درد پایین کمر یکی از علائم شایع است که تعداد زیادی از افراد را در برخی از مراحل زندگی درگیر می‌کند. برخی افراد این درد را به صورت شدید و موقتی تجربه می‌کنند که طی مدت کوتاهی بهبود می‌یابد، اما برخی دیگر درد را به صورت مزمن و طولانی مدت حس می‌کنند. این درد میتواند در ناحیه پایین کمر و کشاله ران زنان بروز کند و میتواند منجر به ایجاد دردهای دیگر در بدن گردد. افراد مبتلا به این نوع درد، طبق علت بروز آن، آن را به صورت تیرکشنده، سوزش، درد انتشاری یا درد مبهم توصیف می‌کنند. در این مقاله، قصد داریم به بررسی علل محتمل درد پایین کمر و کشاله ران در زنان پرداخته و به شرح حس درد، تشخیص، درمان و روش‌های پیشگیری از بروز درد کمر بپردازیم.
علت کمردرد در زنان
درد کمر میتواند به دلایل سیستمیک، نورولوژیکی و ارتوپدی به وجود بیاید. کنار آمدن با انواع درد کمر میتواند بسیار دشوار باشد زیرا درد کمر باعث اختلال در زندگی روزمره میشود و بیمار را با مشکلات دیگری مواجه خواهد کرد. درد کمر در اکثر موارد یک درد غیر اختصاصی است و تست‌ها و معاینات خاص نمی‌تواند علت بروز درد را مشخص کند. علت بروز درد غیر اختصاصی کمر میتواند از آسیب دیدگی بافت نرم، مشکلات عضلانی یا درد انتشار دهنده از سایر نقاط بدن مانند نقاط ماشه‌ای در عضلات مجاور متغیر باشد. اما به طور کلی این نوع درد به یک بیماری خاص ارتباط ندارد و همانند اختلالاتی نظیر بیرون زدگی دیسک کمر که به ریشه اعصاب ستون فقرات فشار وارد می‌کند در تست‌های تشخیص قابل ارزیابی نیست. یکی از مواردی که بیماران از آن شکایت دارند این است که کمردرد باعث محدود شدن فعالیت جسمی آنها شده است. در برخی موارد ممکن است کمردرد به سندروم دم اسب ارتباط داشته باشد یک وضعیت جدی اورژانسی تلقی میشود. شایع ترین علت بروز درد پایین کمر و درد کشاله ران در زنان به دو دسته تقسیم میشود که شامل موارد زیر است:
- اختلالات اسکلتی عضلانی می‌توانند باعث بروز درد شوند که شامل آسیب دیدگی عضله، رباط، مفصل و استخوان می‌باشد.
- درد ناشی از بیماری یا عفونت یکی دیگر از علل بروز درد کمر محسوب می‌گردد.
ضرب دیدگی یا آسیب دیدگی ناشی از فعالیت بیش از حد
انجام دادن حرکات تکراری و فعالیت جسمانی شدید میتواند باعث آسیب دیدگی عضلات، رباط و مفاصل بدن شود. ورزش کردن و فعالیت جسمانی مانند تنیس یا گلف که با انجام دادن حرکات تکراری و خم شدن همراه است آسیب دیدگی کمر را افزایش خواهد داد. برداشتن اجسام سنگین به طور مداوم و به شیوه نامناسب احتمال بروز کمردرد در زنان را افزایش می‌دهد. در برخی موارد کمردرد و درد کشاله ران در زنان به دلایل دیگری از قبیل تصادفات خودرویی، سقوط از ارتفاع یا آسیب دیدگی ناشی از ورزش ارتباط دارد. این موارد می‌توانند باعث آسیب دیدگی شدید و مزمن و مانند شکستگی استخوان یا کشیدگی عضلات شوند. با توجه به نوع آسیب ایجاد شده و فرایند درمان، دوران بهبود متغیر خواهد بود. آسیب دیدگی پایین کمر یا کشاله ران یا استفاده بیش از حد از این نواحی میتواند باعث بروز ضعف در پاها، بی حسی، سوزن سوزن شدن، درد، سفتی یا درد تیر کشنده شود.
فعالیت حرکتی نامناسب
کاهش دامنه حرکات و توانایی حرکتی عضلات و مفاصل بدن با گذر زمان باعث بروز درد و ناراحتی خواهد شد. نشستن به مدت طولانی یا قرار گرفتن در یک حالت به مدت چندین ساعت باعث بروز کمردرد خواهد شد. این نوع درد معمولاً به صورت یک درد مبهم و سفتی و گرفتگی کمر خود را نشان می‌دهد که منجر به بروز اسپاسم عضلانی و درد شدید خواهد شد.
حالت بدن
حالت بدن در هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن بر دامنه حرکات شما تاثیر می‌‌گذارد و این امر بر عملکرد اعصاب و گردش خون در ناحیه کمر و کشاله ران اثر خواهد گذاشت. نامناسب بودن حالت بدن به مدت طولانی میتواند باعث بروز کمردرد و گرفتگی عضلات شود. در چنین حالتی بیمار دچار سفتی کمر و درد شدید خواهد شد.
بیرون زدگی دیسک
بیرون زدگی دیسک زمانی به وجود میآید که پوسته سفت و خارجی محافظ دیسک که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارد دچار پارگی یا بیرون زدگی شود. در تعداد زیادی از موارد ماده نرم و ژله مانند هسته دیسک به سمت بیرون متمایل میشود و باعث تحت فشار قرار گرفتن ریشه اعصاب طناب نخاعی خواهد شد. این وضعیت بیمار را با مشکلات متعددی از قبیل درد کمر مواجه می‌کند. همانطور که می‌دانید ریشه اعصاب نخاعی بسیار حساس هستند و وارد شدن فشار به آنها باعث بروز التهاب و علائم رادیکولوپاتی خواهد شد. در چنین شرایطی بیمار با مشکلاتی از قبیل درد و ضعف، بی حسی، احساس برق گرفتگی و موارد مشابه مواجه خواهد شد.
درد حاصل از بیرون زدگی دیسک کمر بیمار را با مسائل متعددی مواجه می‌کند و در اکثر موارد پزشک به منظور درمان بیرون زدگی دیسک کمر انجام جراحی میکرودیسککتومی را توصیه خواهد کرد و پس از آن انجام جلسات فیزیوتراپی به مدت ۶ هفته ضرورت خواهد یافت. به این ترتیب از میزان درد بیمار کاسته میشود و بیمار دیگر با مشکلاتی مانند درد، ضعف بی حسی و موارد مشابه مواجه نخواهد شد.
سیاتیک و فشردگی عصب
سیاتیک و فشردگی عصب به علت وارد شدن فشار به عصب توسط عضله، استخوان یا دندان مجاور ایجاد می‌گردد. در چنین شرایطی بیمار با مشکلاتی از قبیل درد انتشار دهنده، سوزش و درد تیر کشنده در مسیر عصب مواجه خواهد شد.
آرتروز
آرتروز یک بیماری التهابی مفاصل است که باعث بروز تورم، سفتی و درد و تخریب غضروف محافظ بین مفاصل خواهد شد. آرتروز مفصل لگن باعث بروز درد کمر و درد کشاله ران میشود و در صورت ایستادن یا راه رفتن به مدت طولانی درد بدتر خواهد شد.
عملکرد نامناسب مفاصل ساکروایلیاک
مفاصل ساکروایلیاک وظیفه متصل کردن لگن و قسمت پایین ستون فقرات را برعهده دارند. هنگامی که این مفاصل عملکرد صحیح نداشته باشند باعث ناپایدار شدن لگن، بروز درد، تورم و احساس سوزش در ناحیه کشاله ران و کمر خواهند شد.
سنگ کلیه
سنگ کلیه به تجمع مواد معدنی و انواع نمک درون کلیه گفته میشود که سفت شده و به سنگ تبدیل می‌گردند. هنگامی که سنگ کلیه شروع به خارج شدن از کلیه و ورود به درون مثانه را می‌کند باعث بروز درد بسیار زیاد خواهد شد. افرادی که دچار سنگ کلیه هستند با درد شدید کمر و پهلو، درد انتشار دهنده به کشاله ران و علائم دیگری مانند تغییر رنگ ادرار، احساس درد در هنگام دفع ادرار، تهوع و استفراغ مواجه می‌شوند.
التهاب پانکراس
التهاب پانکراس یکی از بیماری‌های پانکراس است که اولین علامت آن درد شکمی و انتشار درد به کمر است. این التهاب ممکن است ناشی از عفونت، مصرف مشروبات الکلی و یا سنگ صفرا باشد. عموماً درد در هنگام خوردن غذا و پس از آن بدتر میشود. علاوه بر این، علائم دیگر التهاب پانکراس شامل تهوع، استفراغ و تب است.
بیماری التهابی لگن
عفونت دستگاه تولید مثل زنان تحت عنوان بیماری التهابی لگن شناخته میشود که معمولاً زمانی ایجاد میشود که عفونت مقاربتی ناحیه واژن، رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان را درگیر کند. علائم این اختلال عبارتند از درد قسمت پایین کمر و درد کشاله ران، تب، احساس درد در رابطه جنسی، خونریزی بین چرخه‌های قاعدگی و ترشحات غیرعادی از واژن.
عفونت کلیه و مجاری ادراری
عفونت کلیه و مجاری ادراری یکی دیگر از علل بروز درد پایین کمر و درد کشاله ران در زنان محسوب میشود. این اختلال باعث بروز تب، نیاز به دفع مکرر ادرار و ادرار دردناک خواهد شد.
کیست تخمدان
کیست تخمدان به یک کیسه جامد یا پر از مایع گفته میشود که روی سطح تخمدان یا درون تخمدان به وجود میآید. معمولاً کیست تخمدان هیچ گونه علامتی ندارد اما میتواند باعث تغییر در چرخه قاعدگی، احساس درد در رابطه جنسی و بروز درد در ناحیه کمر، لگن یا شکم شود.
فتق کشاله ران
فتق کشاله ران یکی دیگر از علل بروز کمردرد محسوب میشود که در این اختلال بافت نرم که معمولاً روده است از طریق نقاط ضعیف عضلات لگن به سمت بیرون متمایل میشود. این امر باعث بروز درد در ناحیه شکم، قسمت پایین کمر و لگن میشود به نحوی که بیمار در هنگام خم شدن یا برداشتن اجسام سنگین درد زیادی را احساس خواهد کرد.
عفونت مقاربتی
برخی از انواع عفونت مقاربتی از قبیل کلامیدیا یا گنوره باعث بروز درد پایین کمر و درد کشاله ران می‌شوند. سایر علائم عفونت مقاربتی عبارتند از ادرار دردناک، ترشحات غیرعادی از واژن، احساس درد در حین رابطه جنسی یا خونریزی در فاصله بین دو قاعدگی.
عفونت قارچی
عفونت قارچی به رشد بیش از حد قارچ درون واژن گفته میشود که با علائمی از قبیل خارش، تورم، التهاب و درد ناحیه لگن همراه است.
بزرگ شدن غدد لنفاوی
در ناحیه داخلی و خارجی کشاله ران و لگن تعدادی غده لنفاوی وجود دارد. این غدد به دلایل متعددی از قبیل عفونت، آسیب دیدگی و در برخی موارد نادر به دلیل سرطان بزرگ می‌شوند. علائم بزرگ شدگی غدد لنفاوی عبارتند از درد، تورم و قرمزی و التهاب پوست و تب.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که کمردرد به علت گرفتگی عضله، پیچ خوردگی مفصل یا استفاده بیش از حد از کمر به وجود آمده باشد معمولاً با استراحت کردن و بدون نیاز به دارو بهبود خواهد یافت. در صورتی که شما دچار درد مزمن یا درد غیرعادی کمر و کشاله ران شده‌اید باید به پزشک مراجعه کنید تا شما را ارزیابی نماید و در صورت نیاز شما را به متخصص ارجاع دهد. درد کمر و درد کشاله ران در زنان معمولاً دلایل متعددی دارد به همین دلیل نمی‌‌توان بدون مراجعه به پزشک علت بروز درد را مشخص کرد. برخی از افراد از مراجعه به پزشک و توضیح دادن علائمی که دارند خجالت می‌کشند اما باید بدانید که مراجعه فوری به پزشک و تشخیص علت بروز درد میتواند به کوتاه شدن دوران بهبود کمک کند. در صورتی که درد شما شدید است یا به صورت ناگهانی به وجود آمده و با علائمی از قبیل تهوع و استفراغ، تب، افزایش تنفس یا ضربان قلب، ضعف، سرگیجه و رنگ پریدگی همراه شده است باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
کمردرد چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک با توجه به علت بروز درد میتواند به کمک معاینات جسمانی و سوال پرسیدن در خصوص شرایط شما به تشخیص اولیه دست پیدا کند با این حال گاهی اوقات برای مشخص کردن علت بروز کمردرد در خواست انجام آزمایشات تخصصی را می‌دهد که عبارتند از آزمایش خون یا کاشت بافت به منظور تشخیص وجود عفونت، و درخواست عکسبرداری از کمر توسط اسکن ام آر آی عکسبرداری توسط اشعه ایکس و سایر روش‌های موجود.
درمان کمردرد زنان
درمان کمردرد به علت بروز آن بستگی دارد. پس از آن که پزشک توانست علت بروز کمردرد را مشخص کند به طراحی یک برنامه درمانی جامع خواهد پرداخت که تلفیقی از روش‌های زیر می‌باشد.
تغییر سبک زندگی
در مواردی که آسیب به کمر به علت کشیدگی عضله، گرفتگی مفصل، استفاده بیش از حد از کمر و وارد شدن ضربه به کمر ایجاد شده است معمولاً استراحت کردن، مصرف داروی مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن و استفاده از کمپرس یخ میتواند کمک کننده باشد. استفاده از بریس یا کش مخصوص میتواند در دوران بهبود بسیار موثر باشد و باعث کاهش درد شود. ورزش کردن به منظور بهبود حالت بدن بسیار توصیه میشود زیرا انجام دادن حرکات کششی باعث کاهش درد و افزایش قدرت ناحیه آسیب دیده خواهد شد.
دارو درمانی
پزشک به تجویز داروهایی میپردازد که به درمان درد کمر و کشاله ران کمک می‌کنند. در صورتی که درد کمر به علت عفونت ایجاد شده باشد مصرف داروهای آنتی بیوتیک به رفع عفونت و تسکین علائم شما کمک خواهد کرد. به این ترتیب پزشک به تجویز داروهای آنتی بیوتیک و ضد ویروس و ضد قارچ میپردازد. پزشک به منظور کنترل درد داروهای مختلفی از قبیل استروئیدها، شل کننده‌های عضلانی، داروی مسکن و داروی مخصوص کنترل درد عصب را تجویز خواهد کرد.
فیزیوتراپی
همکاری با متخصص فیزیوتراپی میتواند به بهبود مشکلاتی از قبیل کاهش دامنه حرکات بدن، مشکلات حرکتی و مشکلات مرتبط با کمردرد کمک کند. متخصص فیزیوتراپی پس از انجام ارزیابی‌های اولیه با توجه به شرایط شما برنامه مناسبی را طراحی می‌کند که به کاهش درد و رفع مشکل شما کمک خواهد کرد. تمرینات ورزشی توصیه شده باعث افزایش قدرت کمر، بهبود دامنه حرکات آن و افزایش انعطاف پذیری ناحیه خواهد شد.
درمان عضلات کف لگن
درمان عضلات کف لگن یک نوع فیزیوتراپی است که بر تقویت عضلات، رباط و بافت همبند ناحیه لگن تمرکز دارد. این روش به تسکین درد، ضعف و عملکرد نامناسب عضلات ناحیه لگن کمک می‌‌نماید. متخصص فیزیوتراپی برنامه درمانی شما را با توجه به نوع و سطح درد طراحی می‌کند تا قدرت و دامنه حرکات عضلات لگن افزایش پیدا کند.
درمان دستی
متخصص درمان دستی به کمک حرکات دست به تنظیم مجدد مفاصل ستون فقرات و ناحیه لگن میپردازد تا به تدریج از میزان درد کمر و درد لگن کاسته شود.
انجام عمل جراحی
توصیه میشود که برخی موارد کمردرد در زنان را با انجام عمل جراحی درمان کرد. عفونت‌های مختلف مانند کیست تخمدان، فتق کشاله ران و سایر عفونت‌ها به عنوان وضعیت اورژانسی در نظر گرفته می‌شوند و پزشک توصیه می‌کند که عمل جراحی را برای خروج عفونت و متوقف کردن خونریزی و بهبود گردش خون انجام دهد. همچنین، در برخی موارد غیر اورژانسی، انجام عمل جراحی با هدف کاهش کمردرد توصیه میشود. این عمل‌ها عبارتند از تعویض مفصل برای درمان آرتروز، جراحی ترمیم بیرون زدگی دیسک و خارج کردن کیسه صفرا به منظور جلوگیری از تجدید التهاب پانکراس.
لطفاً توجه داشته باشید که من یک مدل زبانی هستم و توانایی ارائه مقالات بازنویسی شده در زمینه‌های مختلف را دارم، اما قادر به تضمین صحت و دقت کامل متن بازنویسی شده نیستم. همچنین، در بازنویسی متن اصلی، تلاش کرده‌ام تا مفهوم اصلی مطلب را حفظ کنم، اما ممکن است برخی جزئیات در بازنویسی از دست بروند.
چگونه میتوان از بروز کمردرد جلوگیری کرد؟
همیشه امکان پیشگیری از علل مختلف بروز درد کمر و درد در کشاله ران در زنان وجود ندارد اما در برخی موارد میتوان با تغییر سبک زندگی احتمال بروز کمردرد را کاهش داد. شما می‌توانید با رعایت کردن موارد زیر از بروز درد کمر و کشاله ران جلوگیری نمایید:
- هر روز به انجام فعالیت جسمانی از قبیل پیاده روی، شنا، یوگا، دوچرخه سواری و ورزش با وزنه بپردازید.
- سعی کنید تناسب اندام داشته باشید.
- هر روز به انجام دادن حرکات کششی بپردازید.
- به مقدار کافی آب مصرف کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
در صورتی که هرگونه سوالی در ارتباط با علایمی که دارید برای شما پیش آمده با پزشک خود تماس بگیرید. از همه دستورات پزشک پیروی کنید تا از بروز مجدد کمردرد و درد کشاله ران جلوگیری شود.
