پرولوتراپی یک روش بازسازی مفصل است که برای درمان مشکلات زانو مانند استئوآرتریت و سایر مواردی که با درد مزمن همراه هستند، استفاده میشود. این نوع درمان بخشهای خاصی از زانو را به عنوان هدف قرار میدهد که به طور خاص حساس هستند یا به مرور زمان ضعیف شدهاند. این بخشها میتوانند شامل مفاصل، رباطها و تاندونهای ناحیه زانو باشند. پرولوتراپی یک روش درمانی غیرجراحی است و عمل جراحی نیست. به همین دلیل، به عنوان یک روش تزریقی با جوانسازی مفصل یا یک روش غیرجراحی برای بازسازی رباطها و تاندونها شناخته میشود.
آرتروز زانو
آرتروز مفصل زانو یکی از شایعترین علل زانو درد است. آرتروز انواع مختلفی دارد که مفصل زانو را درگیر میکند و درمان هر نوع از ان ممکن است بسته به شرایط خاصی که علایم ایجاد میکنند متفاوت باشد. استئوآرتریت شایعترین نوع آرتروز زانو است که مشخصه آن فرسایش تدریجی غضروف مفصل است. زمانی که غضروف، که نقش محافظ را دارد از بین برود ، استخوانها بی حفاظ شده ، زانو متورم میشود و فعالیت کردن به نحو فزایندهای برای فرد دردناک میشود. آرتریت روماتوئید (یا روماتیسم مفصلی) ، نوعی اختلال سیستم ایمنی بدن است که در آن بدن به خود و مفصل خود حمله میکند، که میتواند زانو را نیز درگیر کند.
علت آرتروز زانو
آرتروز زانو منجر به از دست رفتن بافت غضروفی میشود- بافت نرمی در مفصل زانو که مانند یک کوسن ضربهگیرعمل میکند. آرتروز زانو علل و عوامل خطر بسیاری دارد، از جمله:
- سن: از اواخر دهه پنجم زندگی به بعد، به مرور زمان مفاصل دچار فرسایش میشوند.
- زن بودن: بروز استئوآرتریت در زنان شایعتر و شدیدتر است.
- داشتن اضافه وزن: اضافه وزن باعث افزایش فشار وارده بر مفاصل شده و ممکن است آسیب مفصلی را بدتر کند. بر عکس، کاهش وزن در کاهش شدت درد مرتبط با آرتروز زانو موثر است.
- داشتن والدین یا خواهر و برادری که استئوآرتریت یا آرتریت التهابی داشته باشند.
- آسیب دیدگی قبلی زانو، مانند پارگی منیسک ، شکستگی استخوان اطراف مفاصل و یا پارگی رباط .
- جراحی قبلی تعویض مفصل آسیب دیده زانو .
- شغلی که به لحاظ جسمی مستلزم فشارهای مکرر بر زانو باشد.
- ابتلا به دیگر مشکلات مفصل زانو مانند ارتریت روماتوئید که موجب آسیبهای مفصلی شده باشد.
- مشکلات استخوان ساب کندرال، یعنی لایه استخوانی زیر غضروف زانو.
علائم آرتروز زانو
بسته به نوع آرتروز، علائم با بدتر شدن وضعیت بیمار، به تدریج پیشرفت میکنند، اگرچه ممکن است به صورت ناگهانی به دلیل یک آسیب دیدگی جزئی یا استفاده بیش از حد از غضروف هم بدتر شوند. برخی از بیماران گزارش دادهاند که تغییرات ناگهانی باعث شده علائمی که برای دورههای طولانی خفیف بودند ناگهان شدت پیدا کنند. شایعترین علائم آرتروز زانو عبارتند از:
- درد در اثر فعالیت
- محدود شدن دامنه حرکتی
- خشکی مفصل
- تورم مفصل
- حالت حساسیت غیر طبیعی زانو نسبت به فشار یا لمس
- احساس این که انگار زانو حالت “بیرون زده” دارد
- پای ضربدری یا پرانتزی
درد آرتروز زانو معمولا پس از فعالیت بدتر میشود، به خصوص در صورت استفاده بیش از حد از زانو. خشک شدن زانو پس از نشستنهای طولانی مدت امری شایع است. با بدتر شدن آرتروز زانو، علائم نیز شدیدتر شده و به ویژه درد زود به زود رخ میدهد. علاوه بر این درد ممکن است با فعالیت یا بدون فعالیت دائمی شود.
تشخیص آرتروز زانو
تشخیص آرتروز زانو تنها با یک آزمایش امکانپذیر نیست. به همین دلیل، پزشکان برای تشخیص قطعی آرتروز زانو از آزمایشهای تصویربرداری، بررسی سابقه پزشکی کامل بیمار، معاینه بالینی و سایر آزمایشها استفاده میکنند. اکثر افراد بالای ۵۰ سال نشانههایی از فرسایش و سایش در مفاصل خود دارند که در تصاویر رادیوگرافی (اشعه ایکس) قابل مشاهده هستند، اما بدون علائم دیگر، تصاویر اشعه ایکس به تنهایی کافی برای تشخیص آرتروز نیستند. در عوض، پزشکان ممکن است از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) استفاده کنند که تصاویر دقیقی از استخوانها، رباطها، تاندونها و عضلات را ارائه میدهد. با این حال، MRI هزینهبر و زمانبر است، بنابراین پزشکان معمولاً در مواردی که شک به وجود چیزی غیر از استئوآرتریت دارند، از MRI استفاده نمیکنند. برخی آزمایشهای آزمایشگاهی نیز میتوانند در تشخیص یا رد برخی علل درد زانو، مانند آرتریت التهابی، مفید باشند. این آزمایشها ممکن است شامل آزمایش خون و آسپیراسیون زانو باشد که در آن، مقداری از مایع مفصل زانو برداشت میشود تا وجود هرگونه علائم غیرطبیعی یا عفونت را بررسی کنند.
درمان آرتروز زانو با پرولوتراپی
یک روش نوین و غیر تهاجمی که تاثیر آن برای درمان آرتروز زانو اثبات شده است، پرولوتراپی است.
پرولوتراپی چیست و چگونه کار میکند؟
روش پرولوتراپی شامل تزریق مادهای به زانو است که حاوی یک ماده محرک رشد است، مانند یک سرم قندی-نمکی . این طور تصور میشود که تحریک، باعث برانگیخته شدن ویژگی خود ترمیمی بدن میشود. با فعال شدن این ویژگی بدن شروع به تقویت و تعمیر رباطهای آسیب دیده در مفصل میکند. تقویت رباطها، به مرور زمان، به تثبیت مفصل کمک میکند. زمانی که مفصل به خوبی پشتیبانی شود، درد ناپدید خواهد شد. در پرولوتراپی معمولا لازم است چندین تزریق در ناحیه آسیبدیده یا تضعیف شده انجام شود تا درمان اثر کند. برای درمان معمولا باید در هر جلسه از 4 تا 15 تزریق در ناحیه تحت درمان انجام شود. درمان شامل چندین جلسه تزریق است که در طول دورههای 3 تا 6 ماهه انجام میشوند. تزریق باید طوری دقیق صورت بگیرد که باعث تحریک ناحیه یا نواحی از رباط که نیاز به ترمیم دارند شود.
مزایای پرولوتراپی برای آرتروز زانو
بیمارانی که پرولوتراپی انجام دادهاند گزارش کردهاند که در مفاصل ، رباطها و تاندونهای آسیب دیده خود احساس راحتی بیشتری کرده و دامنه حرکتی انها افزایش یافته است. اگرچه سرعت و روند بهبودی در همه بیماران یکسان نیست، احتمال دارد که پرولوتراپی برای کاهش درد موثر باشد.
بهبود کلاژن مفصل
ثابت شده که این درمان در بهبود کلاژن زانو موثر است. این درمان باعث بهبود بافت آسیب دیده شده و در نتیجه سلامت کلی ناحیه آسیبدیده و یا مفصل مبتلا به آرتروز را بهبود میبخشد. کلاژن عامل فوق العاده مهمی برای ساخت مفاصلی قوی و بهبود قابلیت انعطاف آنها است.
کاهش درد
پس از اتمام دوره درمان ، به احتمال زیاد متوجه خواهید شد که درد به میزان زیادی کاهش یافته است. یا شاید برای یک مدت اصلا درد نداشته باشید. و یا ممکن است به داروهای مسکن کمتری نیاز داشته باشید.
بهبود دامنه حرکتی
علاوه بر کاهش درد، پس از پرولوتراپی، احتمالا شاهد بهبود دامنه حرکتی و استقامت مفاصل خود نیز خواهید بود که این کمک میکند تا به مرور زمان، به فعالیتهای عادی خود یا ورزشهایی که قبل از آسیب دیدن یا آرتروز انجام میدادید برگردید.
قبل از انجام پرولتراپی برای درمان آرتروز زانو
قبل از انجام پرولوتراپی برای آرتروز زانو، پزشکان بررسی میکنند که اصلا این روش برای شما مناسب هست یا خیر. پرولوتراپی برای همه افراد مناسب یا مفید نیست. به عنوان مثال، پرولوتراپی ممکن است هیچ تاثیری برای افراد مبتلا به مشکلات مزمن نداشته باشد، به همین دلیل احتمالا پزشک گزینههای دیگری را پیشنهاد میکند. احتمالا پزشک در طول ارزیابی یا قبل از آن، از تصویربرداری با اشعه ایکس یا سایر ازمایشات تصویربرداری استفاده میکند. پزشکان به کمک این تصاویر، با توجه به محل و شدت آسیب، میتوانند تشخیص دهند آیا انجام این درمان برای بیمار امکان پذیر هست یا نه. در صورتی که بیمار از داروهای ضد التهابی استفاده میکند، لازم است مصرف این داروها را از 2 تا 3 روز قبل از پرولوتراپی متوقف کند. مصرف داروهای ضد التهابی ممکن است مانع اثربخشی درمان شود.
روز انجام پرولوتراپی برای آرتروز زانو
در روز انجام پرولوتراپی، بیمار حتما باید خوب غذا خورده باشد. اغلب پزشکان توصیه میکنند که فرد تحت درمان پرولوتراپی غذایی غنی از پروتئین خورده باشد. در طول درمان، پزشک پوست را با الکل یا یک محلول ضد عفونی اماده میکند. سپس ممکن است یک کرم موضعی بیحسی روی پوست بزنند تا ناراحتی در محل تزریق کاهش پیدا کند. در مواردی که فرد درد یا ناراحتی شدیدی دارد، ممکن است از آرام بخش بیشتری استفاده شود. پس از آمادهسازی، پزشک از یک سوزن بلند و نازک برای تزریق محلول محرک به نقاط مختلفی در اطراف ناحیه هدف در کمر یا مفصل استفاده میکند. تعداد تزریقهای انجام شده بستگی به ناحیه یا مفصل اسیب دیده دارد.
نرخ موفقیت پرولوتراپی
بر اساس تحقیقات موجود، نرخ موفقیت در افرادی که پرولوتراپی انجام دادهاند بالا است. با این حال، این تحقیقات اغلب روی گروههای کوچکی انجام شده و تعداد تحقیقاتی که تا کنون انجام شده نیز چندان قابل توجه نیست. به عنوان مثال، یکی از تحقیقاتی که در این زمینه انجام و چاپ شده ( در مجله the Journal of Alternative and Complementary Medicine ) تنها از 13 شرکتکننده برای ارائه نتایج خود استفاده کرده است. یک تحقیق دیگر در زمینه پرولوتراپی زانو تنها روی 38 شرکت کننده انجام شده، و در تحقیق سوم از 90 شرکت کننده استفاده شده است. با این حال، نتایج این مطالعات، ولو کوچک و محدود، به طور کلی نشان دهنده درمان پرولتراپی است. و البته مثل هر روش و درمان دیگری، مهارت و تجربه پزشک در موفقیت نتایج آن موثر است. علاوه بر این، نحوه پاسخ دهی بدن بیماران مختلف به درمان نیز احتمالا متفاوت است.
خطرات و عوارض جانبی پرولتراپی
عوارض جانبی اندکی برای پرولوتراپی گزارش شده است. در موارد نادر، بدترین عارضه جانبی عفونت در محل تزریق است. نشانه عفونت احتمالی تب و درد است که معمولا با آنتی بیوتیک به سادگی قابل درمان است. یکی دیگر از عوارض جانبی ممکن است تورم یا درد موقتی باشد که درمحل تزریق رخ میدهد. مفصل آسیب دیده تحت درمان، بلافاصله پس از انجام پرولوتراپی، قبل از احساس بهبودی، ممکن است متورم شده و بدتر شود.
سوالات رایج
چه مدت طول می کشد تا متوجه تاثیر پرولتراپی در بهبود یا درمان خود شویم؟
گاهی اوقات بیماران بعد از اولین جلسه تزریق تا حدود زیادی احساس بهبودی میکنند؛ با این حال، بیشتر افراد پس از 3-4 جلسه تزریق و با پیشرفت سیر درمان احساس بهبودی خواهند داشت. مطالعات میزان موفقیت پرولوتراپی را 80-90٪ ( ” با بیش از 50٪ کاهش در میزان درد”) نشان میدهند.
چند جلسه درمان لازم است و جلسات درمانی هر چند وقت یکبار انجام میشود؟
اکثر مشکلات با 4-8 جلسه پرولوتراپی درمان میشوند، اگرچه ممکن است در بعضی موارد نیاز به جلسات بیشتری باشد. زمان جلسات درمانی از هر هفته یک جلسه تا هر 4-6 هفته یا بیشتر یک بار متغیر است. به ندرت، ممکن است برای کسی به 10- 15 جلسه نیاز باشد تا پروسه درمان انجام شود.
آیا محدودیت حرکتی بعد از تزریق وجود دارد؟
اکثر پزشکان توصیه میکنند که بیماران برای از سرگیری فعالیتها تا زمانی که مجددا تحمل انها را داشته باشد احتیاط کنند. این فعالیتها ممکن است شامل تمرینات ورزشی معمولی، پیادهروی، ورزش و فعالیتهای دیگر باشد. معمولا نیازی به متوقف کردن فیزیوتراپی، ماساژ، کایروپراکتیک و دیگر درمانها نبوده و در واقع این درمانها میتوانند به روند کلی درمان کمک کنند.
آیا پرولتراپی دردناک است؟
تزریق پرولوتراپی دردی خفیف تا نسبتا متوسط دارد، و معمولا به مدت 3 تا 7 روز پس از آن، فرد نوعی”سوزش” یا درد احساس خواهد کرد. معمولا استفاده از داروهای مسکنی مانند الترام ( ترامادول) یا استامینوفن برای کنترل درد و ناراحتی کافی است. در صورت نیاز ممکن است پزشک داروهای قویتری تجویز کند.
آیا پرولوتراپی با درمان یا داروی دیگری تداخل دارد؟
بیمارانی که تصمیم به انجام پرولوتراپی دارند، توصیه میشود از هر نوع داروی ضد التهابی خودداری کنند، زیرا اثر پرولوتراپی بر تحریک و برانگیختن فرایند التهابی است. به علاوه، مصرف آسپرین نیز ممکن است تداخلی با پرولوتراپی داشته باشد. با این حال، اگر فردی به منظور کاهش خطر سکته مغزی یا حمله قلبی، آسپرین مصرف میکند، مصرف مقدار کمی آسپرین مانند آسپیرین بچه (80 میلیگرم) مجاز است. با استفاده از این دو روش بهطور همزمان، نتایج پرولوتراپی ممکن است کمی کندتر باشد و مدت اثر آسپرین کمتر شود، مگر اینکه بیمار از مصرف این داروها اجتناب کند.
