در دوران بارداری، درد لگن یک مشکل شایع است و باید بدانید که شما تنها زنی نیستید که با این مشکل روبرو می‌شوید. حدود 20 درصد از زنان در طول بارداری با نوعی از درد مفصل ران مواجه می‌شوند. این درد معمولاً در کنار یا پشت هیپ یا در ناحیه لگن خاصره حس می‌شود. شدت درد ممکن است متغیر باشد و به طور تدریجی یا ناگهانی بروز کند.
درد لگن می‌تواند در هر مرحله‌ای از بارداری شروع شود، اما در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری که با رشد جنین و آماده‌سازی بدن برای زایمان همراه است، احتمال بروز آن بیشتر است. در ادامه، روش‌های کنترل و پیشگیری از درد مفصل ران در دوران بارداری تشریح خواهد شد.
چه عواملی باعث درد مفصل ران در دوران بارداری می‌شود؟
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است باعث شود فرد در طول بارداری درد لگن را تجربه کند بنابراین درد لگن اغلب نشانه عارضه یا انجام حرکت اشتباه نیست. در ادامه پنج علت شایع بیان شده است:
هورمون ریلکسین
در دوران بارداری، سطح هورمون ریلکسین افزایش می‌یابد و همانطور که از نام آن پیداست، بافت اتصال دهنده بین استخوان‌ها در سراسر بدن را رخوت می‌بخشد. این اتفاق ممکن است منجر به ناراحتی لگن، به ویژه درد در ناحیه کمر یا لگن، شود.
افزایش وزن
با افزایش وزن مادر و کودک، فشار بیشتری به استخوان‌ها و مفاصل وارد می‌شود. افزایش بیش از حد وزن معمولاً منجر به درد لگن و ناراحتی‌های دیگر می‌شود.
پزشکان توصیه می‌کنند که در طی بارداری یک نوزاد بهتر است کل اضافه‌وزن بین 5 تا 20 کیلوگرم باشد البته مقدار توصیه شده برای هر فرد به وزن اولیه او بستگی دارد. به‌طورکلی زنانی که قبل از بارداری وزن متناسبی دارند باید بین 12 تا 17 کیلوگرم وزن اضافه کنند.
حتماً توصیه‌های پزشک خود در مورد افزایش وزن در دوران بارداری را دنبال کنید و هرگز سعی نکنید در دوران بارداری وزن خود را کاهش دهید به جز موارد خاصی که توسط پزشک توصیه و تحت‌نظر گرفته می‌شود.
حالت قرارگیری اشتباه بدن
با افزایش وزن و تمرکز توزیع وزن در اطراف شکم حالت قرارگیری بدن زنان باردار ممکن است تغییر کند. علاوه بر این اگر نوزادی بیشتر اوقات در یک طرف بیشتر از سمت دیگر باشد همین باعث درد می‌شود.
نگه‌داشتن کودک بزرگ‌تر روی لگن یا حمل وسایل سنگین در وضعیت نامناسب نیز باعث قرارگیری بدن در حالت اشتباه و نهایتاً منجر به درد لگن شود.
برای تمرین حالت بدنی صحیح در تمام دوران بارداری از کفش‌های حمایتی مناسب استفاده کنید. در صورت امکان، وسایل سنگین کمتری را بلند یا حمل کنید. بعد از مدتی راه‌رفتن استراحت کنید تا به دلیل خستگی بدنتان را در وضعیت بد قرار ندهید.
از نشستن طولانی‌مدت خودداری کنید مگر اینکه پزشک توصیه کرده باشد. بهتر است از جای خود بلند شوید و حرکت کنید تا از فشار اضافی بر روی مفاصل و عضلات خود جلوگیری کنید.
پوکی‌استخوان ناپایدار
بعضی از دردهای لگن در دوران بارداری ممکن است ناشی از پوکی موقت استخوان باشند. این وضعیت معمولاً در سه‌ماهه دوم یا سوم بارداری آغاز می‌شود و ممکن است به سطح کلسیم و پتاسیم در بدن مرتبط باشد.
ممکن است در ناحیه باسن یا لگن احساس درد کنید. برای تشخیص صحیح، به ام آر آی نیاز دارید. پوکی‌استخوان گذرا معمولاً اندکی پس از زایمان بهبود می یابد، اما در موارد نادر ممکن است شکستگی لگن اتفاق بیفتد که بهبود آن به زمان طولانی تر نیازمند است.
حالت‌های خوابیدن
خوابیدن به پهلو ممکن است باعث فشار بر مفاصل شود و در نتیجه برای فرد درد لگن ایجاد کند. از آنجایی که در دوران بارداری حالت‌های خوابیدن زیادی برای زنان باردار وجود ندارد خوابیدن به پهلو راحت‌ترین گزینه می‌تواند باشد.
اگر وضعیت خوابیدن به پهلو لگن را آزار می‌دهد بین زانوها بالش قرار دهید تا پاها در راستای بهتر قرار بگیرند.
چه موقع به کمک نیاز است؟
گرچه درد لگن در دوران بارداری طبیعی است اما اگر درد زندگی روزمره را با اختلال روبرو کند بهتر است به پزشک مراجعه شود. مثلاً اگر به دلیل درد لگن از انجام فعالیت‌هایی مانند راه‌رفتن خودداری می‌کنید حتماً با پزشک صحبت کنید.
توجه زیادی به درد شدید داشته باشید زیرا درد و فشار می‌تواند نشانه زایمان زودرس باشد، به‌خصوص اگر دچار انقباض نیز هستید. انقباضات ممکن است مانند گرفتگی معده باشد که با فاصله زمانی 10 تا 12 دقیقه یا نزدیک‌تر اتفاق بیفتد. نشانه دیگر ترشحات شفاف، صورتی یا قهوه‌ای واژن است.
درمان درد لگن در بارداری
در صورتی که درد لگن شما شدید است و حرکت را محدود می‌کند، بهتر است به یک متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید تا ارزیابی صحیحی انجام شود. حتماً آنها را درباره بارداری خود مطلع کنید تا بتوانند بهترین راهکار را برای شما ارائه دهند. درمان درد لگن در دوران بارداری به چندین روش انجام می‌شود که شامل گزینه‌های درمان پزشکی، درمان‌های خانگی و تکنیک‌های کششی می‌شود که به تسکین درد لگن کمک می‌کند. در برخی موارد، ترکیبی از این روش‌ها می‌تواند به شما در تسکین درد مفصل ران در دوران بارداری کمک کند.
کمربند لگن
کمربند لگن وسیله‌ای حمایتی است که خانم‌ها می‌توانند برای حمایت از لگن خود در دوران بارداری استفاده کنند.
مطالعات نشان داده است که بستن کمربند لگن در دوران بارداری تأثیر مثبتی بر بدن داشته و می‌تواند به درمان درد لگن کمک کند. برای یافتن کمربند لگن به‌صورت آنلاین اقدام یا به فروشگاه مخصوص بارداری مراجعه کنید.
وضعیت خواب
هنگامی‌که خانم باردار به پهلو می‌خوابد، باید بالشی را بین پاهای خود قرار دهد. بالش‌های مخصوص طراحی شده برای حمایت بیشتر از زنان باردار موجود است.
اگرچه بالش معمولی نیز پشتیبانی لازم را دارد اما بالش‌های بارداری معمولاً اندازهٔ تمام طول بدن هستند. زن باردار با قراردادن صحیح بدن روی بالش می‌تواند از ایجاد بسیاری دردها جلوگیری کند.
ورزش
استراحت بدن و کشش می‌تواند در شل شدن لگن و کاهش درد کمک کند. همچنین، یوگا نیز می‌تواند یک فعالیت ورزشی مناسب در دوران بارداری باشد، زیرا طبیعت ملایمی دارد. بر اساس تحقیقات محققان، برخی از حرکات یوگا در جلسات می‌توانند بهبود ثبات و کاهش درد لگن را تسهیل کنند.
حرکت گاو
- چهار دست‌وپا در حالی قرار بگیرید که زانوها از لگن فاصله داشته باشند، لگن را در راستای زانو و شانه‌ها را در راستای مچ قرار دهید.
- شکم را به‌آرامی به سمت تشک پایین بیاورید و ستون فقرات را قوس دهید.
- به حالت اول برگردید و حرکت را تکرار کنید.
اختیاری: می‌توانید به‌آرامی چهار دست‌وپا حرکت کنید زیرا احساس خوبی به شما می‌دهد.
ژست کودک
- از حالت حرکت گاو، زانوها را خم کرده و به قفسه سینه نزدیک کنید و بازوهای خود را به سمت جلو دراز کنید.
- باسن را به عقب بکشید و زانوهایتان کمی بازتر از قبل باشد.
- سر را بر روی زمین قرار دهید.
اختیاری: همچنین می‌توانید در این موقعیت به جلو و عقب حرکت کنید.
ژست زاویه بسته
- در حالت نشسته قرار بگیرید و پاها را به حالت پروانه خم کنید تا کف پاها همدیگر را لمس کنند.
- بهتر است محل نشستن را با یک پتو تاشده بالا بیاورید تا فضای بیشتری به شکم بدهد.
- ستون فقرات را صاف نگه دارید و در همین حالت باقی بمانید و یا دستان خود را به سمت جلو حرکت دهید. سعی کنید ستون فقرات را خم نکنید.
فرم 4 کشش
- از دست و زانو شروع کنید.
- یکی از زانوها را تا جایی که می‌توانید به‌آرامی به سمت جلو حرکت دهید و پای خود را به سمت مچ پای دیگر بکشید.
- پای دیگر خود را به سمت عقب بکشید و این کار را ادامه دهید تا زمانی که در پایین پای جلوی خود احساس کشیدگی کنید.
- 30 تا 60 ثانیه در این حالت بمانید.
- این حرکت را در سمت دیگر تکرار کنید.
فرم 4 (نشسته)
- روی یک صندلی ثابت یا سطح دیگر بنشینید، یکی از مچ‌های پایتان را به سمت ران مقابل خود ببرید و فرم عدد 4 را بسازید.
- صاف و کشیده بنشینید و ستون فقرات را به حالت صاف نگه دارید.
- به جلو خم شوید تا جایی که احساس کشیدگی کنید.
- 20 تا 30 ثانیه در این حالت بمانید.
- این حرکت را در سمت دیگر تکرار کنید.
تسکین دهنده های بدون نسخه
علاوه بر ورزش و کشش، استفاده از تسکین دهنده های بدون نسخه (OTC) نیز کمک کننده است. از پزشک درباره بهترین گزینه درمان و همچنین مقدار دوز مصرفی سوال کنید.
به‌عنوان‌مثال، استامینوفن (Tylenol) یک داروی گروه B است و به‌طورکلی در دوران بارداری بی‌خطر محسوب می‌شود.
حمام یا کمپرس گرم
هنگام استفاده از کمپرس برای درمان درد لگن باید از کمپرس گرم استفاده کنید. گرما جریان خون در ناحیه را افزایش می‌دهد و خشکی مفاصل و اسپاسم عضلات را کاهش می‌دهد.
برای استفاده از کمپرس گرم در دوران بارداری، می‌توانید از پد گرم‌کننده یا کمپرس خانگی (مانند حوله‌ای مرطوب که در آب گرم غلیظ شده است) استفاده کنید. این روش به شما کمک می‌کند تا درد را کاهش دهید. بهتر است هر بار برای مدت 10 تا 15 دقیقه این کمپرس را روی ناحیه مورد نیاز قرار دهید. باید به‌خاطر داشته باشید که پد گرمایشی را مستقیماً روی شکم خود نباید قرار دهید.
هنگام استفاده از حمام گرم برای تسکین درد در دوران بارداری، حتماً مطمئن شوید که آب بیش از حد گرم نباشد. باید آب به اندازه‌ای گرم باشد که احساس سردی نکنید، اما همزمان باید از حرارت بیش از حد جلوگیری کنید تا دمای بدنتان افزایش نیابد. همچنین، می‌توانید یک یا دو قاشق چایخوری سولفات منیزیم به آب حمام اضافه کنید تا عضلات را به طور موثری وارد حالت رها کننده شوند.
چگونه می‌توان از درد لگن در دوران بارداری جلوگیری کرد؟
آیا می‌خواهید از درد لگن جلوگیری کنید؟ در ادامه چند مورد ذکر می‌شود که می‌توانید امتحان کنید. به‌خاطر داشته باشید که اقدامات پیشگیرانه ممکن است برای همه مفید نباشد.
- در دوران بارداری فعال باشید. تمرینات کم‌فشار مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا ممکن است بهترین راه برای جلوگیری از درد لگن باشد.
- افزایش وزن خود را چک کنید. برای داشتن بارداری سالم معمولاً باید هر روز حدود 300 کالری اضافی مصرف کنید.
- در حین ورزش وفعالیت‌هایییی روزمره کفش‌هایی استاندارد بپوشید و در صورت مشاهده درد، تا آنجا که می‌توانید برای مدت‌زمان طولانی پاهای خود را تحت‌فشار قرار ندهید.
- در حالت نشسته، ایستاده و بلندکردن یا حمل وسایل سنگین مطمئن شوید وضعیت قرارگیری بدن در حالت صحیح است.
- از انجام فعالیت‌هایی مانند گذاشتن پا روی پای دیگر هنگام نشستن، ایستادن به مدت طولانی، جاروکشی یا بلندکردن اجسام سنگین که ممکن است درد لگن را تشدید کنند خودداری کنید.
- از کمربند طبی حاملگی برای حمایت از لگن در طول روز استفاده کنید.
- برای جلوگیری از خشکی عضلات، ماساژهای منظم قبل از زایمان را با یک درمانگر مجاز برنامه ریزی کنید.
