درد پاشنه پا به دلیل وجود کالکانئوس، که بزرگترین استخوان پاشنه است، به عنوان یکی از رایج‌ترین دردهای پا محسوب می‌شود. پاشنه پا همچنین اولین بخشی از پا است که با زمین در تماس است و بنابراین فشار بیشتری را تحمل می‌کند. در بسیاری از موارد، درد پاشنه پا ناشی از آسیب دیدگی نیست، بلکه نتیجه ضربه‌های مکرر یا فشار زیاد به پاشنه است. اگر درد در ناحیه پاشنه احساس می‌شود، مهم است فعالیت‌های خود را به حداقل برسانید و از پزشک خود درخواست تشخیص علت و شدت آسیب دیدگی را داشته باشید. یک پزشک ارتوپد قادر خواهد بود بهترین روش درمانی را برای شما تعیین کند و از وقوع آسیب دیدگی‌های بعدی جلوگیری نماید.

علت درد پاشنه‌ی پا چیست؟

چهار علت شایع درد پاشنه‌ی پا شامل موارد زیر می‌باشد:

فاسیای پلانتار 

آیا نسبت به انتهای پاشنه خود نزدیک پشت قوس پای خود حساس شده‌اید؟ شاید فقط هنگام بلندشدن از رختخواب در صبح، قبل از اینکه حتی وزنی روی پاهای خود بگذارید، درد داشته باشید.

فاسیای پلانتار شایع ترین شکل ناراحتی در پاشنه است که به طور معمول به صورت درد در اطراف پایین پا نزدیک پاشنه پا رخ می‌دهد. التهاب فاسیای پلانتار می‌تواند در اثر کشیدگی یا آسیب به یکی از مهمترین رباط‌های پا – فاشیای کف پا ایجاد شود. این وضعیت پا معمولاً به استفاده بیش از حد یا آسیب ناشی از ورزش مربوط می‌شود، اگرچه مانند بسیاری از بیماری‌های مربوط به پا، می‌تواند به چاقی، سن یا شرایط پزشکی مرتبط باشد که بر قدرت تاندون‌های شما تأثیر می‌گذارد. در بعضی موارد، صاف بودن کف پا، داشتن قوس زیاد یا حتی داشتن الگوی غیر عادی راه رفتن می‌تواند باعث بروز این درد شود.

التهاب پشت استخوان درشت نی 

آیا در امتداد پا در اطراف قوس و پاشنه خود درد یا احساس سوزش دارید که تا داخل مچ پا ادامه می‌یابد؟ التهاب پشت استخوان تیبیا به عنوان تاندینیت پا شناخته می‌شود. به زبان ساده، التهاب تاندون پشت استخوان درشت نی است که در امتداد داخل مچ پا قرار دارد. این التهاب می‌تواند به دلیل تحریک تاندون یا پارگی‌های ریز ناشی از فعالیت‌هایی که به حرکات مکرر نیاز دارند، یا در اثر چرخش مچ پا در ورزش ایجاد شود. کسانی که به دیابت مبتلا هستند، اضافه وزن و فشار خون بالا دارند و یا به دلیل کهولت سن تاندون‌های ضعیف دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به التهاب تاندون هستند.

تاندونیت آشیل 

آیا بعد از فعالیت، درد خفیفی در پشت پا یا درست بالای پاشنه خود احساس می‌کنید؟ شاید صبح روز بعد از فعالیت، تاندون پشت پای شما حساس یا سفت باشد. تاندونیت آشیل زمانی اتفاق می‌افتد که تاندون آشیل، نوار بافتی که عضلات ساق پا را به پاشنه شما متصل می‌کند، بیش از حد استفاده شود و آسیب ببیند. مردان به طور معمول بیشتر در معرض این آسیب هستند، اما زنان و مردانی که با کفش‌های فرسوده می‌دوند یا ناگهان شدت یا مدت دویدن خود را افزایش می‌دهند، ممکن است از این نوع درد پاشنه رنج ببرند. افرادی که از آنتی بیوتیک‌های خاصی استفاده می‌کنند، دارای شرایط پزشکی مانند فشار خون بالا هستند یا سالخورده‌اند بیشتر در معرض تاندونیت آشیل هستند.

رگ به رگ شدن یا پیچ خوردگی مچ پا 

آیا اخیراً پاهای خود را پیچانده یا مچ پا را چرخانده‌اید و در حال حاضر درد ناگهانی در پاشنه احساس می‌کنید؟ پیچ خوردگی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که مفصل پا در هنگام تحمل وزن به شدت پیچ خورده و در عین حال نیروی زیادی به عضلات وارد می‌شود. ممکن است شما فکر کنید که برای بروز چنین مشکلاتی، نیاز به سقوط یا اعمال نیروی قوی بر روی پا است، اما حتی افرادی که قبل از فعالیت بدنی گرم‌کردن نمی‌کنند، ممکن است قربانی این نوع درد پاشنه شوند. پس از وقوع چنین حادثه‌ای، هر دو مشکل به صورت حاد ظاهر می‌شوند، اما اگر رگ به رگ شدن یا پیچ خوردگی مچ پا درمان نشوند، ممکن است به شکل مزمن باقی بمانند و برای افرادی که به فعالیت‌های تکراری خود ادامه می‌دهند، بهبودی نیابند. رگ به رگ شدن می‌تواند از شدت خفیف تا شدیدی داشته باشد و در موارد شدید ممکن است باعث آسیب به بافت‌ها و پارگی رباط‌ها شود.

شکستگی

شکستگی می‌تواند از ترک نازک تا شکستگی کامل استخوان باشد و معمولاً بلافاصله پس از آسیب دیدگی با درد شدید همراه است. اگر ضربه مستقیمی به پاشنه پا یا ناحیه مچ پا وارد شده باشد – به خصوص اگر صدای ضربه محکم و ناگهانی را شنیده اید یا تورم فوری را تجربه کردید که ساعت‌ها یا روزها پس از وقوع ادامه داشت، به دنبال مراقبت پزشکی باشید.

درد پاشنه پا چگونه درمان می‌شود؟ 

روش‌های درمانی مختلفی برای تسکین درد در پاشنه پا در دسترس است. بیشتر افراد برای کاهش التهاب با داروهای خانگی مانند یخ و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID ) شروع می‌کنند. اما وقتی درد پاشنه بیش از یک یا دو ماه ادامه داشت و درمان‌های خانگی دیگر موثر نبود، باید با پزشک متخصص خود تماس بگیرید. روش‌های درمانی برای تسکین درد عبارتند از:

استراحت 

گاهی اوقات، پاهای شما به استراحت نیاز دارند. اگر در هر نوع فعالیتی، به ویژه فعالیت‌های پرتحرک که ممکن است منجر به التهاب شوند، احساس می‌کنید، توصیه می‌شود آنها را کاهش دهید. درد پاشنه می‌تواند نشانه‌ای از نیاز پاهای شما به استراحت باشد. استراحت برای چند روز می‌تواند به کاهش التهاب و بهبودی آسیب کمک کند. اگر تمایل دارید به فعالیت بپردازید، توصیه می‌شود فعالیت‌های کم ضربه مانند شنا را امتحان کنید. این نوع فعالیت‌ها کمترین ضربه را به پاها و پاشنه وارد می‌کنند و می‌توانند به حفظ سطح فعالیت شما کمک کنند.

کمپرس سرد 

استفاده از یخ، یک روش عالی برای کاهش سریع درد پاشنه پا ناشی از ورم کف پا است. کیسه‌های یخ، تکه‌های یخ و حتی کمپرس‌های یخی می‌توانند به کاهش التهاب کمک کنند. حتما یخ را با پارچه بپوشانید و آن را روی محل دردناک سه تا چهار بار در روز و هر بار 15 دقیقه نگه دارید. یک مکعب یخ نیز می‌تواند زیر پای شما غلتیده شود.

کفش‌های مناسب 

کفش مناسب می‌تواند تفاوت زیادی در درد پا ایجاد کند. بهترین کفش برای پاشنه درد دارای پشتیبانی قوس، بالشتک، جذب ضربه و پاشنه ضخیم است. اگر یک دونده فعال هستید یا اغلب روی پاها می‌ایستید، کفش‌های خود را هر 500 کیلومتر یا وقتی بالشتک پشت کفش بیش از 2 چین خورد، تعویض کنید.

فیزیوتراپی 

فیزیوتراپی با بهبود نحوه بارگیری پا، بازیابی تحرک در بافت و رفع نقاط ضعف یا عدم تعادل در پا و پاشنه پا به شما کمک می‌کند تا به فعالیت‌های مورد نظر خود برگردید. چندین روش درمانی موثر برای درد پاشنه پا در فیزیوتراپی وجود دارد :

• درمان دستی – درمانگران فیزیوتراپی از دستان خود و یا ابزارهای خاص در این روش استفاده می‌کنند تا بافت نرم پای شما را دستکاری کنند. مثل ماساژ برای ناحیه کف پا است. درمان دستی بافت سفت را شل کرده و التهاب را کاهش می‌دهد.
• سوزن خشک – یک روش درمانی معمول برای انواع آسیب‌های بیش از حد است. سوزن خشک باعث تحریک نقاطی درد می شود. قرار دادن سوزن‌های ریز در داخل فاشیا باعث آزاد شدن و از بین رفتن درد می‌شود.
• آتل یا اسپلینت پا – پوشیدن آتل در هنگام خواب، پاشنه را در وضعیت بهتر در طول شب نگه می‌دارد. بنابراین هنگامی که از خواب بیدار می‌شوید، در چند قدمی خارج شدن از رختخواب احساس درد شگفت انگیز را احساس نخواهید کرد.
• چسب کینزیولوژی وسایر نوارهای درمانی ورزشی KT ، مشابه آتل است. فیزیوتراپیست از نوارهای درمانی برای قرار گرفتن قوس پای شما در حالت طبیعی و برداشتن فشار از فاشیای پا استفاده می‌کند.
• یونتوفورزیس یا یونتوفور – فیزیوتراپیست‌ها همچنین می توانند از یونتوفرز استفاده کنند که با استفاده از تحریک الکتریکی مسکن‌های موضعی را به عمق بافت نرم می‌فرستد.

تمرینات و حرکات کششی برای درد پاشنه‌ی پا 

در صورتی که می‌خواهید درد پاشنه پا را بهبود بخشید، دو راهکار می‌توانید انتخاب کنید. می‌توانید صبر کنید تا درد به خودی خود بهبود یابد، یا می‌توانید اقداماتی را برای تقویت پاشنه و افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود سریعتر آن انجام دهید. انجام کشش فاسیای کف پا و انجام ورزش‌های مرتبط با آن می‌تواند به تسکین درد پاشنه پا، بهبود قدرت عضلانی و افزایش انعطاف پذیری در تمام عضلات، بافت‌ها و رباط‌های پای شما کمک کند.

این تمرینات و کشش‌ها را دو تا سه بار در روز انجام دهید تا باعث بهبودی شود:

کشش کف پا 

دست‌های خود را برای پشتیبانی به آرامی بر روی دیوار قرار دهید و با یک پا به جلو و یک پا به عقب بایستید. زانوی جلوی خود را خم کرده و از لگن به سمت جلو حرکت کنید و پشت خود را به حالت ایستاده نگه دارید. پای پشت خود را مستقیم به سمت جلو و زانوی خود را صاف نگه دارید و پاشنه خود را به سمت پایین روی زمین فشار دهید. این وضعیت را به مدت 30 ثانیه نگه دارید و سه بار در هر طرف تکرار کنید.

بالا آوردن پاشنه

برای محافظت از خود در کنار دیوار بایستید و روی انگشتان پا بلند شوید، سپس پاشنه‌های پا را به آرامی به زمین پایین بیاورید. بالا و پایین بروید تا پای شما خسته شود. دو یا سه ست اجرا کنید.

استفاده از بطری آب یخ زده یا وردنه 

روی صندلی یا زمین بنشینید و پاها را روی زمین قرار دهید. با غلت دادن کف پای خود در امتداد بطری آب یخ زده یا وردنه، ناحیه کف پا را شل کنید. این کار را به مدت دو تا سه دقیقه انجام دهید. می‌توانید آن را بدون صندلی انجام دهید.

جمع کردن حوله 

روی صندلی بنشینید و یک حوله را روی زمین زیر پای دردناک خود قرار دهید. انگشتان پا را به سمت بدن خود حلقه کنید و برای جمع کردن حوله تلاش کنید. 10 بار تکرار کنید.

کشش انگشت پا 

روی صندلی بنشینید و پای آسیب دیده‌ی خود را از روی زانوی مقابل عبور دهید. انگشتان خود را عقب بکشید تا پایین پا کشیده شود. در حالی که کف پای خود را ماساژ می‌دهید آن را به مدت 10 ثانیه نگه دارید. این کار را سه بار تکرار کنید.