکرار کنید.
ضربه زدن با انگشت شست پا
این تمرین برای کشش مفصل انگشت چکشی پا انجام میشود. در حالی که روی یک صندلی راحت نشستهاید، انگشت بزرگ پا را به سمت زمین بکشید و تلاش کنید که انگشتان دیگر پا را بلند کنید. این حالت را یک ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی با انگشتان به زمین ضربه بزنید. این حرکت را 10 تا 12 مرتبه تکرار کنید سپس فرایند را معکوس کرده و انگشت بزرگ پا را کشیده و انگشتان دیگر را روی زمین قرار دهید.
کشش انگشت چکشی با دست
استفاده از یک حوله برای کشش انگشتان پا میتواند بخشی از درمان انگشت چکشی باشد. برای انجام این تمرین روی زمین بنشینید و پای خود را با استفاده از حولهای که دور انگشتان پا پیچیده شده است بکشید. انتهای حوله را با دستان خود بگیرید، انگشتان پا را به سمت بیرون کشیده و این حالت را 20 تا 30 ثانیه حفظ کنید. در صورت تمایل میتوانید به جای استفاده از حوله از دستان خود استفاده کرده و انگشتان دست خود را بکشید.
حرکت غلتکی
در این روش درمانی برای انگشت پای چکشی به آرامی به از یک طرف به سمت دیگر به زمین بزنید، مانند حالتی که انگشتان دست خود را در هنگام انتظار کشیدن یا فکر کردن روی میز میزنید. برای انجام این حرکت اصلاحی انگشت چکشی پا با پای برهنه روی یک سطح صاف بایستید و همه انگشتان پا را از روی زمین بلند کنید، پاشنه پا باید روی زمین قرار گرفته باشد. انگشتان پا را از کوچکترین انگشت تا بزرگترین آنها به ترتیب پایین بیاورید. این حرکت را 10 مرتبه تکرار کرده و سپس در جهت مخالف آن را تکرار کنید.
اسپلنیت انگشت چکشی
در این روش که به فشار دادن نیز معروف است از انگشتان دست برای ساخت اسپلینت بین انگشتان پا برای کشش آنها استفاده میشود. راحت بنشینید و پای خود را بالا آورده و روی ران مخالف قرار دهید. انگشتان دست را بین انگشتان پا قرار داده و آنها را فشار دهید تا انگشتان پا هم به سمت یکدیگر فشرده شوند. این حرکت را 12 مرتبه تکرار کنید. شما میتوانید برای هر انگشت نیز این حرکت را تکرار کنید.
عمل جراحی
جراحی انگشت چکشی پا بسته به نوع مشکل، در سه روش انجام میگیرد:
انگشت چکشی قابلانعطاف
اگر انگشت چکشی پا شما انعطافپذیر است و جراح ارتوپدی میتواند آنها را صاف کنید، ممکن است عمل انتقال تاندون برای حل این مشکل انجام شود. در این عمل، تاندون از انتهای انگشت شست پا به سمت بالای آن کشیده میشود. با این کار مفصل خم شده کشیده شده و در وضعیت صاف و مستقیم قرار میگیرد.
انگشت چکشی ثابت
اگر انگشت چکشی ثابت شده (گرفته است)، دو روش برای درمان آن وجود دارد. میتوان برای درمان انگشت چکشی در پا از برش مفصل استفاده کرد. در این روش یک شکاف روی نوک انگشت شست پا ایجاد میشود. رباطها و تاندونها ممکن است برای کمک به صاف شدن انگشت شست پا بریده شوند. انتهای استخوان برداشته شده تا انگشت شست پا به طور کامل صاف شود و پینهایی به طور موقتی برای نگهداشتن انگشت در حالت صاف به کار برده میشوند. این پینها را معمولاً 3 تا 4 هفته پس از انجام عمل جراحی درمیآورند.
از روش فیوژن نیز میتوان برای درمان انگشت چکشی ثابت استفاده کرد
در این عمل، رباطها و تاندونها برای کمک به صاف شدن انگشت شست پا بریده میشوند. انتهای استخوان بریده شده و انگشت شست پا صاف میشوند. تا زمانی که استخوانها به هم جوش بخورند، پینها، پیچها و ایمپلنتهای دیگر برای صاف نگه داشتن انگشت شست پا استفاده میشوند.
چگونه میتوان از ابتلا به عارضه انگشت چکشی پیشگیری کرد؟
با مراعات و رعایت صحیح پاهای خود، به آنها احترام بگذارید زیرا آنها مسئول حمل و نقل شما هستند. پاها برای مدت عمر طراحی شدهاند، اما این نباید به معنای نادیده گرفتن عناوین یا مراقبت از آنها باشد. به طور منظم پاهای خود را بررسی و بازرسی کنید، به ویژه اگر شما دیابت یا بیماریهای دیگری دارید که ممکن است منجر به اختلال در جریان خون شود یا اگر انگشتان پاهایتان بیحس هستند. این امر بسیار مهم است. روزانه پاهایتان را بررسی کنید تا در صورت وجود مشکل، آن را به سرعت تشخیص دهید. حفظ جریان خون منظم بسیار اهمیت دارد. زمانی که نشستهاید، پاهایتان را در وضعیت بالا نگه دارید. اگر برای مدت طولانی نشستید، ساق و پاهایتان را کشش دهید. میتوانید پاهایتان را ماساژ دهید یا از عزیزان خود بخواهید که این کار را برایتان انجام دهند. قرار دادن پاها در آب گرم نیز میتواند مفید باشد.همچنین، حتماً از کفش مناسب استفاده کنید. برخی نکات مهم در این خصوص عبارتند از:
- کفش خود را در انتهای روز خریداری کنید زیرا پاهای شما در انتهای روز کمی متورم شده و شما بهتر میتوانید کفش با سایز مناسب انتخاب کنید.
- زمان خرید کفش، جورابی را بپوشید که با آن کفش استفاده میکنید به طور مثال اگر میخواهید کفش ورزشی بخرید باید جوراب ورزشی بپوشید.
- با افزایش سن، پاها نیز بزرگتر میشوند. هر موقع که میخواهید کفش بخرید سایز پای خود را همان موقع در نظر بگیرید.
- کفش را بر اساس سایزی که روی آن نوشته شده نخرید. سایزهای کفش در هر کارخانه متفاوت است. کفش مناسب کفشی است که وقتی آن را میپوشید در آن احساس راحتی کنید.
- پهنترین قسمت کف کفش باید با کف پا متناسب باشد.
- کفش باید محکم باشد و فقط از قسمت کف دقیقاً از جایی که انگشت شست پا خم میشود خم شود. کفشی را که بتوان از هر نقطه خم کرد یا چرخاند معمولاً بسیار سست و بیدوام است.
- حداقل باید بین نوک انگشت شست پا و نوک قسمت داخلی کفش 1.5 سانتیمتر فاصله وجود داشته باشد.
- هرگز کفش تنگ نخرید، انتظار نداشته باشید که کفش تنگ جا باز کند.
- اگر پای شما برجستگیهایی دارد مانند انگشت چکشی و پینه از کفشهای دوخته شده یا کفشهایی که در ساخت آنها از چندین قطعه استفاده شده است استفاده نکنید زیرا این نخهای دوخت کشیده نمیشوند و ممکن است باعث بدشکلی پا شوند.
- در هنگام راه رفتن نباید پا در کفش بازی کند.
- هر چه پاشنه کفش بلندتر باشد، کفش نامطمئنتر میشود.
- کفشهای کودکان را به طور مرتب بررسی کنید.
