آسیب دیدگی عضلات (کشیدگی) یا رباط‌های ستون فقرات (رگ به رگ شدن) می‌تواند به مشکلاتی منجر شود. این نوع آسیب‌ها ممکن است ناشی از خم شدن یا چرخش ناگهانی، تصادفات خودرویی، انجام حرکات نامناسب، یا برداشتن اجسام سنگین به شکل نادرست باشد. در هر یک از این موارد، اسپاسم عضلانی ایجاد می‌شود و باعث بروز درد کمر می‌شود. خوشبختانه، بیشتر افراد پس از یک تا دو هفته بهبود می‌یابند و گروه کوچکی نیز در طی یک تا دو ماه بهبود خواهند یافت. تعداد زیادی از افراد می‌توانند به فعالیت‌های خود ادامه دهند.

در صورتی که شما دچار آسیب دیدگی تروماتیک مانند تصادفات خودرویی یا سقوط از ارتفاع شده‌اید، پزشک در ارزیابی اولیه رگ به رگ شدن کمر (Back Sprain and Strain) اغلب نیاز به عکسبرداری ندارد. اما در صورتی که درد بهبود نیابد و به درمان دارویی پاسخ ندهد، پزشک ممکن است درخواست انجام عکسبرداری و سایر آزمون‌های لازم را داشته باشد.

از آن جایی که کمر عضو بسیار مهم و فعالی از بدن است باید به آن توجه ویژه ای داشت و در صورت بروز هر گونه عارضه یا بیماری به پزشک مراجعه کرد تا با درمان به موقع و صحیح از عوارض بعدی در آینده جلوگیری به عمل بیاید.

علت بروز رگ به رگ شدن قسمت پایین کمر چیست؟

 رگ به رگ شدن به آسیب دیدگی بافت نرم گفته می‌شود. بافت‌های نرم شامل تاندون، رباط، و عضله است. رگ به رگ شدن فقط به تاندون و رباط محدود نیست و ممکن است عضلات نیز دچار کشیدگی شوند. آسیب دیدگی می‌تواند زمانی رخ دهد که بافت‌ها بیش از اندازه دچار کشیدگی شود.

 رگ به رگ شدن کمر به چند گروه تقسیم می‌شود؟

 کشیدگی تاندون کمر شامل سه گروه است:

• کشیدگی خفیف یا گرید یک که رشته‌های برخی از رباط‌ها دچار پارگی می‌شوند که این امر باعث بروز اسپاسم عضلانی خواهد شد اما بیمار توانایی حرکتی خود را از دست نمی‌دهد.
• کشیدگی متوسط یا گرید ۲ که بخشی از رباط دچار پارگی می‌شود و بخشی از عملکرد آن از بین می‌روند.
• کشیدگی شدید یا گرید ۳ که به پارگی کامل رباط یا جدا داشتن کامل آن از استخوان گفته می‌شود و عملکرد رباط به طور کامل از بین می‌روند. ترمیم کشیدگی شدید رباط به عمل جراحی نیاز دارد.

 در کشیدگی قسمت پایین کمر کدام ساختار اسکلتی عضلانی درگیر می‌شود؟

 در این عارضه نقاط خاصی از بدن از قبیل رباط‌های ناحیه ساکروایلیاک و بافت‌ها نرم اطراف موضع مورد نظر از قبیل اعصاب، عروق خونی، عضلات، پوشش استخوان، ناحیه سارکوم و استخوان‌های لگن درگیر می‌شوند.

 علت کشیدگی عضلات و رباط کمر چیست؟

 چرخش و کشیدگی یک عضله یا تاندون می‌تواند باعث رگ به رگ شدن کمر شود. گاهی اوقات برداشتن اجسام سنگین به طور اشتباه یا وارد کردن فشار بیش از حد به عضلات کمر باعث کشیدگی آنها خواهد شد. معمولاً کشیدگی شدید، در پی انجام دادن حرکات تکراری عضله و تاندون به مدت طولانی ایجاد می‌شود. معمولاً زمین خوردن یا چرخش ناگهانی کمر باعث بروز این عارضه می‌گردد، در برخی موارد وارد شدن فشار بیش از حد و ناگهانی به بدن باعث می‌شود مفصل از محل طبیعی خود جدا شود. این موارد باعث کشیدگی بیش از حد یک یا چند رباط و بروز آسیب دیدگی می‌شوند. به علاوه، عوامل متعددی وجود دارند که فرد را در معرض خطر رگ به رگ شدن کمر قرار می دهند این موارد عبارتند از: چرخش شدید قسمت پایین کمر، اضافه وزن، ضعیف بودن عضلات کمر یا شکم، و سفت بودن عضلات همسترینگ (عضلات کمر و ران). انجام دادن برخی از تمرینات ورزشی مانند فوتبال و وزنه‌برداری که با حرکات کششی بسیار زیادی همراه هستند ریسک آسیب دیدگی کمر را افزایش می دهند.

علائم رگ به رگ شدن کمر

 علائم رگ به رگ شدن کمر عبارتند از:

• درد کمر که با حرکت کردن بدتر می‌شود.
• اسپاسم یا گرفتگی عضلانی (انقباضات غیر قابل کنترل عضلات)
• کاهش عملکرد و/یا دامنه حرکات مفصل ( ناتوانی در راه رفتن، خم شدن به سمت جلو یا طرفین، صاف ایستادن)
• در برخی موارد ممکن است فرد در هنگام آسیب دیدگی، پارگی رباط، عضله، یا تاندون را احساس کند.

 آیا رگ به رگ شدن کمر با عوارض همراه است؟

 برخی از عوارض احتمالی مربوط به رگ به رگ شدن کمر عبارتند از:

• در صورتی که بیمار فعالیت‌های طبیعی خود را زود شروع کند و به اندازه کافی استراحت نداشته باشد زمان بهبود طولانی خواهد شد.
• احتمال تکرار آسیب دیدگی ساکروایلیاک وجود دارد.
• احتمال بروز التهاب در محل اتصال رباط به استخوان وجود دارد.
• گاهی اوقات ممکن است بیمار دچار ناتوانی طولانی شود.
• ممکن است در صورت تکرار آسیب دیدگی، مفصل ساکروایلیاک دچار ناپایداری یا آرتروز شود.

 آیا شما در معرض خطر رگ به رگ شدن کمر قرار دارید؟

 حضور در ورزش‌های تماسی مانند فوتبال و کشتی می تواند ریسک آسیب دیدگی قسمت پایین کمر را افزایش دهد. وزنه برداری و حرکات ناگهانی، در مواردی که یک پا در جلو قرار دارد و پای دیگر عقب‌تر است، می‌تواند ریسک رگ به رگ شدن کمر را افزایش دهد. چاقی و ضعیف بودن عضلات به ویژه عضلات پایین کمر، شکم، باسن  و ران می‌تواند باعث تشدید ریسک این عارضه شود. استفاده نادرست از وسایل ورزشی نیز در زمره علل رگ به رگ شدن کمر قرار دارد.

 تشخیص پارگی و رگ به رگ شدن عضلات کمر

 معمولاً رگ به رگ شدن خفیف کمر از طریق بررسی سابقه پزشکی بیمار- از قبیل بررسی نحوه آسیب دیدگی و علائم فعلی- و معاینه جسمانی توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. در مواردی که بیمار دچار رگ به رگ شدگی شدید شده است، به ویژه در مواردی که توان حرکتی بیمار از بین رفته است، پزشک برای رد احتمال شکستگی یا فتق دیسک که باعث بروز درد کمر می‌شود، انجام عکسبرداری به کمک اشعه ایکس را درخواست می کند.

 درمان رگ به رگ شدن کمر

 روش‌های مختلفی برای درمان این عارضه وجود دارد که هر کدام با توجه به شدت کشیدگی و صلاح دید پزشک ممکن است مورد استفاده قرار بگیرد:

 کمپرس سرد و گرم 

بعد از یک آسیب دیدگی، بیمار باید در مدت ۲۴ تا ۷۲ ساعت ابتدا کمپرس یخ را به مدت ۲۰ دقیقه روی ناحیه دردناک قرار داده و سپس به مدت ۲۰ دقیقه آن ناحیه را استراحت دهد. در طول روز، باید چند بار و هر بار به مدت ۶۰ تا ۹۰ دقیقه این کار را تکرار کند. این روش باعث کاهش درد و تورم می‌شود. برای جلوگیری از آسیب به پوست، بیمار باید یخ را درون یک حوله نازک قرار دهد.

بیمار می‌تواند در ابتدا از کمپرس یخ استفاده کرده و سپس به کمپرس گرم مانند دوش آب گرم، حمام گرم یا پد گرم استفاده کند تا درد را کاهش دهد و اسپاسم عضلانی را برطرف کند. برای کمپرس گرم، باید آن را به مدت ۲۰ دقیقه روی ناحیه دردناک قرار داده و سپس به مدت ۲۰ دقیقه استراحت دهد. در طول روز نیز باید چند بار و هر بار به مدت ۶۰ تا ۹۰ دقیقه این کار را انجام دهد. اما بیمار نباید در هنگام خواب از پد گرمایی استفاده کند، زیرا این ممکن است باعث سوختگی پوست شود.

به این ترتیب، بیمار می‌تواند به صورت متناوب از کمپرس سرد و گرم استفاده کند، اما بهتر است با پزشک مشورت کند تا بهترین روش درمانی برای تسکین درد کمر را مشخص کنند.

 داروها 

 بیمار باید قبل از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کند این مسئله در مواردی که بیمار دارای مشکلات دیگری است یا دارو مصرف می‌کند اهمیت بسیار زیادی دارد. بیمار می‌تواند برای کنترل درد از استامینوفن یا ایبوپروفن یا داروهای دیگر استفاده کند. در صورتی که بیمار از اختلالاتی مانند دیابت، بیماری کبد یا کلیه، زخم معده، از خونریزی دستگاه گوارش رنج می‌برد، یا داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنند، باید قبل از مصرف هر گونه دارویی با پزشک خود مشورت نماید.

 بیمار باید در خصوص مصرف داروهای مسکن، داروهای مخدر، یا  داروهای مخصوص اسپاسم عضلات احتیاط کند زیرا این داروها باعث خواب آلودگی می‌شوند و بر هماهنگی اعضای بدن، عکس العمل بدن، و قدرت قضاوت و تاثیر منفی می‌گذارند. بیمار باید در صورت مصرف این داروها از رانندگی کردن خودداری کند و فقط بر اساس دستور پزشک اقدام به مصرف دارو نماید.

 تغییر سبک زندگی 

 رعایت موارد زیر برای تسریع درمان به شما کمک می کند:

• بیمار باید سعی کند بهترین حالت ممکن را برای خوابیدن پیدا کند. خوابیدن روی تخت سفت و محکم بهتر است. بهتر است بیمار به پشت بخوابد و چند بالشت را زیر زانوی خود قرار دهد. بیمار می تواند به پهلو دراز بکشد و زانوهای را به سمت قفسه سینه هدایت کند و یک بالش را بین زانوهایش بگذارد.
• بیمار باید از نشستن به مدت طولانی خودداری کند و سعی کند در هنگام رانندگی در فواصل زمانی مشخص توقف کند و کمی راه برود. در این حالت در مقایسه با حالت ایستاده یا راه رفتن، فشار کمتری به کمر وارد می‌شود.
• بیمار باید نحوه صحیح برداشتن اشیا را یاد بگیرد و تا زمانی که درد او به طور کامل تسکین نیافته است از برداشتن اشیای سنگین خودداری کند.

 استفاده از بریس

 استفاده از بریس به مدت کوتاه می تواند ضمن محافظت از ستون فقرات به تسکین درد نیز کمک کند. بریس مخصوص کمر با هدف جذب ضربه و انتشار آن به همه نقاط کمر، افزایش دمای رباط و عضله، ایجاد راحتی، پایداری ستون فقرات، و بهبود عملکرد قسمت پایین کمر طراحی شده است و می تواند به طور مستقیم ضربات را جذب کرده و از رگ به رگ شدن کمر و کبودی این ناحیه پیشگیری کند. استفاده از بریس در افرادی که دچار درد مزمن برای رگ به رگ شدگی عملکرد قسمت پایین کمر هستند می تواند به کاهش درد و تورم این ناحیه کمک کند و باعث پایداری و بهبود عملکرد قسمت پایین کمر شود. بریس باعث فشردگی این قسمت، محافظت از عضلات و تاندون، بهبود جریان خون و افزایش گرمای موضعی، انتشار ضربات و جذب آن می‌شود.

 فیزیوتراپی و ورزش 

 در صورتی که روش‌های درمانی اولیه نتوانند به تسکین درد کمک کنند، پزشک از فیزیوتراپی به صورت ترکیبی با روش‌های دیگری از قبیل تحریک الکتریکی، تمرینات ورزشی هدفمند، استراحت و عدم تحرک موقت، استفاده از کمپرس گرم و مرطوب، و تزریق در نقاط ماشه‌ای استفاده خواهد کرد. ورزش درمانی برای تقویت عضلات کمر و انجام دادن تمرینات ارگونومیک می‌تواند از آسیب دیدگی مجدد کمر پیشگیری کنند.

 لیزر درمانی سرد

لیزر درمانی، استفاده از امواج نوری برای درمان بیماری‌های دردناک و معلول‌کننده است. درمان لیزری سرد یک روش درمانی است که از لیزر سرد برای کاهش دردهای مزمن و حاد استفاده می‌کند. درمان لیزری سرد می‌تواند برای درمان افرادی که با کمردرد مبتلا هستند مفید باشد. این روش می‌تواند در کاهش درد ناشی از رگ به رگ شدن در منطقه کمر مؤثر باشد.

 سایر روشهای درمانی 

 روش‌های دیگری نیز وجود دارد که ممکن است برای درمان رگ به رگ شدن کمر مورد استفاده قرار بگیرند که بیمار می‌تواند درباره آنها با پزشک معالج خود صحبت کند، این روشها عبارتند از:

• طب فشاری
• درمان دستی
• تزریق پلاسمای غنی از پلاکت
• شاک ویو تراپی
• تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست

 معمولا چقدر طول می‌کشد تا رگ به رگ شدگی کمر بهبود یابد؟

 زمان متوسط برای بهبود رگ به رگ شدن کمر عبارت است از:

• رگ به رگ شدگی خفیف- ۲ تا ۴ هفته
• رگ به رگ شدگی متوسط- ۴ تا ۶ هفته
• رگ به رگ شدگی- شدید ۶ تا ۱۰ هفته

عوارضی که در قسمت‌های قبل به آنها اشاره کردیم در احتمال بروز مجدد آسیب دیدگی این ناحیه تاثیر بسزایی دارند.

 چگونه می‌توان از رگ به رگ شدن کمر پیشگیری کرد؟

 به طور کلی نمی توان از آسیب دیدگی کمر پیشگیری کرد اما رعایت چند مورد می تواند ریسک رگ به رگ شدگی کمر را کاهش دهد این موارد عبارتند از:

• رعایت رژیم غذایی و خوردن غذاهای سالم می‌تواند به قوی شدن عضله و استخوان کمک کند.
• حفظ تناسب اندام اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا وزن اضافی به ساختارهای پایین کمر فشار وارد می‌کند.
• ورزش کردن به طور منظم به ویژه انجام دادن تمرینات کششی می تواند به بهبود انعطاف پذیری مفاصل و عضلات و حفظ سلامت آنها کمک کند.
• احتیاط کردن برای پیشگیری از زمین خوردن و استفاده از کفش مناسب و عدم قرار دادن موانع مختلف روی پله و مسیرهای حرکتی اهمیت بسیار زیادی دارد.
• استفاده از مکانیک‌های مناسب بدن هنگام نشستن ایستادن و برداشتن اجسام سنگین حائز اهمیت است. به عنوان مثال، باید در هنگام راه رفتن بدن صاف باشد و شانه ها به سمت عقب هدایت شوند و در هنگام نشستن زانوها را خم کرده و کف پاها را به صورت صاف روی زمین قرار داد و از انجام دادن حرکات کششی و چرخشی خودداری کرد و برای برداشتن اجسام سنگین زانوها را خم کرده و از عضلات قدرتمند پا برای حفظ تعادل بهره گرفت.
• از استعمال دخانیات خودداری کرد زیرا نیکوتین باعث اختلال در فرآیند خون رسانی به عضلات بدن می‌شود.