یخ‌زدگی شانه، که به عنوان “چسبندگی کپسولی” نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت است که با سفتی و درد در مفصل شانه همراه است. این وضعیت به طور تدریجی آغاز می‌شود و با گذشت زمان بدتر می‌شود، اما پس از یک تا سه سال بهبود می‌یابد.

درمان یخ‌زدگی شانه شامل مجموعه‌ای از حرکات و ورزشها است که برای بهبود و افزایش حرکت در مفصل شانه انجام می‌شود. در برخی موارد، استفاده از کورتیکواستروئیدها و تزریق بی‌حس کننده‌ها در محل کپسول مفصل نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، درصد کمی از موارد ممکن است نیاز به جراحی آرتروسکوپیک داشته باشند تا کپسول مفصل شانه را شل کرده و به مفصل اجازه حرکت آزاد دهد.

عود کردن خشکی در مفصل شانه، که قبلاً مبتلا شده است، امری غیرطبیعی است. با این حال، در برخی افراد ممکن است این وضعیت پیشرفت کند و شامل شانه مقابل نیز شود.

آناتومی

شانه شما یک مفصل گلوله‌ای کاسه‌ای است که از سه استخوان تشکیل شده: استخوان بالای بازو (هیومروس)، استخوان کتف و ترقوه.
تیغه شانه (استخوان کتف) یک گودی کم عمق دارد که سر قسمت بالایی استخوان بازو درآن گودی قرار دارد. یک بافت اتصالی محکم که به آن کپسول شانه گفته می‌شود‌‌‌ این مفصل را احاطه کرده ا ست.
برای کمک به راحتی حرکت شانه ، یک مایع شفاف، مفصل و کپسول شانه را لغزنده می‌کند.

علت خشکی و گرفتگی شانه و کتف چیست؟

استخوانها، رباطها و زردپی‌ها که تشکیل دهنده فصل شانه شما هستند، در کپسولی از بافت ارتباطی پوشیده شده‌اند. یخ‌زدگی‌‌‌ شانه زمانی روی می‌دهد که این کپسول در اطراف مفصل ضخیم و سفت شود که نتیجه آن محدودیت در حرکت مفصل خواهد بود.
پزشکان به درستی نمی‌دانند چرا در بعضی افراد این مشکل وجود دارد اگرچه بیشتر در افرادی دیده شده که یا دیابت دارند یا دلایلی مانند شکستگی استخوان بازو یا عمل جراحی مجبورند برای مدت طولانی شانه‌های خود را بی‌حرکت نگه دارند.

علائم یخ‌زدگی‌‌‌ مفصل شانه

یخ‌زدگی‌‌‌ شانه به طور کلی به آهستگی و در سه مرحله پیشرفت می‌کند. هر مرحله ممکن است چند ماه طول بکشد.
– مرحل آغاز یخ زدن
هر حرکتی در شانه باعث ایجاد درد می‌شود‌‌‌ و محدوده حرکت شانه‌ها شروع به محدود شدن می‌کند. مرحله یخ‌زدگی‌‌‌ از شش هفته تا 9 ماه طول می‌کشد.
– مرحل پس از یخ‌زدگی‌‌‌
درد ممکن است شروع کم شدن کند. اگرچه شانه شما سفت‌تر می‌شود‌‌‌. در خلال 4 تا 6 ماه پس از یخ‌زدگی‌‌‌ انجام فعالیت‌های روزانه ممکن است خیلی سخت باشد.
– مرحله ذوب شدن
محدوده حرکت شانه‌ها شروع به بهبود و بیشتر شدن می‌کند. در بعضی افراد در هنگام شب بدتر می‌شود‌‌‌، گاهی بی‌خواب نیز بوحود می‌آید. بازگشت کامل به توان، حرکت و شرایط عادی بین 6 ماه تا 2 سال به طول می‌انجامد.

عوامل خطر

عوامل مشخصی وجود دارند که خطر ابتلا به یخ‌زدگی‌‌‌ شانه را افزایش می‌دهند.

سن و جنسیت

سنین 40 سال و بالاتر بخصوص زنان بیشتر در معرض یخ‌زدگی‌‌‌ شانه قرار دارند.

بی حرکتی و کم تحرکی

افرادی که به مدت طولانه شانه‌شان بی‌حرکت یا کم حرکت است بیشتر در خطر یخ‌زدگی‌‌‌ شانه قرار دارند. بی‌تحرکی ممکن است در اثر عواملی مختلفی به شرح ذیل بوجود بیاید:
– آسیب دیدگی عضلات شانه
– شکستگی بازو
– سکته
– بستر قرار گرفتن ناشی ازعمل جراحی

بیماریهای سیستمی

افرادی که بیماری مشخص دارند به نظر می‌رسد بیشتر در معرض یخ‌زدگی‌‌‌ شانه قرار دارند. بیماری‌هایی که ممکن است خطر ابتلا به این مشکل را افزایش می‌دهند عبارتند از:
– دیابت
– پرکاری تیروئید
– کم کاری تیروئید
– بیماری‌های قلبی عروقی
– سل
– پارکینسون

نحوه تشخیص کتف منجمد

تشخیص این عارضه به چند صورت انجام می‌شود‌‌‌ که عبارت است از:

آزمایشات فیزیکی

پس از بحث در مورد علائم و تاریخچه پزشکی، پزشک شما به بررسی شانه‌ی شما می‌پردازد. او با دقت شانه‌ی شما را در تمام جهت‌ها حرکت می‌دهد تا ببیند آیا هر گونه محدودیت یا درد وجود دارد یا خیر. محدوده حرکت شانه‌ی شما وقتی فرد دیگری آن را حرکت می‌دهد (محدوده حرکت غیرفعال) نامیده می‌شود. پزشک این محدوده را با محدوده حرکت شانه‌ی شما در زمانی که خودتان آن را حرکت می‌دهید (محدوده حرکت فعال) مقایسه می‌کند. افرادی که با یخ‌زدگی شانه مبتلا هستند، در هر دو حالت فعال و غیرفعال، محدودیت در حرکت شانه خود را تجربه می‌کنند.

آزمایشات تصویری

دیگر آزمایشاتی که ممکن است به دکتر شما در یافتن علت اصلی سفتی و درد شانه کمک کند به شرح ذیل است:
– اشعه ایکس
ساختارهای فشرده مانند استخوان بطور دقیق در تصویر اشعه ایکس دیده می‌شوند. تصاویر اشعه ایکس ممکن است مشکلات دیگری از شانه را مانند آرتریت نشان دهد.
– ام آر آی و امواج مافوق صوت
این روشها تصاویر بهتری از مشکلات بافتهای نرم مانند پارگی عضلات شانه نشان می‌دهند.

درمان شانه منجمد و یخ زده

یخ‌زدگی‌‌‌ شانه به مرور زمان بهتر می‌شود‌‌‌ هر چند ممکن است تا 3 سال طول بکشد. بیش از 90 درصد بیماران با روشهای ساده درمانی و کنترل درد و بازتوانی حرکتی بهبود می‌یابند.
تمرکز روشهای درمانی بر کنترل درد و بازتوانی حرکتی و قدرتی از طریق فیزیوتراپی و دیگر روشها می‌باشد.

درمان طبیعی و سنتی گرفتگی شانه

روش هایی طبیعی و طب سنتی گاهاَ با استفاده از گیاهان دارویی می توانند در تسکین درد و درمان شانه منجمد مؤثر واقع شوند. چند مورد از این روش ها را در ادامه مشاهده خواهید نمود:
– از چسب آغشته به زردچوبه در محل یخ‌زدگی‌‌‌ شانه بصورت 2 بار در روز استفاده کنید.
تمرینات کششی انجام دهید. این امر به افزایش توانایی حرکتی بازو کمک می‌کند.
– استفاده از پارچه گرم روی محل یخ‌زدگی‌‌‌ شانه نیز یکی از روشهایی است که به نظر می‌رسد در درمان آن ماثر است.
– 2 تا 3 حبه سیر را در کمی روغن خردل بریزید و بجوشانید. بعد از خنک شدن بصورت 2 بار در روز از این روغن روی محل یخ‌زدگی‌‌‌ شانه بمالید.
– ماساژ آرام با روغن نارگیل نیز مفید است.
– همیشه سعی کنید روغن‌های گیاهی به مقدار متوسط مصرف کنید. این امر به لغزنده شدن مفاصل کمک می‌کند.
– کمپرس گرم و سرد یا استفاده از پارچه گرم و سرد عملکرد خوبی دارد.
– یک دستمال پنبه‌ای را در آب گرم بخیسانید. سپس آن را به مدت 5 تا 10 دقیقه روی محل قرار دهید. این نیز ماثر است.
– مکمل‌های غذایی مانند زردچوبه و بوسولیا نقش مهمی در بهبود یخ‌زدگی‌‌‌ شانه ایفا می‌کنند.
– روغن ماهی و گلوکوزامین نیز می‌توانند در درمان یخ‌زدگی‌‌‌ شانه مفید باشند.
– مصرف غذاهای غنی از کلسیم نیز توصیه می‌شود‌‌‌. این غذاها مشتمل بر حبوبات، سوپ جو، جوانه ها، سوپ جلبک دریایی می‌شوند. مصرف سبزیجات سبز نیز توصیه می‌شود‌‌‌.
اسپیرولینا یک منبع طبیعی از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی است. بنابراین مصرف اسپیرولینا به همراه فلفل سیاه برای درمان یخ‌زدگی‌‌‌ شانه مفید است.

فیزیوتراپی شانه‌ی منجمد

ورزشهای بخصوصی به بازتوانی حرکتی کمک می‌کنند. این ورزشها ممکن است تحت نظارت یک فیزیوتراپیست و یا در خانه انجام شود. درمان شامل تمرینات کششی یا تمرینات مربوط به محدوده حرکت شانه‌ها باشد. گاهی از گرم کردن شانه پیش از تمرینات کششی برای شل شدن عضلات شانه استفاده می‌شود‌‌‌. در زیر بعضی از تمریناتی را که ممکن است پیشنهاد شود مشاهده می‌کنید.

گردش به سمت بیرون – کشش غیرفعال

در میان یک درب بایستید و آرنج متصل به شانه مشکل دار خود را 90 درجه خم کنید تا به چهارچوب درب برسد. دست خود را در این محل نگه دارید و بدنتان را مانن شکل بچرخانید. در این حالات 30 ثانیه بمانید. حال از این حالت خارج شده دوباره تکرار کنید.

خوابیدن به حالات طاق باز و راحت

درحالیکه پاهایتان کشیده است روی کمر خود بخوابید. با دستی که شانه‌اش بدون مشکل متصل است دست مشکل دار را تا بالای سرتان بالا بیاورید تا زمانی که کشیدگی خفیفی را احساس کنید. در این حالت 15 ثانیه بمانید و بعد به آرامی به حالت اول دستها را پایین بیاورید. پس از اندکی استراحت دوباره حرکت را تکرار کنید.

کشیدگی عرضی دست

به آرامی یک بازو را در عرض سینه و زیر چانه تا آنجا که ممکن است بکشید. فقط تا حدی باشد که درد احساس نکنید. این وضعیت را 30 ثانیه حفظ کنید و سپس رها و مجددا تکرار کنید.

درمان دارویی

داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین و غیره) می‌توانند درد و التهاب ناشی از یخ‌زدگی‌‌‌ شانه را کاهش دهند. در بعضی موارد پزشک شما ممکن است نسخه‌ای حاوی داروی مسکن و ضد التهاب قوی تجویز کند.

تزریق

دو روش زیر نیز در کاهش درد شانه منجمد مؤثر اند:
– تزریق استروئید
تزریق کورتکواستروئید در مفصل شانه ممکن است به بهبود حرکت شانه کمک کند در مراحل ابتدایی
ورم مفصل
تزریق آب استریل شده در کپسول مفصل می‌تواند به کشیدگی بافت و درنتیجه آسان شدن حرکت مفصل، کمک کند.

طب سوزنی

طب سوزنی به این صورت است که سوزنهای فوق‌العاد ظریفی را در نقاط بخصوصی از بدن فرو می‌کنند. بطور کلی این سوزنها بین 15 تا 40 دقیقه در آن محل باقی می‌مانند.
در خلال این مدت ممکن است این سوزنها دستکاری شده یا حرکت داده شوند. به دلیل اینکه سوزنها به نازکی مو و انعطاف پذیرند و به آرامی در قسمت سطحی پوست وارد می‌شوند، اغلب درمان با طب سوزنی بدون درد است.

استفاده از محرک الکتریکی عصب (TENS)

دستگاه TENS جریانهای الکتریکی خیلی ضعیفی را به نقاط کلیدی در مسیر یک عصب وارد می‌کند. این جریانها که از طریق الکترودهایی که روی پوست شما چسبانده شده‌اند وارد می‌شوند، درد و آسیبی ندارند. مشخص نیست که TENS چگونه کار می‌کند اما چنین تصور می‌شود‌‌‌ که ممکن است باعث آزاد شدن مولکولهای از بین برنده درد (اندورفین) یا بستن مسیر فیبرهایی که پالسهای درد را منتقل می‌کنند، می‌شود‌‌‌.

شاک ویو تراپی

برای درمان یخ‌زدگی‌‌‌ شانه در افراد مبتلا به دیابت، روش ESWT نسبت به تزریق استروئد یا عمل جراحی ، پیشنهاد بهتری است.
در بیماران دیابتی استروئیدها اثر کوتاه مدت‌تری دارند و می‌توانند به شکل معنی داری سطح گلوکز را بالا ببرند. بنابراین در این گروه خاص ترجیح داده می‌شود‌‌‌ از استروئید و opt به عنوان درمان جایگزین استفاده نشود.

روشهای جراحی

اغلب کسانی که به یخ‌زدگی‌‌‌ شانه مبتلا هستند بعد از 12 تا 18 ماه خودشان خوب می‌شوند. اما زمانی که علائم آن ماندگار شده است پزشک شما ممکن است این پیشنهادها را بدهد:
– دستکاری شانه
در این فرایند بی‌حس کننده‌هایی داده می‌شود‌‌‌ که باعث از حال رفتن شما می‌شود‌‌‌ در نتیجه دیگر دردی حس نمی‌کنید. در این حالت پزشک شانه شما را در جهات مختلف حرکت می‌دهد تا بافتهای سفت شده نرم و شل شوند.
– آرتروسکوپی
جراحی برای درمان یخ‌زدگی‌‌‌ شانه به ندرت انجام می‌شود‌‌‌ ولی اگر راه دیگر نبود مفید است. پزشک شما ممکن است برای پاک کردن بافتهای آسیب دیده و چسبنده از درون مفصل شانه شما ، پیشنهاد جراحی بدهد. برای انجام این جراحی معمولا پزشک وسیله‌ای را که یک لوله ی نورانی است ، از میان شکاف کوچکی در اطراف فصل شما وارد می‌کند. (آرتروسکوپ)

تفاوت بورسیت و یخ‌زدگی‌‌‌ و گرفتگی شانه چیست؟

بورسیت، که به عنوان یک التهاب شناخته می‌شود، یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند علائم مشابه یخ‌زدگی شانه را ایجاد کند. با این حال، بورسیت تنها به شانه محدود نمی‌شود و ممکن است حفره‌های پر از مایع (بورسیا) بین استخوان‌ها، زردپی‌ها و مفاصل را نیز درگیر کند. در واقع، بورسیا به عنوان یک وسیله طبیعی عمل کرده و ضربه و شوک را به استخوان‌ها جذب می‌کند. اما در برخی موارد، می‌تواند التهاب یا التهاباتی را تجربه کند و دردناک شود، به ویژه در مفاصل شانه، زانو، آرنج و لگن (مفصل ران).

افراد مسنی که به بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، نقرس و دیابت مبتلا هستند، به طور ظاهری ممکن است علائم بورسیت را نشان دهند. پیشرفت بورسیت به سمت مفاصلی که حرکات تکراری بدن را به طور مکرر انجام می‌دهند، بسیار شایع است و شانه‌ها از جمله این نوع مفاصل هستند. شانه‌ها یکی از بخش‌هایی از بدن هستند که فعالیت زیادی انجام می‌دهند و وقتی آسیب می‌بینند و التهاب می‌گیرند، بسیار حساس می‌شوند.

پیشگیری

یکی از دلایل شایع بروز یخ‌زدگی‌‌‌ شانه بی‌حرکتی است که ممکن است در خلال دوران بازتوانی ناشی از آسیبهای شانه، شکستگی دست یا سکته ایجاد شود. اگر شما دچار آسیب دیدگی هستید که به واسطه آن حرکت دادن شانه برایتان مشکل است، با پزشک خود در مورد ورزشهایی که می‌تواند مفصل شانه‌تان در آن حالت انجام دهد صحبت کنید.