ورزش درمانی یک برنامه فعالیت فیزیکی است که برای هدفمند کردن درمان، طراحی و تجویز میشود. هدف اصلی ورزش درمانی، بازگرداندن عملکرد طبیعی عضلانی-اسکلتی یا کاهش درد در مناطق مبتلا به آسیب، از طریق آموزش مجدد نورونها، آموزش راهرفتن و فعالیتهای درمانی است. این روش درمانی به یک فرایند فشرده و تکراری نیاز دارد که برای تحریک نوروپلاستیسیتی، زمان و تمرکز بسیاری را میطلبد. ورزش درمانی توسط افراد متخصصی با تحصیلات و تجربه در علوم ورزشی، فیزیولوژی ورزشی و سایر رشتههای مرتبط اجرا میشود.
برای اشاره به این روش درمانی، از عناوینی مانند درمان بر پایه فعالیت بدنی، بهبودی بر پایه فعالیت بدنی، درمان بر اساس نورون، درمان بازگردانی و موارد مشابه استفاده میشود. ورزش درمانی از سالها قبل در سراسر جهان استفاده شده است و بر اساس اصول علم ورزشی تدوین شده است. هنگامی که افراد با اختلالات نورولوژیک از این روش درمانی استفاده میکنند، تمرکز آن بر تقویت و بهبود عملکرد در نواحی مبتلا تمرکز دارد.
افرادی که در یک برنامه درمانی ورزشی شرکت میکنند میتوانند از مزایایی چون افزایش بهبود حسی و حرکتی، افزایش استقلال، کاهش مصرف دارو، کاهش دفعات ویزیت پزشک و افزایش سطح سلامت عمومی بهره ببرند.
نتایج موفقیت آمیز ورزش درمانی در بهبود و تسکین دردهای ناشی از دیسک کمر، لگن، زانو، آرنج و…
ورزشدرمانی یک بخش اصلی در مدیریت اختلالات متعدد است در طول جلسات ورزش درمانی فرد نیاز به انجام حرکات دینامیک داوطلبانه یا انقباضات ایستای عضلانی دارند. این حرکات ورزشی میتواند شامل همه بدن یا ناحیه خاصی باشد و هدف آن در صورت وجود التهاب، کنترل آن برای تخفیف علائم یا بهبود عملکرد، برگرداندن دامنه حرکتی(ROM)، برگرداندن و/یا بهبود توان عضلانی، قدرت و تحمل و آموزش برای برگشت به فعالیتهای روزانه و تفریحی است. فرد ممکن است نیاز به موارد زیر داشته باشد:
- تسکین درد
- بهبود حرکت یا توانایی
- پیشگیری یا بهبودی از آسیب ورزشی
- پیشگیری از معلولیت یا جراحی
- توانبخشی پس از سکته، تصادف، صدمه یا جراحی
- کنترل بیماری آرتریت
افراد در هر سنی میتوانند از ورزشدرمانی بهره ببرند. ورزشدرمانی میتواند طیفی از مشکلات جسمی را رفع کند.
ارتباط با ما
دکتر کامران غفرانی با داشتن تخصص در زمینه ی ورزش درمانی، بسیاری از بیماری های اسکلتی عضلانی را درمان کرده است. ورزش درمانی برای کنترل و بهبود درد، یک تکنیک پیچیده و تخصصی است که باید تحت نظارت پرشک صورت گیرد. در صورت مواجهه با هرگونه سوال و نیاز به مشاوره بیشتر در رابطه با خدمات حرفه ای ورزش درمانی با شماره 02188866619 تماس حاصل فرمایید.
اهداف ورزش درمانی
- بهبود و بازگردانی عملکرد فیزیکی
- پیشگیری از بروز اختلال در عملکرد
- بهبود توانمندیهای عملکردی بیمار
- کاهش و پیشگیری از معلولیت
- بهبود وضعیت سلامت عمومی، تناسب و احساس سلامتی
درمانگرها چه کاری انجام میدهند؟
درمانگرها به افرادی که پس از آسیب یا جراحی در حرکت کردن مشکل دارند کمک میکنند تا قدرت کافی را به دست آورده و مجددا حرکت کنند. آنها کمک میکنند تا درد و معلولیت کاهش یا حتی از آن پیشگیری شود.
تنوعی از درمانها وجود دارند که روی فعالیت فیزیکی و ورزش تمرکز میکنند. اهداف شامل:
- تقویت عضلاتی که به دلیل عدم استفاده ضعیف شدهاند.
- کمک به عضلات خشک تا مجددا حرکت کنند
کمک به فرد برای استفاده صحیح از عضلات که در نتیجه آن فرد با درد کمتری حرکت میکند و از آسیب اجتناب میشود
انواع ورزش درمانی
ورزشهای درمانی بر اساس هدفی که به آن منظورمورد استفاده قرار میگیرند به انواع بسیار زیادی طبقهبندی میشوند:
- ورزشهای افزاینده دامنه حرکتی که هدف آن حفظ و افزایش دامنه حرکتی و شامل تکنیکهای حرکت مفصل و کشش بافت نرم است.
- ورزشهای افزایش دهنده کارایی عضله برای افزایش قدرت عضله، توان و تحمل آن مانند ورزشهای مقاومتی و ورزشهای تحمل وزن
- ورزشهای بهبود دهنده وضعیت ظاهری بدن برای بهبود و تصحیح وضعیت ظاهری نادرست بدن
- ورزشهای بهبود دهنده تعادل و هماهنگی
- ورزشهای آرامسازی برای القای آرامش و رفع انقباضات
- ورزشهای ویژه ناحیه مانند ورزشهای بهبود دهنده تنفس و جریان خون
چطور ورزشدرمانی میتواند کمک کننده باشد؟
در ورزشدرمانی، متخصصان آموزش دیده عملکرد غیرطبیعی فیزیکی مرتبط با آسیب، معلولیت، بیماری یا وضعیت را ارزیابی و درمان میکنند. در حقیقت یک درمانگر فیزیکی آموزش داده شده و به وی دانش و مدرک لازم برای تشخیص ناهنجاریهای فیزیکی، برگرداندن فعالیت و تحرک فیزیکی، حفظ کارکرد فیزیکی و بهبود فعالیت فیزیکی و عملکرد صحیح داده میشود.
چه انتظاری از ورزشدرمانی میرود؟
یک پزشک متخصص در همه مراحل ترمیم از تشخیص اولیه گرفته تا مراحل بازگردانی و پیشگیری و بهبود در مراقبت از بیمار کمک میکند. ورزشدرمانی یا به تنهایی یا به همراه سایر گزینههای درمانی دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. تعدادی از بیماران توسط پزشک به درمانگر ارجاع داده میشوند اما سایرین خود ورزشدرمانی را در پیش میگیرند.
به هر دلیلی که یک بیمار به ورزشدرمانی رو بیاورد انتظار دارد:
- تحت ارزیابی و معاینه فیزیکی شامل گرفتن سابقه خانوادگی و ارزیابی وضعیت ایستادن، حرکت و انعطافپذیری و همچنین ارزیابی حرکت و عملکرد مفصل قرار گیرد.
- به وی اطلاعات لازم درباره تشخیص، پیشآگهی، برنامه مراقبتی و اهداف کوتاهمدت و بلندمدت داده شود.
- درمان مربوط به ورزشدرمانی و مداخلات را بر اساس ارزیابی درمانگر و تشخیص وی دریافت کند.
- توصیههایی برای مدیریت خود دریافت کند.
مزایای ورزشدرمانی
بسته به علت درمان، مزایای ورزشدرمانی شامل موارد زیر هستند.
افزایش تحرک
درمانگرهای فیزیکی متخصصان حرکت بدن هستند. چنانچه شما درد یا هر بیماری دیگری دارید که توانایی شما را برای انجام آنچه دوست دارید محدود میکند یک درمانگر فیزیکی میتواند به شما کمک کند. آنها توانایی و اهداف شما را ارزیابی کرده برای بازگردانی توانایی حرکت یک برنامه ورزشی طراحی میکنند.
اجتناب از مصرف داروهای مسکن
واضح است که داروهای ضد درد مخدری بسیار اعتیادآور هستند و اغلب بیش از حد مورد استفاده قرار میگیرند. چنانچه میخواهید از خوردن داروهای ضد درد اجتناب کنید یا مصرف آن را کاهش دهید ورزشدرمانی میتواند کمککننده باشد. درمانگر شما کمک میکند که متوجه شوید چه چیزی باعث ایجاد درد میشود. وی محل را با ماساژ، سونوگرافی یا تحریک الکتریکی دستکاری میکند. برنامههای آموزشی کششی و قدرتی میتواند مختص خود فرد طراحی شوند بنابراین شما میتوانید کیفیت زندگی خود را بهبود بخشیده و نیاز به مصرف داروی ضد درد مخدری را کاهش داده یا متوقف کنید.
کاهش احتمال استفاده از روش جراحی
اگر تنها ابزاری که دراختیار دارید یک چکش است سپس هر مشکلی شبیه میخ به نظر میرسد. در حالیکه ممکن است جراحی یک گام جدی برای درمان کمردرد یا سایر وضعیتهای مزمن در نظر گرفته شود اما در ملاقات با یک جراح، اغلب وی به شما توصیه میکند جراحی انجام دهید. درمانگرهای طب فیزیکی آموزش میبینند تا متفاوت ببینند. به همین دلیل ملاقات با یک درمانگر طب فیزیکی راهحل سادهتر و کمتهاجمتری را برای درمان کمردرد، آرتریت یا سایر بیماریهای مزمن ارائه میدهد.
پیشگیری از صدمات
یکی از مهمترین نقشهای درمانگر طب فیزیکی تنها کمک به فرد برای ترمیم پس از آسیب نیست بلکه کمک به پیشگیری از آسیب یا آسیب مجدد با آموزش صحیح تمرینهای کششی و قدرتی به فرد است. چنانچه ضعف یا درد در یک مفصل احساس میکنید یا اینکه در گذشته یک تصادف یا آسیب جدی تجربه کردهاید ممکن است بتوانید در حال حاضر با ملاقات با یک درمانگر طب فیزیکی از ایجاد مشکلات در آینده اجتناب کنید.
افزایش تعادل و کاهش خطر افتادن
پس از یک تصادف یا سکته جدی یا دورهای از استراحت روی تخت باید مد نظر داشته باشید که توانایی حفظ تعادل در شما مانند سابق نیست. آسیب گوش داخلی میتواند منجر به سرگیجه یا عدم تعادل شود. ورزشدرمانی میتواند ابزاری را برای شما فراهم کند که به وسیله آن تعادل خود را مجددا به دست آورید و خطر مصدومیت خود را به خاطر افتادن کاهش دهید.
کاهش درد
درد مزمن میتواند کیفیت زندگی را کاهش دهد. چنانچه احساس میکنید که به دلیل شدت درد دیگر قادر به لذت بردن از فعالیتهای خاصی نیستید یک پزشک روشهای اثبات شدهای را برای کاهش درد و کمک به برگشت به یک سبک زندگی فعالتر پیشنهاد خواهد داد.
بازگرداندن اعتماد به نفس
ابزارها و تکنیکها در ورزشدرمانی ممکن است دشوار به نظر برسند اما یکی از سادهترین مزایای آن این است که با گذراندن زمان با پزشکان متخصص در حوزه ورزشدرمانی اعتماد به نفس خود را مجددا به دست میآورید. این به شما کمک میکند تا اعتماد به نفس خود را در اینکه میتوانید بدون درد حرکت کنید، تعادل خود را حفظ کنید و اینکه قدرت کافی را برای به انجام رساندن آنچه قرار است انجام دهید دارید مجددا به دست آورید. ورزشدرمانی ممکن است روی دستکاری بدن شما به منظور کسب نتیجه تمرکز کند اما همچنانکه بدن شما تغییر میکند و شما پیشرفت خود را میبینید اعتمادتان نسبت به تواناییهای خود بازخواهد گشت.
ورزشدرمانی پیش از عمل باعث کاهش زمان بهبودی فرد میشود
ورزش درمانی میتواند نقش مهمی در کاهش نیاز به مراقبت پس از عمل در بیمارانی که عمل جایگزینی کل زانو یا لگن را تجربه کردهاند، ایفا کند. این روش نه تنها هزینههای درمانی را کاهش میدهد، بلکه زمانی که برای بهبودی نیاز است نیز کوتاهتر میشود. در مواردی که جایگزینی کامل زانو یا لگن انجام میشود، جلسات درمانی ورزش قبل از عمل بیشتر بر تقویت عضلات و بهبود انعطافپذیری تمرکز دارند. اما پس از جراحی، تمرکز بیشتر بر روی آموزش راه رفتن با واکر، برنامهریزی برای بهبود و آموزش ورزشهای پایه به بیمار تمرکز میکند. این طرح درمانی کمک میکند تا بیماران بهبودی سریعتری را تجربه کنند و به عملکرد طبیعی خود بازگردند.
ورزشدرمانی پیش از عمل زمان بستری شدن را کوتاه میکند
بیمارانی که پس از جراحی ممکن است در آنها عوارض ناخواسته بروز کند یا کسانی که احتمال زیادی دارد که به یک بخش مراقبتهای ویژه توانبخشی منتقل شوند میتوانند طول زمان بستری خود را با ورزشدرمانی پیش از عمل کاهش دهند. از جایگزینی مفصل تا جراحی سینهای-قلبی، ورزش با شدت کم و تحت نظر یک پزشک متخصص، جریان خون را بهبود میدهد. به علاوه بیمارانی که در تنه، بازوها، پاها و پشت عضلات قوی دارند احتمال کمتری دارد در طول دوره ریکاوری دچار آتروفی شوند. این آتروفی میتواند باعث شود بیمار حتی اگر روند ترمیم خوب پیش رود دیرتر ترخیص شود. حتی حفظ تعادل در بیمار میتواند قبل از جراحی بهبود پیدا کند و به این ترتیب احتمال افتادن که ممکن است باعث طولانیشدن زمان بستری شود کاهش مییابد.
یک ارائهدهنده خدمات مراقبت از سلامت یا درمانگر طب فیزیکی میتواند برای هر فرد بر اساس سابقه پزشکی و نیاز وی توصیههایی ارائه دهد.
ورزش درمانی چه بیماری هایی را درمان می کند؟
کمردرد
کمردرد یکی از شایعترین شکایات بیماران مراجعه کننده به پزشکان ارتوپد است و از هر پنج نفر یک نفر را درگیر میکند. در برخی موارد کمردرد به دلیل کشش بیش از حد اجزای ساختاری در کمر ایجاد میشود. بیشتر موارد اگرچه درد زیادی دارد اگر فورا تحت درمان قرار گیرد جدی نیست و معمولا خیلی خوب به ورزشدرمانی جواب میدهد.
سردرد و درد گردن
سردرد و درد گردن به دلیل کشیدگی شانه و گردن به دلیل فشار، بد ایستادن، آرتریت، عدم تحرک، ضربه یا به وسیله فعالیتهایی مانند نشستن پشت کامپیوتر به مدت طولانی اتفاق میافتد. بیماران معمولا به ورزشدرمانی خوب پاسخ میدهند.
درد مفصل/عضله
پزشکان میتوانند کشیدگی عضله را در هر بخشی از بدن مانند لگن، پاها، زانوها، قوزک، مچ، آرنج، شانهها، بازوها و دندهها برای مثال در موارد آسیب به زانو، شانه منجمد، پیچخوردگی مچ پا و غیره را درمان کنند.
آسیبهای ورزشی
ورزش درمانی میتواند برای ورزشکاران در هر سطحی مفید باشد. چنانچه میخواهید با فاصله کم بعد از مصدوم شدن به ورزش برگردید یا مشکلی دارید که مانع از انجام بهترین عملکرد شما میشود ورزشدرمانی میتواند به شما کمک کند تا به حداکثر تناسب خود برسید.
بارداری
در بارداری تغییرات زیادی در وضعیت بدن اتفاق میافتد که میتواند منجر به کمردرد و ناراحتی برای فرد شود. ما تجربه لازم برای درمان مادرانی با گسترهای از علائم شامل درد در قسمت پایینی کمر، عدم تناسب اندام، بد ایستادن و اختلالات کف لگن را داریم. پزشکان برای این کار از تکنیکهای ویژهای استفاده میکنند و همچنین توصیههایی در ارتباط با ورزش و مسائل مربوط به مراقبت از سلامت دارند.
پس از جراحی
درمان فیزیکی بیمار سرپایی میتواند به بیماران به ویژه کسانی که حرکتشان تحت تاثیر جراحی قرار گرفته به منظور به دست آوردن مجدد وضعیت حرکت و سبک زندگی پیش از بارداری کمک کند. جراحیها شامل جایگزینی کامل مفصل، بازسازی مجدد مینیسک و ACL، تعمیر کاف روتاتور، برداشتن فشار از روی سابآکرومیال، خارج کردن ترقوه دیستال، خارج کردن دیسک مهرهای، فیوژنها، جایگزینیهای دیسک و جااندازی باز شکستگیهای استخوان و غیره میشود.
سیاتیک
سیاتیک به تحریک عصب سیاتیک اطلاق میشود. این عصب هدایت عصبی به پا را پشتیبانی میکند. اگرچه این برای توصیف هرگونه دردی در پا به هر علتی چه مرتبط با جریان خون و چه مرتبط با سایر علل مانند درد ناشی از صدمه به کمر، ضربه یا تحریک عصب مورد استفاده قرار میگیرد. رایجترین علل سیاتیک با ورزشدرمانی به طرز موفقیتآمیزی درمان میشود.
آرتریت
هرگونه سایش و فرسودگی سطح مفصل میتواند منجر به آرتریت و استئوآرتریت شود. این نوع آسیب باید از مواردی از آرتریت که ناشی از بیماری خاصی است تفکیک شود. استئوآرتریت یک فرآیند طبیعی است که با پیری ارتباط دارد. معمولا استئوآرتریت باعث محدودیت حرکت مفاصل و درد عضلانی میشود که اغلب به این درد روماتیسم اطلاق میشود. درمانهای موجود برای این آسیب نمیتواند فرسایش سطح مفصل را درمان کند اما در بیشتر موارد با ورزشدرمانی با بهبود عملکرد سایر نواحی و ساختارها، توصیه برای بهبود سایر عوامل از قبیل رژیم غذایی، ورزش و سبک زندگی در طولانی مدت شدت علائم مرتبط کاهش پیدا میکند.
آسیب فشار تکراری/تاندونیت
این وضعیت معمولا در افرادی که با ماوس و صفحه کلید کامپیوتر کار میکنند و همچنین کارگران که مدت زمان طولانی کار میکنند دیده میشود. در این افراد آسیبهایی مانند اپیکوندیلیت آرنج تنیس بازان ، وضعیت آرنج گلفبازان، تاندونیت شانه، بیماری شین اسپلینت و غیره مشاهده میشود. ورزشدرمانی به ویژه زمانی که درمان زود انجام شود میتواند مفید باشد.
آسیبهای نورولوژیک (سکته،اماس)/ مشکل در حفظ تعادل
صدمات نورولوژیک میتواند پس از ضربه به بدن یا سر اتفاق بیافتد. یک انفارکتوس یا آنوریسم در یک رگ مغزی میتواند منجر به سکته شود. مدیریت از دست رفتن تدریجی عملکرد حرکتی میتواند برای بیمار و خانواده میتواند بسیار مشکل باشد. درمانگرهای ورزشی درمان دستی را برای برگرداندن از دست رفتن حرکت، آموزش مجدد عضلانی-عصبی ناحیهای که حرکت از دست رفته، آموزش راه رفتن و آموزش حفظ تعادل ارائه میدهند.
چرا باید تحت نظر متخصص، ورزش درمانی انجام شود؟
درمانگران متخصص در حوزه بهبود حرکت و شیوه ایستادن فردی هستند که با توجه به تنوع بدنها، الگوهای حرکتی و عادات خاص، آنها را مورد بررسی قرار میدهند و سعی میکنند تا حرکات، شیوه ایستادن و عادات ناسالم را تصحیح کنند.
از آنجایی که دستورالعملهای مراقبت از سلامت در حال تغییر هستند، ممکن است پزشک نتواند به طور دقیق و به علت صدمه یا اختلال شما، زمان لازم برای درک دقیق علت و علت اصلی مشکل را داشته باشد. درمانگران در این زمینه تخصص دارند و به شما بسته به نوع مشکل، آموزش میدهند و تصمیم میگیرند که چه اقداماتی برای رفع مشکل باید انجام شود و همچنین چگونه میتوان از عود مجدد مشکل جلوگیری کرد. آنها نقش مربی و راهنما را نیز بر عهده میگیرند تا شما را در طول فرآیند درمان همراهی کنند و به شما کمک کنند تا به بهبودی و بهتر شدن وضعیت خود برسید.
