آیا با درد شدید و مزمن در ناحیه باسن یا پاهایتان مواجه هستید؟ آیا درد کمری مزمن دارید؟ اگر پاسختان مثبت است، ممکن است علت آن یک بروز برون‌زدگی دیسک یا پارگی دیسک باشد. پارگی دیسک کمر، یک شرایطی است که در آن ماده نرم و ژله‌ای در داخل دیسک خارج می‌شود و باعث فشرده شدن اعصاب در ناحیه آسیب دیده می‌شود. این اختلال می‌تواند در هر سنی رخ دهد. پارگی دیسک کمر ممکن است باعث درد تیرکشنده، کاهش حس و بی‌حسی در دست و پا شود. برای تشخیص و بررسی گستردگی آسیب، پزشک شما بررسی جسمانی دقیقی انجام می‌دهد و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند. همچنین، برای تشخیص مشکل، ممکن است از اسکن MRI استفاده شود.

درد حاصل از پارگی دیسک کمر در تعداد زیادی از افراد به کمک داروهای مسکن و فیزیوتراپی بهبود پیدا می‌‌کند اما برخی از بیماران پس از ۴ تا ۶ هفته هیچ‌ گونه بهبودی نخواهند داشت. هنگامی که بیمار دچار درد بسیار شدید و ناتوان کننده شده باشد انجام عمل جراحی به عنوان آخرین راه حل موجود توصیه خواهد شد.

علل پارگی دیسک کمر 

احتمال پارگی دیسک کمر در همه افراد وجود دارد اما برخی از افراد بیشتر دچار این اختلال می‌شوند. اگر شما دارای شرایط زیر می‌باشید جزو گروه‌های پرخطر محسوب می‌شوید:

• اگر زیاد می‌نشینید.
• اگر به طور مداوم به سمت جلو خم می‌شوید.
• به برداشتن اشیای سنگین می‌‌پردازید یا به انجام حرکات چرخشی می‌پردازید.
• اگر کمر شما به علت سقوط از ارتفاع یا تصادفات خود روی ضربه دیده است.
• اگر از لحاظ شغلی فعالیت جسمانی بالایی دارید.
• اگر سیگار می‌‌کشید.
• اگر چاقی و اضافه وزن دارید.
• اگر مذکر هستید.
• در صورتی که بین ۳۰ تا ۵۰ سال سن دارید.
• در صورتی که سابقه خانوادگی پارگی دیسک و مشکلات ستون فقرات را دارید.

علائم شایع پارگی دیسک کمر چیست؟

در همه موارد پارگی دیسک کمر باعث بروز درد نخواهد شد و حتی ممکن است بیمار هیچ گونه دردی را در حال حاضر احساس نکند. با این حال پارگی دیسک کمر با برخی علائم و نشانه‌ها همراه است که آنها را به مطب پزشک می‌‌کشاند. برخی از این علائم به شرح زیر می‌باشند:

• درد و سفتی کمر که معمولاً در قسمت دیسک آسیب ‌دیده به وجود می آید. هنگامی که دیسک دچار پارگی می‌‌شود بدن به عنوان یک واکنش مثبت به ایجاد اسپاسم عضلات کمر خواهد پرداخت.
• درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن ناحیه پاها که به علت پارگی دیسک و فشرده شدن ریشه اعصاب مجاور به وجود می‌آید.
• ضعف پاها نیز به علت آسیب دیدگی ریشه اعصاب نواحی آسیب دیده دیسک به وجود می‌آید. در چنین شرایطی بیمار نمی‌تواند مچ پای خود را به سمت بالا حرکت دهد، توانایی حرکتی نخواهد داشت و احساس سنگینی در پاها او را آزار می‌دهد.
• احساس درد که با انجام برخی حرکات خاص بدتر می‌شود. در تعداد زیادی از موارد خم شدن به سمت جلو و باعث بیرون زدگی دیسک و حتی پارگی دیسک می‌‌شود که در چنین شرایطی شما دچار درد شدید و از دست دادن توانایی حرکتی عضو خواهید شد. از سوی دیگر و خم کردن بدن به سمت عقب نیز می‌‌تواند باعث بیرون زدگی دیسک کمر یا پارگی آن شود که شما دچار درد ناتوان کننده و اختلال در توانایی حرکتی اعضای بدن خواهد شد.

درمان پارگی دیسک کمر دیسک کمر 

معمولاً متخصص ستون فقرات برای درمان پارگی دیسک کمراستفاده از روش‌های مراقبتی را توصیه می‌‌کند. برخی از روش‌های مراقبتی عبارتند از استراحت کردن، فیزیوتراپی، استفاده از کمپرس سرد و گرم و درمان دستی ستون فقرات، استفاده از داروهای مسکن و تزریق اپیدورال. اکثر بیماران به منظور تسکین درد به چند روش درمانی مراقبتی نیاز دارند تا پس از امتحان و خطا بتوانند بهترین روش انتخاب کنند. روش‌های درمانی و مراقبتی در ۶ هفته اول به طرز قابل توجهی باعث کاهش درد می‌شوند.

استراحت کردن  

در برخی از افراد مبتلا به درد حاصل از پارگی دیسک، استراحت کردن می‌تواند به بهبود آنها کمک کند. گاهی اوقات استراحت کردن به همراه استفاده از کمپرس سرد و گرم باعث بهبود بیشتر درد خواهد شد. استراحت موثر ترین روش برای تسکین علائم حاصل از پارگی دیسک کمر در مراحل اولیه می‌باشد زیرا در این مرحله بیماری هنوز پیشرفت نکرده است.

دارو درمانی و کنترل درد

هدف از تجویز دارو کاهش درد و ناراحتی ناشی از پارگی دیسک کمر می‌باشد اما باید در مصرف داروهای تجویز شده احتیاط کرد تا ریسک بروز عوارض جانبی به حداقل برسد.

• پزشک به منظور تسکین درد به تجویز داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و سایر داروها خواهد پرداخت. این داروها باعث کاهش درد می‌شوند و به هیچ عنوان وابستگی را به دنبال نخواهد داشت.
• پزشک کمتر از داروهای مسکن قوی برای کنترل درد مزمن کمر استفاده می‌کند زیرا احتمال مسمومیت جسمانی و وابستگی جسمی و روحی به آن داروها وجود دارد. در صورتی که سایر روش‌های درمانی موجود تاثیری در کنترل درد بیمار نداشته باشد پزشک به طور موقت به تجویز دارو یا مسکن قوی خواهد پرداخت.
• می‌توان به کمک شل کننده‌های عضلانی، داروهای ضد تشنج از قبیل نورونتین، کمپاکس و لیریک و داروهای ضد افسردگی و داروهای استروئید خوراکی به کنترل درد کمک کرد.

فیزیوتراپی  

مراجعه به متخصص فیزیوتراپی در بسیاری از موارد می‌تواند به کنترل درد ناشی از پارگی دیسک کمر کمک کند و به شما کمک می‌کند تا از ظهور مجدد دردها در آینده جلوگیری کنید. فیزیوتراپی نقش مهمی در بهبودی پارگی دیسک ایفا می‌کند و پزشک می‌تواند از تمرینات ورزشی و مداخلات درمانی مختلف برای این منظور استفاده کند. این مداخلات درمانی، علاوه بر تسکین درد فوری، به شما کمک می‌کنند از تشدید مشکلات جلوگیری کنید.

متخصص فیزیوتراپی از مداخلات درمانی متنوعی برای بهبود پارگی دیسک استفاده خواهد کرد. این مداخلات درمانی شامل ماساژ درمانی، استفاده از کمپرس سرد و گرم، آب درمانی و تحریک الکتریکی می‌شوند. در اکثر موارد، برنامه فیزیوتراپی برای پارگی دیسک با استفاده از روش‌های درمانی منفعل آغاز می‌شود. پس از آنکه بدن شروع به بهبود می‌کند، می‌توانید از برنامه‌های درمانی فعال برای تقویت بدن خود و جلوگیری از ظهور مجدد دردها استفاده کنید.

علاوه بر مداخلات فیزیوتراپی که برای درمان پارگی و بروز برون‌زدگی دیسک کمر مورد استفاده قرار می‌گیرند، برخی از حرکات کششی و ورزشی خاص نیز به کاهش درد ناشی از پارگی دیسک کمک می‌کنند. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به شما نشان دهد که چگونه این حرکات ورزشی را به درستی انجام دهید تا فشار از روی دیسک برداشته شود و با کاهش فشار از روی ریشه‌های عصبی، توانایی عملکردی شما افزایش یابد. با تقویت عضلات ستون فقرات، فشار از روی دیسک برداشته می‌شود و درد کاهش می‌یابد.

تزریق دارو  

تزریق دارو می‌تواند به تسکین درد حاصل از پارگی دیسک کمر کمک کند. تزریق اپیدورال یکی از روش‌های درمانی موجود است که پزشک به تزریق استروئید در اعصابی که تحت فشار قرار گرفته اند خواهد پرداخت. در این روش پزشک می‌‌تواند مقدار بسیار زیادی از دارو را به درون ناحیه مورد نظر تزریق کند بدون آنکه شما دچار عوارض جانبی شوید. داروهای استروئیدی به صورت خوراکی و تزریقی وجود دارند و پزشک می‌تواند و یکی از آنها را انتخاب نماید. این داروها حدود یک ماه باعث تسکین علائم شما خواهد شد که در این فاصله زمانی پارگی دیسک بهبود خواهد یافت. ممکن است پزشک طی مدت چند ماه به تزریق دوتاسه دوز از داروی استروئیدی بپردازد تا به بهبود علائم شما کمک کند.

علاوه بر تزریق اپیدورال، تزریق پی ارپی و یا اوزون تراپی برای درمان دیسک کمر مناسب می‌‌باشد. در صورت مناسب بودن این روش‌ها پزشک درباره‌ی آن‌ها با شما صحبت خواهد کرد. نوع مناسب تزریقات داخل مفصلی و یا ستون فقرات، نسبت به شرایط و وضعیت بیمار، سابقه‌ی بیماری خاص و شدت درد وی انتخاب می‌‌شود.

آیا انجام عمل جراحی برای درمان پارگی دیسک لازم است؟ 

اگر شما دچار پارگی دیسک ناحیه لومبر هستید روش‌های درمانی مراقبتی تاثیری در بهبود علایم شما نداشته است پزشک انجام عمل جراحی را پیشنهاد خواهد کرد. عمل جراحی باعث تسکین درد و افزایش توانایی حرکتی شما خواهد شد اما باید اطلاعات لازم در خصوص مزایا و معایب حاصل از عمل را داشته باشید سپس با آگاهی کامل تحت درمان قرار بگیرید. حدود نیمی از افراد مبتلا به پارگی و بیرون زدگی دیسک کمر متوجه شده ‌اند که علائم آن ها از قبیل درد طی مدت ۴ تا ۶ هفته به طور خود به خود بهبود یافته است. اگر شما به امتحان کردن روش‌های درمانی مراقبت از قبیل فیزیوتراپی و مصرف داروهای خاص پرداخته اید اما نتیجه مطلوبی را به دست نیاورده اید می‌توانید از عمل جراحی به عنوان بهترین روش موجود استفاده کنید. درمان پارگی دیسک با توجه به شرایط خاص هر فرد و شدت و مدت زمان بروز درد مشخص می‌شود که معمولاً شانس موفقیت عمل جراحی حدود ۹۰% است و بیمار شاهد تسکین درد خود خواهد بود. برخی از روش‌های جراحی موجود برای درمان پارگی دیسک کمر به شرح زیر می‌باشد:

میکرودیسککتومی 

میکرودیسککتومی رایج ترین روش درمانی موجود برای بهبود پارگی دیسک کمر است که در این روش پزشک به خارج کردن یک بخش کوچک از استخوان روی ریشه عصب یا مواد دیسک خواهد پرداخت تا فشار روی عصب برداشته شود و به این ترتیب مشکلات حرکتی بیمار و درد او برطرف گردد.

لامینکتومی لومبر 

لامینکتومی لومبر یا دیسکتومی باز یک روش جراحی است که به طور عمده برای کاهش درد ناشی از تنگی کانال نخاعی در ناحیه لومبر و پارگی دیسک انجام می‌شود. در این روش جراحی، پزشک بخشی از استخوان روی ریشه‌های عصبی را بیرون می‌برد تا فضای بیشتری برای آن‌ها فراهم شود و ترمیم خود را تسهیل کند. این روش جراحی با عمل میکرودیسکتومی تفاوت دارد، زیرا هدف اصلی آن استخوان و رباط آسیب دیده را بیرون می‌برد و همچنین مفصل فاست را برداشت می‌کند. در اکثر موارد، تنها دیسک باقی می‌ماند و سایر قسمت‌های عملیاتی تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند.

جراحی دیسککتومی آرتروسکوپیک لومبر

در این عمل جراحی پزشک بدون آسیب رساندن به بافت‌های نرم مجاور و با خارج کردن یک بخش از دیسک به کوچک کردن آن خواهد پرداخت. به این ترتیب با آزاد کردن ریشه اعصاب از میزان درد بیمار کاسته خواهد شد.

جراحی میکرو اندوسکوپیک 

جراحی دیسککتومی میکرو اندوسکوپیک لومبر یک روش کم تهاجمی است که به کمک یک دستگاه مخصوص مانند انجام می‌شود تا پزشک به تسکین درد ناشی از پارگی دیسک و فشرده شدن ریشه اعصاب بپردازد.

جراحی فیوژن ستون فقرات لومبر 

فیوژن ستون فقرات می‌‌‌تواند باعث تسکین درد شود و از حرکات بین مهره‌ها جلوگیری کند. پزشک می‌تواند از قسمت جلو یا عقب ستون فقرات و یا از هر دو طرف به انجام این عمل جراحی بپردازد. فیوژن ستون فقرات در نیمی‌ از افراد باعث بروز درد می‌شود اما با توجه به نوع روش مورد استفاده شانس موفقیت آن حدود ۷۲ تا ۹۱ درصد می‌باشد.