تنیس البو یا آرنج تنیس‌بازان به التهاب تاندون‌های خارجی آرنج گفته می‌شود که عضلات ساعد را به بیرون آرنج متصل می‌کند. تنیس بازی کردن و شرکت در دیگر ورزش‌های راکتی عموماً منجر به ابتلا به این عارضه می‌شود، البته اشخاص دیگری به جز این ورزشکاران نیز در معرض خطر ابتلا به آرنج تنیس‌بازان قرار دارند.
زمانی که عضلات ساعد به دلیل انجام حرکات مکرر به شکل شدید و نامناسب بیش از حد استفاده می‌شوند، درد و حساسیت به لمس در منطقه بیرون آرنج ظاهر می‌شود. علائم تنیس البو (تنیس بازان) با پیشرفت سن تشدید می‌شوند و این مشکل تمایل پیشرونده‌ای دارد.
تنیس البو به طور معمول با مراقبت از خود و انجام تمرین‌ها و حرکات اصلاحی مناسب به تدریج بهبود می‌یابد. با این حال، در موارد شدید، درمان نیاز به جراحی گسترده دارد. درمان تنیس البو شامل استفاده از داروها، فیزیوتراپی، شاک ویو تراپی برون اندامی و در برخی موارد جراحی است. این روش‌ها برای درمان تنیس البو استفاده می‌شوند.
انواع تنیس البو
آرنج تنیس بازان براساس نوع درد و احساس بیمار به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:
- درد عضلانی: گره‌هایی در هر یک از شش عضله متصل به استخوان‌های آرنج به وجود می‌آید که به درد و حساسیت به لمس دامن می‌زند.
- تاندون: التهاب یا فرسایش و ساییدگی میکروسکوپی تاندون‌ها در محل اتصال به استخوان آرنج.
- درد عصبی: عصب رادیال عصبی است که از گردن شروع می‌شود و پس از عبور از زیربغل به بازو می‌رسد؛ فشار روی این عصب عامل درد عصبی آرنج تنیس‌بازان است.
علل آرنج تنیس‌بازان
تنیس البو براساس آمار پزشکی در میان افراد 30 ـ 50 سال شایع است. علت ابتلا به تنیس البو در بعضی موارد نادر این عارضه مشخص نیست. شایع‌ترین علل ابتلا به تنیس البو به شرح زیر است:
- انقباض و گرفتگی آن دسته از عضلات ساعد که مکرراً برای بالا بردن دست و مچ دست به کار گرفته می‌شود. این انقباض منجر به ایجاد مجموعه‌ای از پارگی‌های میکروسکوپی در تاندون‌هایی می‌شود که عضلات ساعد را به ناحیه استخوانی بیرون آرنج متصل می‌کنند.
- تکنیک اشتباه ضربه زدن در تنیس و ورزش‌های راکتی مانند بدمینتون و اسکواش یا استفاده از وسایل ورزشی نامناسب
- تایپ بی‌وقفه با کامپیوتر و هر فعالیت دیگری مانند نقاشی، طراحی و کار با قیچی که مستلزم حرکات ظریف باشد.
- کار بدنی که مستلزم بلند کردن بار سنگین یا استفاده مکرر از وسایلی مانند قیچی باغبانی یا غلتک نقاشی باشد.
- هر گونه فعالیتی که نیاز به خم کردن مکرر آرنج داشته باشد، برای مثال نواختن سازهایی مانند ویولن و انجام دادن ورزش‌های پرتابی مانند پرتاب دیسک و نیزه.
- به کار گرفتن عضلات ساعد پس از مدتی طولانی.
تشخیص
معاینه بالینی روش اصلی تشخیص تنیس البو است؛ پزشک برای بررسی نشانه‌های درد از بیمار می‌خواهد که بازو، مچ دست و انگشتانش را کاملاً صاف کند.
همچنین پزشک سوالاتی را درباره سابقه پزشکی، انجام ورزش‌های تفریحی و فعالیت‌های شغلی از بیمار می‌پرسد. به علاوه پزشک دستور می‌دهد آزمایش‌های تشخیصی زیر برای رد احتمال ابتلا به عارضه‌هایی با علائم مشابه تنیس البو انجام شود:
- رادیوگرافی: رادیوگرافی برای تشخیص افتراقی بیماری‌های التهابی مفصل (آرتریت) و بیماری‌های استخوانی انجام می‌شود. عکس رادیوگرافی تصاویر واضحی را از ساختارهای متراکمی مانند استخوان نشان می‌دهد.
- MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): اسکن MRI برای تشخیص مشکلات مربوط به فتق دیسک یا آرتریت و آرتروز گردن که می‌تواند علت درد بازو باشد، انجام می‌شود.
- نوار عصب و عضله (الکترومیوگرافی): نوار عصب و عضله برای تعیین علل بروز درد عصبی از طریق تشخیص علائم تحت فشار قرار گرفتن عصب گرفته می‌شود.
راه های درمان آرنج تنیس بازان
تنیس البو عارضه‌ای است که خودبه خود برطرف می‌شود و علائم خفیف آن به مرور زمان و با استراحت کردن از بین می‌رود. البته درمان موارد شدید تنیس البو نیاز به جراحی و درمان‌های گسترده دارد. در این بخش با روش‌های مختلف درمان تنیس البو آشنا می‌شوید.
درمان دارویی
پزشک داروهایی مانند داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) و مسکن‌هایی از قبیل پاراستامول را برای تسکین درد خفیف ناشی از تنیس البو تجویز می‌کند. داروهای موضعی غیراستروئیدی به صورت کرم، قرص یا ژل تجویز می‌شود؛ پزشکان مصرف این داروها را معمولاً در کنار درمان‌های خانگی تنیس البو از قبیل متوقف کردن فعالیت‌های تشدید کننده درد توصیه می‌کنند.
بررسی وسایل و تجهیزات ورزشی
به ورزشکاران فعال در ورزش‌های راکتی توصیه می‌شود که از تجهیزات مناسب استفاده کنند. استفاده از راکت‌های سفت‌تر و با زه شل باعث می‌شود که استرس کمتری به بازو وارد شود و در نتیجه عضلات ساعد کار کمتری را انجام می‌دهند. همچنین عوض کردن راکت بسیار بزرگ با راکت کوچکتر از عود کردن مکرر درد آرنج جلوگیری می‌کند.
بریس
بستن بریس دور ساعد درد ناشی از تنیس البو را تسکین می‌دهد. بریس کاری را که به عضلات و تاندون‌های آسیب دیده تحمیل می‌شود، کاهش می‌دهد تا به این ترتیب ساختارهای آسیب دیده فرصت استراحت پیدا کنند.
فیزیوتراپی
تنیس البو عارضه‌ای است که برخلاف نامش در میان غیرتنیس‌بازان نیز به وفور دیده می‌شود. اگر خود یا یکی از اطرافیانتان به آرنج تینس‌بازان مبتلا شدید، برای اطلاع از روش‌های مختلف تسکین درد و بهبود عارضه به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید. بهره‌گیری از تکنیک‌های فیزیوتراپی تنیس البو برای همه آسان و راحت است و حتی می‌توان آنها را در خانه انجام داد. در این بخش با روش‌های مختلف فیزیوتراپی برای درمان تنیس البو آشنا می‌شوید.
تمرین‌های کششی
چون درد تنیس البو حرکت را محدود می‌کند، بیماران کشش عضلات را فقط تا حدی که دچار درد نشوند، انجام می‌دهند. کشش عضلات در زمان شروع عارضه برای برخی بیماران غیرممکن است، اما وقتی درد کمتر شد، می‌توانید حرکات کششی را انجام بدهید. بازوها را بکشید و دست‌هایتان را رو به بالا و پایین خم کنید. به این ترتیب مچ دست‌ها کشیده می‌شود، دامنه حرکتی افزایش می‌یابد و تاندون‌ها می‌توانند بار سنگین‌تری را تحمل کنند.
متحرک‌سازی مفصل
این نوع ماساژ اطراف ناحیه درگیر مفصل یا ستون فقرات انجام می‌شود. متحرک‌سازی مفصل یکی از درمان‌های موثر فیزیوتراپی برای تسکین درد است، چرا که فشار روی بافت‌ها یا عصب‌های حساس را برطرف می‌کند. به علاوه متحرک‌سازی باعث آزاد شدن مسکن‌های طبیعی بدن مانند اندورفین‌ها می‌شود و حرکت را برای بیمار تسهیل می‌کند. ترکیب متحرک‌سازی و دیگر درمان‌های پایدار کننده معمولاً بسیار موثر است، بااین حال بهترین کار این است که قبل از هر گونه اقدامی با متخصص فیزیوتراپی معالجتان مشورت کنید.
ماساژ بافت نرم
ماساژ بافت نرم روش فیزیوتراپی موثر دیگری برای رفع تنش از روی عضلات، تاندون‌ها و حتی رباط‌ها و بافت‌های دیگر به شمار می‌آید. به علاوه ماساژ بافت نرم انعطاف‌پذیری مفصل و دامنه حرکتی را بهبود می‌دهد و مانند متحرک‌سازی مفصل موجب آزاد شدن اندورفین‌ها می‌شود. همچنین ماساژ بافت نرم گردش خون را افزایش و اسپاسم و گرفتگی عضلات را کاهش می‌دهد.
سرما یا گرما درمانی
سرمادرمانی و گرمادرمانی، دو روش ساده و قدیمی با اثربخشی برای تسکین درد هستند. استفاده از هرکدام از این روش‌ها بر اساس نوع عارضه درمانی تعیین می‌شود. گرمادرمانی بهترین روش برای کاهش درد مزمن یا عود کننده، سفتی مفاصل و اسپاسم عضلات است. در صورتی که پزشک معالجتان دستور دیگری ندهد، پد گرما را بیش از 20 دقیقه روی بازو قرار ندهید.
سرمادرمانی برای آسیب‌های تازه و به منظور کاهش التهاب و بهبود جریان خون استفاده می‌شود و معمولاً برای کاهش کبودی و اسپاسم عضلانی توصیه می‌شود. در صورتی که تصمیم به استفاده از کیسه یخ برای سرمادرمانی گرفته‌اید، باید آن را در 24 تا 72 ساعت از زمان آسیب دیدگی، هر بار به مدت 15 تا 20 دقیقه روی بازو قرار دهید. حتماً باید یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید، بلکه آن را با یک حوله یا از پک‌های خاصی استفاده کنید.
تزریق استروئید
آمپول استروئید حاوی نوعی کورتیزول مصنوعی است که برای درمان بیماری‌های اسکلتی ـ عضلانی به کار برده می‌شود. استروئید معمولاً همراه با داروی بی‌حسی موضعی به منظور تسکین درد تزریق می‌شود.
اوزون تراپی
تزریق اوزون سرعت التیام یافتن مفصل را نسبت به روش قدیمی پرولوتراپی افزایش داده است. اوزون مولکولی بسیار فعال است و وقتی در کپسول مفصلی تزریق می‌شود، توانایی‌های ترمیم‌دهی سلول‌های فیبروبلاست مفصل را تحریک می‌کند.
اوزون موجب ترمیم و سفت شدن ساختارهای شل، به ویژه رباط‌ها و بافت پیوندی پاره شده می‌شود. اوزون چرخه درد و التهاب را متوقف می‌کند، در نتیجه گردش خون بهتر می‌شود، خون مواد مغذی بیشتری را به بافت آسیب دیده می‌رساند و آب‌رسانی بافت‌های آسیب دیده نیز بهبود می‌یابد. به این ترتیب محیط مساعدی برای التیام یافتن آسیب‌دیدگی داخل مفصل به وجود می‌آید و در نتیجه دامنه حرکتی افزایش و درد کاهش می‌یابد. چون اوزون توانایی اصلاح آسیب ناشی از اختلال‌های مختلف را دارد، شانس تسکین کامل درد پس از اوزون تراپی برای بیماران دچار درد مزمن بیش از 75 درصد است. اوزون با ترمیم کردن بافت پیوندی تنها کاری را که برای از بین بردن کامل درد مزمن ضروری است، انجام می‌دهد.
اوزون تراپی روشی غیرجراحی برای ترمیم و بازسازی رباط است و درمانی دائمی برای درد مزمن محسوب می‌شود.
لیزرتراپی
لیزر روشی ایمن، موثر، غیرتهاجمی و بدون درد برای درمان درد و آسیب‌دیدگی آرنج به شمار می‌آید. بیماران واکنش بسیار خوبی را به درمان با لیزر نشان می‌دهند و درد اکثر بیماران پس از فقط چند جلسه لیزردرمانی به حد قابل توجهی کم می‌شود. پزشکان در کنار درمان‌های دیگر از لیزر برای تسکین درد، تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکتی بهره می‌گیرند.
جراحی
چنانچه درمان‌های غیرجراحی کمکی به تسکین درد نکرده باشد و عارضه از نوع خفیف به شدید تبدیل شده باشد، به ناچار عمل جراحی به عنوان آخرین راه‌حل توصیه می‌شود. اگر نتیجه رضایت‌بخشی پس از 6 ـ 12 ماه امتحان کردن درمان‌های غیرجراحی به دست نیامده باشد، چاره‌ای به جز انجام جراحی باقی نمی‌ماند. جراحی را می‌توان به روش بسته یا آرتروسکوپی یا به روش باز انجام داد؛ در روش بسته برش‌هایی کوچک روی پوست ایجاد می‌شود و جراح عمل را با استفاده از ابزاری بسیار ظریف انجام می‌دهد، اما در جراحی باز لازم است که برشی روی آرنج ایجاد شود. عمل به هر دو روش باز و بسته معمولاً عملی سرپایی است و نیازی به بستری شدن بیمار ندارد. جراح بخش آسیب دیده عضله را برمی‌دارد و عضله سالم را مجدداً به استخوان متصل می‌کند. 80 ـ 90 درصد عمل‌های جراحی موفقیت‌آمیز هستند.
پیشگیری از آسیب‌دیدگی تنیس البو
تقویت عضلات پایدارکننده مرکزی بهترین راه برای پیشگیری از تنیس البو است. همانطور که سن ما بالاتر می‌رود، سطح فعالیت‌هایمان نیز کاهش می‌یابد و به همین دلیل، عضلات پایدارکننده مرکزی نیز ضعیفتر می‌شوند. آرنج تنیس البو نمونه‌ای برجسته از این ضعف تدریجی است. متخصص فیزیوتراپی تمریناتی را برای تقویت عضلات مرکزی و انجام حرکات کششی به منظور درمان و پیشگیری از تنیس البو آموزش می‌دهد. اما مهم‌ترین امر آن است که هر زمانی که دردی احساس می‌کنید، باید فعالیت‌ها و تمرینات ورزشی خود را متوقف کنید و به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید.
