یک مثل قدیمی هست که می‌گوید زمان التیام بخش همه دردهاست اما هر کسی که این را گفته قطعا هرگز دچار درد شانه به هنگام خواب نشده است.
برای افرادی که با درد شانه یا صدمات روتاتور کاف دستخوش می‌شوند، خواب راحت در شب تقریباً غیرممکن است و آنها قادر نیستند یک موضع مناسب برای خوابیدن پیدا کنند و ممکن است به طور مداوم غلت بخورند. همچنین، در مقایسه با سایر آسیب‌ها، درد شانه به مدت زمان طولانی‌تری نیاز دارد تا بهبود یابد به طوری که بعضی افراد ممکن است هرگز به طور کامل تسکین نیابند. بنابراین، این افراد باید روشهای خلاقانه‌ای برای کاهش درد شانه خود در زمان خواب پیدا کنند.
اگرچه درمان این بیماری ممکن است چالش‌برانگیز و دشوار باشد، اما با اتخاذ تدابیری می‌توانید شدت درد را کاهش داده و به فرایند بهبود خود کمک کنید.
چرا درد شانه فقط در شب به سراغ انسان می‌آید؟
چند دلیل برای این پدیده وجود دارد:
- در طول روز فرد تحرک بیشتری دارد. با نزدیک شدن به ساعات غروب آفتاب، رفته رفته از شدن فعالیت ما کم می‌شود. در نتیجه این کاهش فعالیت، روند جریان خونرسانی به بدن نیز کاهش می‌یابد و جای خود را به خشک شدن بدن و درد می‌دهد.
- دراز کشیدن تعادل وزن بدن تغییر می‌دهد و روی شانه‌ها می‌اندازد. ممکن است متوجه شوید که در طول روز حالتان کاملاً خوب است اما به محض دراز کشیدن در رختخواب قضیه به کل فرق می‌کند.
- در طول روز کمتر مجبورید که حواس خود را پرت کنید. ممکن است روز کاری شما بسیار جالب باشد و لحظه‌ای نتوانید به نیازهای خود مانند غذا، آب یا دوش گرفتن فکر کنید. اما هنگامی‌که در رختخواب هستید و با افکار خود تنها می‌مانید عدم حواس پرتی می‌تواند باعث شود تا بیشتر روی درد شانه‌ها تمرکز کنید.
بیماری درد شانه در خواب
پارگی
چهار عضله کاف روتاتور را تشکیل می‌دهند. در اغلب مواقع پارگی در یکی از عضلات روتاتور کاف منبع اصلی درد شانه است و یک مسئله نسبتاً متداول است.
پارگی ممکن است در اثر صدمه ناگهانی مانند سقوط از بلندی اتفاق بیفتد یا به مرور زمان در اثر تکرار یک حرکت و یا دژنراسیون رخ دهد. استراحت کردن در زمان بروز آسیب‌دیدگی بسیار حیاتی است. غفلت از درمان یا ادامه فشار در این قسمت از بدن می‌تواند باعث بزرگتر شدن پارگی آن شود.
وضعیت بد بدن
عدم داشتن وضعیت صحیح بدن ممکن است منجر به خستگی و ایجاد فشار نامتوازن بر روی استخوان‌ها، عضلات و رباط‌های بدن شود. افرادی که وضعیت بدن آنها به گونه‌ای است که سر آنها مدام به جلو خم شده است، با خطر ابتلا به درد شانه بیشتری روبه‌رو هستند.
جلو بودن سر وضعیت است که در آن فرد بجای این که سرش را مستقیم رو به جلو بگیرید غالبا قسمت پیشانی وی رو به کف زمین است. استفادة زیاد از تلفن همراه یکی از دلایل عمده استقرار سر به جلو است.
فشار بیش از حد
شانه خود را مانند توپی که درون یک سوکت است تصور کنید. می‌توانید شانة خود را بصورت ۳۶۰ درجه حرکت دهید و کارهای مختلفی را با این قسمت از بدن خود انجام دهید! خطر این کار احتمال آسیب دیدگی یا بروز درد ناشی از فشار بیش از حد شانه است.
لازم نیست که حتما یک ورزشکار حرفه‌ای باشید تا دچار فشار زیاد شوید. حتی رنگ آمیزی حصار و در و پنجره و یا انجام بیش از حد بازی تنیس با همسایة خود می‌تواند فشار کافی ایجاد کند تا هفته‌ها و ماه‌ها شما را از انجام آن کار پشیمان کند.
آسیب‌های ناشی از انجام کارهای تکراری
اگر حرفه و کار شما فیزیکی باشد بنابراین خطر بروز آسیب دیدگی در قسمت روتاتور کاف و یا بروز درد در شما بیشتر است. کارهای ساختمانی برجسته‌ترین شغل در ایجاد این نوع درد هستند. همچنین احتمال آسیب‌دیدگی ناشی از انجام کارهای تکراری در بین ورزشکاران نیز زیاد است.
با این وجود، لازم نیست که حرکات نمایشی یا چرخشی کامل انجام دهید تا به این نوع از آسیب‌دیدگی‌ها مبتلا شوید. هر کاری که بارها و بارها انجام شود می‌تواند همین تأثیر را به همراه داشته باشد. یک پیشخدمت در قهوه‌خانه‌ها که تمام طول روز مشغول برداشتن فنجان‌های چای و قهوه است نیز ممکن است دچار آسیب‌دیدگی ناشی از انجام کارهای تکراری شود.
بالا رفتن سن
با بالا رفتن سن، بدن ما شروع به فرسودگی و ضعف می‌کند. اگرچه می‌توانیم با انتخاب‌های سالم و داشتن یک زندگی فعال روند پیری را کند کنیم اما همیشه این زمان است که در این نبرد پیروز می‌شود. متاسفانه این نوع آسیب و درد ناشی از بالا رفتن سن در افراد بالای ۴۰ سال شایع است.
آرتروز
اگرچه استئوآرتریت اغلب در افراد مسن رخ می‌دهد اما گاهی ممکن است که حتی افراد جوان نیز بدان دچار شوند. دژنراسیون ناشی از بالا رفتن سن یا آسیب دیدگی می‌تواند به آرتروز منجر شود. البته ژنتیک نیز در این زمینه بی‌تاثیر نیست. اگر والدین شما آرتروز داشته باشند احتمال این که شما نیز به آن مبتلا شوید وجود دارد.
شانه یخ زده
شانه یخ زده هیچ ارتباطی با سرمازدگی ندارد. فروزن شولدر بیماری است که در آن مفصل شانه خشک می‌شود. به این بیماری کپسولیت چسبنده نیز گفته می‌شود و از ویژگی‌های آن بی‌تحرکی مفصل است.
غالباً در ابتدا این مشکل چندان جدی به نظر نمی‌رسد اما رفته رفته اوضاع بدتر می‌شود. اگر شانه یخ زده تحت درمان قرار نگیرید می‌تواند تا دو الی سه سال طول بکشد تا بخودی خود بهبود یابد.کسانی که قادر به تحمل این دوره نیستند می‌توانند راه حل‌هایی مانند انجام حرکات کششی، کایروپراکتیک و حتی تزریق‌های خاص توسط پزشک استفاده کنند.
دررفتگی شانه
قدرت تحرک مفصل شانه دررفتگی آن را به یک آسیب شایع تبدیل می‌کند. به هنگام دررفتگی شانه، هومرس (استخوان بازو) از داخل سوکت شانه بیرون می‌آید. در چنین مواقعی، اولین کاری که باید انجام دهید این است که به یک پزشک متخصص و مجرب مراجعه کنید تا آن را دوباره در جای خود قرار دهد. سپس باید تا مدتی آن را حرکت ندهید تا به طور کامل بهبود یابد. روند بهبودی ممکن است ۱۲ تا ۱۶ هفته به طول انجامد و حتی بعضی اوقات نیاز به عمل جراحی است.
تندینوزیس
تندینوزیس نوعی تاندونیت مزمن است که به چای پارگی خود تاندون از پارگی در سطح سلولی ناشی می‌شود. در حالی که تاندونیت با التهاب همراه است اما افراد مبتلا به تندینوزیس هیچگونه التهابی را تجربه نمی‌کنند. در واقع وجود التهاب نقطه تمایز بین تاندونیت و تندینوزیس است.
تاندونیت
التهاب در روتاتور کاف شانه اغلب به دلیل حرکت مکرر یا “میکرو ترومای” مداوم است. افراد غالباً به هنگام داشتن تاندونیت هم از درد مداوم و هم تق تق کردن مفصل رنج می‌برند.
مراقب علائم زیر باشید
خشکی و تورم بیش از حد شانه
اگر شانه یا روتاتور کاف شما آنقدر سفت و متورم شده است که نمی‌توانید آن را حرکت دهید باید بیشتر به آن توجه کنید. غالبا علائم قبل از بهبودی ابتدا وخیم‌تر می‌شوند بنابراین شاید بهتر باشد که به پزشک مراجعه کنید.
به سختی حرکت دادن شانه
فرقی نمی‌کند که دچار شانه منجمد شده باشید و یا صرفا نمی‌توانید شانه خود را حرکت دهید در هر صورت بی‌تحرکی می‌توان نشان از وجود یک مشکل جدی باشد. در چنین شرایطی بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید تا خیالتان از این بابت راحت شود.
تب و لرز
تب و لرز اغلب از جمله علائم عفونت هستند. گاهی ممکن است که تب و لرز ربطی به درد شانه نداشته باشد اما توصیه می‌کنیم که قبل از این که دیر شود قضیه را جدی بگیرید.
درد بیشتر از ۴ روز یا به مدت ۲ هفته بصورت متناوب
اگر درد شانه ناشی از فشار زیاد به آن بوده و بصورت خفیف باشد خودی خود بهبود می‌یابد اما درد طولانی مدت می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک آسیب جدی‌تر باشد. اگر این درد ناشی از پارگی باشد فراموش نکنید که اگر به موقع آن را درمان نکنید ممکن است این پارگی به مرور زمان بزرگتر شده و یا به یک درد مزمن تبدیل شود.
کاهش وزن
گاهی ممکن است که درد شانه بر روی اشتهای شما تأثیر بگذارد و باعث کاهش وزن شما شود. گاهی هم کاهش وزن می‌تواند نشانگر یک بیماری زمینه‌ای باشد.
عرق شبانه بیش از حد
مگر در مواردی که دمای اتاق بسیار بالا باشد و یا در زمان یائسگی باشید در غیر این صورت عرق کردن بیش از حد در شب یک اتفاق عادی نیست. به خاطر داشته باشید که عرق کردن راهی برای ترشح سموم بدن است بنابراین اگر غرق در عرق از خواب بیدار می‌شوید شاید زمان آن فرا رسیده باشد که برای معاینه شانه خود به پزشک مراجعه کنید.
علت درد شبانه شانه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پس از مراجعه به پزشک ارتوپدی، وی وضعیت جسمانی شانه شما را معاینه می‌کند و سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کند. همچنین، ممکن است برای تشخیص و شناسایی علت درد شانه، تست‌ها و آزمایشاتی را برای شما تجویز کند. به طور کلی، استفاده از تصویربرداری با اشعه ایکس می‌تواند مشکلات استخوانی مانند شکستگی‌ها، اسپورهای استخوانی و یا وجود آرتروز را تشخیص دهد. برای ارزیابی بافت‌های نرم، استفاده از ام‌آرای (MRI) مناسب است.
نحوه تسکین درد شانه در شب
طرزخوابیدن
در مواردی که درد به طرز خاصی شدید است، ممکن است که دوست داشته باشید در یک وضعیت نیمه خمیده و یا بر روی یک صندلی گهواره‌ای و یا حداقل تخت قابل تنظیم بخوابید. با این حال، این طرز خوابیدن برای طولانی مدت اصلا مناسب نیست.
اگر با درد مزمن روبرو هستید یا انتظار دارید که روند بهبودی پس از آسیب دیدگی زمان بسیار طولانی خواهد بود بهتر است شکل خوابیدن خود را عوض کرده و به طوری بخوابید که در آن حالت درد شانه برایتان قابل تحمل باشد. در زیر چند شکل از خوابیدن را به شما معرفی می‌کنیم که می‌توانید در چنین شرایطی امتحان کنید:
- بر روی سمتی از بدن خود بخوابید که شانه‌یتان درد نمی‌کند. غالباً کاهش وزن و برداشتن فشار از روی شانه آسیب‌دیده باعث تسکین آن می‌شود.
- به پهلو و بر روی شانة دردناک بخوابید. در موارد نادر، فشار آوردن به شانة آسیب دیده می‌تواند درد آن را کاهش دهد. این درست مانند زمانی است که بر روی زخمی فشار بیاورید تا فشرده شده و حس سوزش و درد آن کم شود.
به پشت بخوابید. اگرچه گزارشات نشان می‌دهد که این شکل خوابیدن زیاد مناسب نیست اما دلیل و مدرک محکمی برای این ادعای خود ندارند. دراز کشیدن روی پشت به توزیع یکدست وزن بدن کمک می‌کند. اگر درد شانه در قسمت جلویی باشد این طرز خوابیدن فشار را از روی آن برمی‌دارد. اما اگر درد روتاتور کاف در قسمت پشت مفصل شانه باشد این نوع خوابیدن می‌تواند باعث بدتر شدن وضعیت شود.
برنامه خواب
رعایت یک برنامه خاص برای خوابیدن و اطمینان از داشتن استراحت کافی می‌تواند موثر باشد. اگرچه خوابیدن در زمان‌هایی که درد دارید مشکل است، اما اگر به مقدار کافی خواب نداشته باشید، ممکن است باعث تحریک بیشتر درد شده و روند بهبودی را طولانی‌تر کرده، همچنین باعث بروز مشکلات بی‌خوابی نیز شود.
سعی کنید هر شب در یک زمان مشخص به رختخواب بروید. انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند نوشیدن یک فنجان چای سبز یا گرفتن یک دوش گرم می‌تواند به شما در خوابیدن آسان‌تر کمک کند.
کمپرس یخ
روشهای کمپرس یخ مناسب برای شانه وجود دارد. این نوع کیسه‌های یخ، دارای بندی هستند که پک یخ را به طور محکم در محل خود نگه می‌دارند. بسته به مدلی که استفاده می‌کنید، بعضی از این کمپرس‌ها حتی قابلیت پمپ کردن هوا به داخل آنها را دارند تا فشار و فشردگی بیشتری ایجاد شود. این فشار هوا اطمینان می‌دهد که پک ژل سرد به طور کامل روی ناحیه دردناک شانه قرار می‌گیرد و سطح کل آن را پوشش می‌دهد.
داروهای ضد التهاب
داروهای زیادی مانند قرص‌های دویل یا آلیو در بازار موجود است که به کاهش التهاب کمک می‌کنند اما لطفا قبل از مصرف هر نوع دارویی ابتدا با پزشک خود مشورت کنید زیرا هر دارویی یکسری عوارض جانبی به همراه دارد. اگر به دنبال یک راه حل طبیعی‌تر هستید می‌توانید از آب گیلاس ترش استفاده کنید.
مداخلات درمانی
اگر درد شما حاد و مداوم است در این صورت احتمالا بدن شما برای بهبودی به کمک نیاز داشته باشد. فیزیوتراپی و کایروپراکتیک هر دو راهکارهای مفیدی در این زمینه هستند. یک فیزیوتراپیست یا کایروپراکتور می‌توانند یک برنامه درمانی بهینه را برای شما تنظیم کند.
همچنین می‌توانید از گزینه تزریق پی آر پی (پلاسمای غنی از پروتئین) یا تزریق مفصل نیز استفاده کنید. هر دوی این تزریق‌ها در کاهش درد بسیار موثرند اما تزریق PRP علاوه بر تسکین درد به روند بهبودی نیز کمک می‌کند. البته داروهای دیگری نیز موجود است که می‌توانید برای کاهش درد و تسریع روند بهبودی از آنها استفاده کنید.
کشش عضلات شانه
تحقیقات نشان داده است که انجام حرکات کششی در رفع انواع خشکی عضلات و مفاصل و تسکین درد مفید است.
بخاطر داشته باشید که زمانی که می‌خواهید یک برنامه حرکات کششی را شروع کنید این حرکات را به آرامی و با سرعت کم انجام دهید. هدف از انجام این حرکات احساس کشش است نه این که باعث تشدید درد خود شوید. اگر به هنگام انجام حرکات کششی احساس کردید که فشار خفیف رفته رفته افزایش می‌یابد و باعث ایجاد درد در شما می‌شود بهتر است برای پیشگیری از بروز آسیب‌های بیشتر از شدت کشش کم کنید.
پزشکان توصیه می‌کنند که هر حرکت کشش را به مدت ۳۰ ثانیه تا نهایتا یک دقیقه نگه دارید. یادتان باشد هنگام کشش نفس‌های آرام و عمیق بکشید. همچنین بهتر است که از طریق بینی نفس بکشید و از طریق بینی یا دهان بازدم کنید.
جمع کردن چانه
در حالت خنثی و تعادل بر روی یک صندلی بنشینید. سپس چانه خود را به عقب بکشید. سپس دوباره به حالت خنثی برگردید. در این حالت در قسمت پشت گردن خود احساس انقباض عضلات خواهید کرد. هر بار که چانة خود را جمع می‌کنید در قسمت جلویی عضلات گردن احساس سفت شدن و کشش در قسمت پایه سر می‌کنید.
کشش بازوی عقاب
این تمرین مخصوصاً برای باز کردن شانه‌ها بسیار مفید است. بر روی یک صندلی بنشینید و پاهایتان را روی هم بنیدازید و یا اگر این طور راحت نیستید می‌توانید کف پاها را بر روی زمین بگذارید. هر دو بازوی خود را از هم باز کنید. در این حالت دست‌ها باید موازی با کف زمین باشند و کف دست‌ها رو به پایین باشد. سپس در حالی که بازوهای خود را صاف نگه داشته‌اید بازوی راست خود را از قسمت زیر آرنج دست چپ عبور دهید. به آرامی دستان خود را دور یکدیگر بپیچید و کف دست‌ها را به هم برسانید. اجازه دهید آرنج‌های دست پایین بیایند و نوک انگشتانتان را روبروی چشم‌ها نگه دارید.
در این حالت یک کشش خوشایند در قسمت بالایی کمر و بین تیغه‌های شانه خود احساس خواهید کرد. پس از حدود شش تا هشت نفس عمیق به آرامی شانه‌های خود را بلند کرده و اجازه دهید تا در قسمت وسط کمر خود نیز احساس کشش کنید.
حالت صورت گاو
ظاهرا به این دلیل نام این حرکت کششی را صورت گاو گذاشته‌اند چرا مراحل پایانی این حرکت، موقعیت بدن به شکلی شبیه به صورت گاو درمی‌آید لذا اصلا از اسم این حرکت ناراحت نشوید.
برای شروع، پاهایتان را دراز کرده و بنشینید. سپس، زانوها را خم کنید و پاها را به بدن خود نزدیک کنید. پای راست خود را به زیر پای چپ ببرید طوری که کف پای راست به لگن پای چپ برسد. پس از این کار، نوبت به این می‌رسد که این بار کف پای چپ خود را به لگن پای راست بچسبانید، طوری که زانو چپ مستقیماً در بالای زانوی راست قرار بگیرید. این حرکت مانند این است که با اندکی تغییر پاهایتان را روی هم گذاشته باشید.
اگر این طرز نشستن شما را ناراحت می‌کند می‌توانید اندکی در آن تغییر ایجاد کرده و بر روی پاشنه‌های خود بنشینید. در مرحله بعدی، بازوی چپ خود را به رو به بالا کشیده و آن را در قسمت آرنج خم کنید طوری که در امتداد سر خود به سمت کمر کشیده شود. در عین حال، با بازوی دست راست خود سعی کنید که دست چپ خود را بگیرید. در این حالت دست راست خود را در قسمت آرنج خم کنید تا ساعد راست روبروی ستون فقرات و قسمت بازوی راست در بین دو تیغه شانه قرار بگیرد.
سپس اگر می‌توانید و به شما فشار نمی‌آید انگشتان دست را با هم قفل کنید. اگر انگشتان دستتان به هم نمی‌رسند می‌توانید از یک کمربند، یک تکه پارچه یا حوله استفاده کنید و مانند پلی در بین دستانتان قرار دهید. در آخرین مرحله به جلو خم شوید و قفسه سینه را به زانوها برسانید. به مدت ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید و سپس این حرکت را با سمت دیگر بدنتان تکرار کنید.
حرکت کشش بصورت ایستاده در روبروی دیوار
با فاصله ۲۵ سانتی‌متری روبروی یک دیوار بایستید. کف دست‌ها را بلند کرده و بر روی دیوار قرار دهید. اندکی زانوهای خود را خم کرده و به دیوار فشار دهید.
حرکت کششی مثلث
حرکت کششی مثلث به تقویت عضلات گردن کمک می‌کند. از آنجا که عضلات گردن به شانه‌ها متصل هستند لذا تقویت آنها قطعا در تسکین درد شانه موثر است و از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری می‌کند.
برای شروع این حرکت ابتدا بایستید و پاهای خود را از هم باز کنید. پس از آن، دست‌های خود را کاملا از هم باز کرده و در حالت موازی با کف زمین قرار دهید. پای راست خود را به جلو گذاشته و سر خود را نیز به همراه آن جلو بکشید. پس از آن به آرامی به سمت جلو خم شوید و دست‌های خود را نیز در همان جهت بر روی زمین بگذارید. در این حالت دست راست خود را کنار پاشنه پا بگذارید و دست چپ را مستقیما به سمت بالا بکشید. بسته به راحتی خود می‌توانید به بالا و یا کف زمین نگاه کنید.
صندلی راحتی
دراز کشیدن برای برخی از افراد مبتلا به درد شانه بسیار عذاب‌آور است. از همین رو ممکن است خوابیدن در حالت لم داده برای آنها راحت‌تر باشد. یکی از کارهایی که در این راستا می‌توانید انجام دهید این است که بالش‌های زیادی را دور و بر خود جمع کنید تا بتوانید به حالت نیم‌نشسته خوابتان بگیرد.
کار دیگری که می‌توانید انجام دهید این است که بر روی یک صندلی راحتی و یا یک تخت با قابلیت تنظیم بخوابید.
یوگا
یوگا یک فرم ورزشی است که به طور گسترده‌ای در جوامع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و بهره‌وری برای همه افراد دارد. علاوه بر افراد مبتلا به درد شانه هنگام خواب، این ورزش برای تمامی افراد جامعه مفید است. یوگا شامل انجام حرکاتی است که عضلات بدن را کشش می‌دهد و در عین حال عضلات گردن و کمر را تقویت می‌کند که این عضلات منطقه اطراف شانه را فرا گرفته‌اند.
در صورتی که شما دچار درد شانه هستید، احتمالاً انجام برخی از حرکات استاندارد یوگا برایتان چالش‌برانگیز باشد. با این حال، با استمرار و عادت کردن به این حرکات، می‌توانید مشاهده کنید که یوگا به بالا بردن استحکام بدن و بهبود سلامتی شانه‌ها به شما کمک بزرگی می‌کند.
عمل جراحی
معمولا عمل جراحی به عنوان آخرین راه‌کار پیش‌رو برای درمان صدمات شدید و افراد مسن‌تری است که احتمال بهبودی خود به خودی در این آنها بسیار غیرمحتمل است. با این حال، جراحی خطرات خاص خود را به خصوص در بین افراد سالخورده به همراه دارد.
سوالات متداول
آیا افرادی که به درد شانه مبتلا هستند می‌توانند به پهلو بخوابند؟
معلوم نیست. پاسخ این سؤال بستگی به نوع آسیب یا دردی دارد که افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کند. بهترین راه برای مطمئن شدن از این قضیه، امتحان کردن آن است. بعضی اوقات فشار آوردن به شانه می‌تواند به تسکین درد آن کمک کند گاهی هم ممکن است که نتیجه عکس به همراه داشته باشد.
بهترین شکل خوابیدن بعد از عمل جراحی روتاتور کاف چگونه است؟
یکی از راحت‌ترین شیوه‌‌های خوابیدن بعد از جراحی روتاتور کاف، خوابیدن به حالت نشسته است. بدین منظور می‌توانید روی تخت نشسته و برای راحتی خودتان بالش‌های زیادی را دور خود بگذارید.
