تقریباً بین 50 تا 80 درصد زنانی که در دوران بارداری قرار می گیرند، با کمردرد مواجه می شوند. با این حال، ارتباط کامل بین کمردرد و بارداری هنوز کاملاً مشخص نشده است و به همین دلیل دسترسی به درمان مناسب برای این مشکل ممکن است دشوار باشد. خوشبختانه، کمردرد در طول دوره بارداری معمولاً به مدت کوتاهی ادامه دارد و در اکثر موارد پس از زایمان کاهش می یابد. کمردرد در طول بارداری عمدتاً در یک ناحیه خاص از ستون فقرات رخ می دهد و معمولاً در ماه های پنجم تا هفتم بارداری آغاز می شود، با این حال ممکن است در ماه های قبل از آن نیز شروع شود.

کمردرد دوران حاملگی و درد لگن

زنان کمردرد دوران بارداری را در قسمت پایینی کمر، استخوان خاجی و ناحیه لگن تجربه می کنند. درد ناحیه لگن که تشخیص قطعی آن مشخص نشده است ، پری پارتوم نام دارد. درد ناحیه لگن ( پری پارتوم ) معمولا چند هفته قبل و بعد از تولد نوزاد ایجاد می شود.

درد بطور معمول در نواحی زیر ایجاد می گردد:

• مفاصل متصل به استخوان خاجی و تهی گاهی در ستون فقرات ایلیاک
• لگن
• دنبالچه
• سمفیز قدامی

بعضی مواقع نواحی دیگر ستون فقرات و قسمت بالایی پاها نیز درگیر درد می شوند اما به ندرت زیر زانوها درد می گیرد. درد بر طرز راه رفتن اثر گذاشته و موجب کج وسنگین راه رفتن می شود.

چه عواملی باعث شدت درد در حاملگی می شود؟

در حالیکه سن و سیگار کشیدن شدت درد را نشان نمی دهد اما چاقی ، تعداد بارداری ها ،سابقه ی کمردرد، سابقه ی کمردرد در بارداری قبلی باعث افزایش درد می شوند. هم چنین از مقایسه زنان جوان تر و زنان مسن تر می توان دریافت که درد در زنان جوان تر بیشتر است. مطالعات نشان می دهد که در حدود 10 درصد زنان درد کمر مانع از انجام کار آن ها می شود و بیش از 80 درصد آن ها درد بر کارهای روزانه شان اثر می گذارد.

علت کمردرد در اوایل تا آخر بارداری چیست؟

علت کمردرد دوران بارداری ترکیبی از عوامل مکانیکی، متابولیکی، سیستم گردش خون و عوامل روانی اجتماعی است. با این حال بسیاری از علل را می توان به گروه های زیر تقسیم بندی کرد:

افزایش وزن

زنان در طول بارداری بین 20 تا 40 پوند (واحد وزن برابر454 گرم) وزن اضافه می کنند که فشار اضافی به ستون فقرات وارد می کند که این فشار ممکن است باعث کمردرد شود.

تغییر مرکز جاذبه

همانطور که اضافه وزن پیدا می کنید و شکمتان بزرگ می شود ، توانایی تان برای حفظ وضعیت مناسب دشوار می شود. تغییر وضعیت در بارداری باعث انحنای ستون فقرات به سمت جلو و دیسک کمر می شود و موجب کمردرد می شود.

تغییرات هورمونی

بیشتر زنان در طول دوره پنج تا هفت ماهه بارداری با کمردرد مواجه می شوند، اما برخی از زنان دیگر در سه ماهه اول بارداری نیز احساس کمردرد می کنند. اگر تا زمانی که جنین به اندازه کافی بزرگ نشده است که فشاری بر ستون فقرات ایجاد کند، کمردرد تجربه می کنید، احتمالاً دلیل آن تغییرات هورمونی است. زنان باردار هورمون ریلکسین را تولید می کنند که باعث شل شدن رباط های ستون فقرات و لگن می شود و زایمان را آسان‌تر می‌کند. هورمون ریلکسین باعث عدم استحکام ستون فقرات می‌شود و در نتیجه کمردرد ایجاد می‌شود. در واقع، در طول دوره بارداری، هورمون‌های خاصی تولید می‌شوند که باعث اختلال در عملکرد مفصل ساکروایلیاک (مفصل بین استخوان ساکروم و لگن) می‌شوند و کمردرد را تحریک می‌کنند.

افزایش استرس

بارداری دوره ای هیجان انگیز و ویژه برای زنان است اما می تواند پراسترس نیز باشد. استرس موجب کمردرد یا دردناک شدن آن می شود. مدیریت کردن استرس در طول حاملگی باعث سبک کردن درد می شود.

عوامل خطر

عوامل کلیدی که موجب خطر ابتلا به کمردرد دوران حاملگی می شوند ، عبارتند از:

• فعالیت فیزیکی شدید
• بلند کردن چیزهای سنگین ، خم شدن و مراقبت از کودک
• سابقه ی کمردرد قبل از بارداری

راه و روش درمان کمردرد بارداری

اکثر درمان ها برای کمردردهای حاملگی شامل تغییر سبک زنگی است ، که عبارتند از:

ورزش کردن برای تقویت عضلات مرکزی یا درونی و پشت بدن

زنان باردار باید از انجام فعالیت های زیاد بپرهیزند ، انجام فعایت های کم یا زیاد هر دو باعث کمردرد دوران بارداری می شود. برای خودسازی خود در طول حاملگی بهترین کار راه رفتن، شنا کردن و یوگا است اما قبل از انجام فعالیتی با پزشک خود مشورت کنید تا ورزشی بدون خطر برای شما پیشنهاد کند.

چند حرکت ورزشی مناسب در این باره عبارت اند از:

تیک تاک نشسته

در یک حالت مناسب و راحت بنشینید و پاها را در حالت چهار زانو قرار دهید. دو دست را بالای سر کشیده و در هم گره کنید سپس به یک طرف خم شده و بازوها و دست های خود را بکشید ، این عمل موجب کشیدگی در پهلوها در یک طرف و منقبض شدن طرف دیگر بدن می شود. برای لحظه ای در این حالت بمانید و نفس عمیق بکشید و بازدم کنید و دست های خود را بالای سر خود قرار دهید ، این کار را با طرف دیگر انجام دهید. سه دوره با 10 بار تکرار هر دو طرف انجام دهید.

خم شدن و کشیدگی دست ها در طول کمر

کمرتان را موازی سطح زمین و یا کمی بالاتر از آن خم کنید. دستان خود را روی هم مانند زمانی که میخواهید دست بزنید قرار دهید و سپس تمام انگشتان بجز اشاره و شست را جمع کنید و درحالیکه کمرتان خم است دستانتان را به طرف زمین ببرید. در ادامه دستان خود را موازی سطح زمین و هم سطح کمرتان بالا ببرید. مطمئن شوید که بازوان و دستان شما صاف است و بعد به آرامی به حالت اولیه خود بازگردید. در طول سه مرحله 10 تایی نرمش را تکرار کنید.

حالت کودک

به حالت چهار دست و پا روی زمین قرار بگیرید اندام خود را پایین و تا می توانید وزنتان را به طرف عقب بدنتان بیاندازید و دستان خود را به سمت جلو روی زمین بکشید. اگر انجام این کار با وجود بچه در شکم کار آسانی نیست ، می توانید با آرنج های خمیده این کار را انجام دهید.1 تا 2 دقیقه در حالت کشش بمانید و استراحت کنید.

حرکت پل (کششی ماهیچه سرینی)

روی زمین دراز بکشید و دستان خود را دو طرف بدن قرار دهید. زانوان خود را خم کرده و کف پاهایتان را روی زمین و نزدیک باسن خود قرار دهید. حالا با پاشنه پاهایتان به زمین فشار وارد کرده و باسن خود را از زمین جدا کنید و به بدنتان شکل پل بدهید. به عضلات بالایی کمر و باسن خود فشار وارد کنید و به آرامی کمر خود را روی زمین بگذارید. این کار را در سه مرحله ی 15 تایی تکرار کنید.

از اضافه وزن زیاد بپرهیزید

رژیم غذایی سالم سبب داشتن وزنی متناسب در طول بارداری می شود. برخی غذاها موجب کاهش درد التهاب ستون فقرات (علت رایج کمردرد) می شود. خوردن روزانه 5 عدد میوه یا بیشتر و مصرف سبزیجات ، مواد مغذی ضروری بدن را تامین می کند. از دیگر مواد خوراکی مفید مغزیجات ( بادام ، پسته ، فندق و.. ) و ماهی پر چرب مانند ماهی سالمون است که مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا_3 برای مقابله با کمردرد دارد.

کاهش استرس

پیدا کردن راه های مدیریت استرس در دوران بارداری علاوه بر مزایای فیزیکی ، مزیت های روانی نیز دارد. ماساژ با یک دستمال گرم شما را آرام می کند ، هم چنین استراحت های طولانی مدت علاوه بر کاهش استرس به درد کمر شما نیز کمک می کند.

وضعیت مناسب را تمرین کنید

همانطور که کودک شما رشد می کند مرکز جاذبه شما به طرف جلو حرکت می کند. برای جلوگیری از حرکت به جلو ممکن است با عقب بردن بدن خود به عضلات کمر فشار وارد کنید که سبب درد دوران حاملگی می شود.اصول زیر را به ذهن بسپارید:

• صاف و بدون خمیدگی بایستید.
• سینه خود را جلو بدهید.
• شانه هایتان را عقب نگه دارید و راحت باشید.
• زانوان خود را قفل نکنید و پاها را روی هم نیندازید.

زمانی که می ایستید از یک وضعیت مناسب برای ایستادن استفاده کنید. اگر زمان طولانی باید بایستید ، به یکی از پاها با قرار دادن روی چارپایه ای کوچک استراحت بدهید و با پای دیگر این عمل را تکرار کنید. باید به حالت مناسب نشستن نیز توجه شود.برای نشستن صندلی ای انتخاب کنید که کمرشما را پر کند، می توانید از بالشی کوچک برای قرار دادن در گودی کمرتان استفاده کنید.

پوشش مناسب انتخاب کنید

کفش پاشنه کوتاه به گونه ای که کف تخت نداشته باشد و دارای قوس مناسب با پا باشد بپوشید. از پوشیدن کفش های پاشنه بلند بپرهیزید زیرا باعث عدم تعادل و افتادن شما می شوند. هم چنین می توانید کمربند حمایت کننده در زمان بارداری بپوشید. گرچه مطالعات درمورد اثربخشی کمربندهای حمایت کننده ی مادران محدود است اما برخی زنان مفید بودن آن را بیان می کنند.

بلند کردن اجسام به روش صحیح

زمانیکه وسیله یا شیئی کوچک را می خواهید بلند کنید به گونه ای که کمرتان صاف است و کمی زانوهای خود را خم کرده و وسیله را همراه با صاف کردن پای خود بلند کنید. کمر خود را خم نکنید و با کمر بلند نشوید.محدودیت ها و کارهایی که نباید انجام دهید را بدانید و اگر نیاز است ، بپرسید.

به پهلو بخوابید

به پهلو بخوابید و به پشت نخوابید، یکی یا هر دو زانوان خود را جمع کنید. از بالش هایی در بین زانوانتان در حالی که خم است ، زیر شکم و پشت کمرتان استفاده کنید.

طب سوزنی

برخی تحقیقات اشاره به انجام طب سوزنی برای تسکین کمردرد دوران بارداری دارند، با این حال نیاز به مطالعات بیشتر است. اگر به دنبال درمان مکمل هستید ، با پزشک خود مشورت کنید و حتما با فردی که طب سوزنی برای شما انجام می دهد باردار بودن خود را اطلاع دهید.

درمان سنتی کمردرد بارداری

داروهای گیاهی برای کمردرد، مانند پنجه شیطان که باید با احتیاط در دوران حاملگی استفاده شوند. زیرا برای این دارو مدارک کافی برای بی خطر بودن وجود ندارد. اگر می خواهید داروی گیاهی استفاده کنید با یک متخصص طب سنتی و پزشک خود مشورت کنید.

مراجعه به پزشک

در صورتی که در طول دوران بارداری با کمردرد شدید مواجه شده و یا کمردرد شما بیش از دو هفته به طول انجامیده است، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک ممکن است داروهایی مانند استامینوفن (تیلنول) یا دیگر داروها را به شما تجویز کند. باید به یاد داشته باشید که کمردرد بارداری ممکن است نشانه‌های زایمان زودرس یا عفونت مجاری ادراری باشد. اگر کمردرد بارداری همراه با خونریزی واژینال، درد و سوزش در ادرار باشد، بلافاصله با ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی تماس بگیرید. آنها به شما راهنمایی لازم را خواهند کرد.

زن باردار چگونه می تواند از کمردرد پیشگیری کند؟

• سعی کنید روی وضعیت مناسب خود مانند ایستادن یا نشستن متمرکز شوید و چگونگی تغییر آن را بیاموزید. صاف و کشیده بایستید به گونه ای که چانه ی شما کج نبوده و به سمت روبرو و در طول بدن قرار گرفته باشد.
• از ایستادن طولانی مدت در یک حالت بپرهیزید. اگر کارتان ایجاب می کند که مدت طولانی بایستید ، تغییر حالت بدهید و وزنتان را از روی یک پا روی دیگری بیندازید، سر فرصت مناسب بنشینید و یا کمی قدم بزنید.
• به دلیل باردار بودنتان ، کارفرمای شما باید خطرهایی که ممکن شما را تهدید کند در نظر داشته باشد. ینابراین اگر کاری بر روی کمر شما فشار می آورد بخواهید که بررسی شود و یا به همکار دیگری محول گردد.
• اگر کار اداره ای دارید و یا بطور منظم رانندگی می کنید در گودی کمر خود روی صندلی بالشی بگذارید. در محل کار ، پاها را روی هم نیندازید و در حالت درست پشت صندلی و صفحه کامپیوتر بنشینید. به طور مرتب از جای خود برخواسته و نفسی تازه کنید.
• به جای خرید و حمل کردن وسایل سنگین ، خرید اینترنتی انجام دهید و یا از کسی بخواهید به هنگام خرید همراه و کمک شما باشد. اگر فرزندی نو پا دارید سعی نکنید او را بغل کنید زیرا به کمرتان فشار می آورد.
• از پستان بند (سوتین) مناسب و سایز زمان بارداری تان استفاده کنید، بندها پهن و کاسه های آن به اندازه ای باشند که فشار به شانه ها و قفسه سینه نیاورد.
• از تعدادی بالش برای موازی نگه داشتن ران ها ، استفاده کنید. زیرا از پیچش پاها به اطراف و برهم خوردن حالت مناسب خواب، جلوگیری می کند. سعی کنید به پهلو بخوابید بخصوص در سه ماه سوم بارداری تا از بدنیا آمدن جنین مرده جلوگیری شود.
• برای بیرون آمدن از رختخواب، به یک طرف بچرخید و کمی به خود فشار وارد کرده و بنشینید ، کمی پاهای خود را تکان داده و سپس به آرامی بلند شوید.

کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.