درد رگ و عصب سیاتیک یک مجموعه از علائم است که به علت تحت فشار قرار گرفتن یا التهاب عصب سیاتیک به وجود می‌آید. ۲ عصب سیاتیک در بدن انسان وجود دارد که هر یک از آنها به سمت پاها هدایت می‌شوند. در حقیقت این دو عصب بزرگترین عصب بدن محسوب می‌شوند که از قسمت پایین کمر شروع می‌‌شنود و تا پاها امتداد پیدا می‌کنند. این دو عصب با ستون فقرات ناحیه لومبر و ساکرال تلفیق می‌‌شوند. سپس عصب سیاتیک از طریق فرامن از ناحیه لگن خارج می‌گردد و از پشت ساق پا به سمت پایین تر و ناحیه زانو امتداد پیدا می‌کند. در نهایت هر دو عصب سیاتیک به پاها کشیده می‌‌شوند.

درد رگ و عصب سیاتیک که گاهی به عنوان رادیکولوپاتی نیز شناخته می‌شود، به مجموعه‌ای از علائم اشاره دارد که در این اختلال، عصب سیاتیک به دلیل التهاب یا آسیب دیدگی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. اصطلاحاً، این علائم به دلیل یک مشکل پزشکی به نام بیرون زدگی دیسک ناحیه لومبار ایجاد می‌شوند. برخی از علل معمول در بروز درد رگ و عصب سیاتیک شایع و نسبتاً خوش‌بینانه هستند، اما برخی دیگر از موارد بسیار جدی و خطرناک هستند. اما خوشبختانه، اکثر افراد با استفاده از روش‌های درمانی مراقبتی بهبود می‌یابند و علائم سیاتیک آنها تسکین می‌یابد.

استراحت مناسب ناحیه کمر، مصرف داروهای ضد التهاب، تزریق استروئید، استفاده از کمپرس سرد و گرم و روش‌های مشابه می‌توانند به کاهش درد و التهاب عضله کمک کنند. فیزیوتراپی نیز می‌تواند با تقویت عضلات مرکزی و کمر، در درمان درد رگ و عصب سیاتیک موثر باشد.

علل درد رگ و عصب سیاتیک چیست؟

درد رگ و عصب سیاتیک به علت فشرده شدن عصب، بروز التهاب اختلالات مرتبط با سیستم ایمنی که بر این عصب تاثیر می‌گذارد به وجود می‌آید این درد نشان دهنده یک اختلال زمینه ‌ای است و به تنهایی یک مشکل محسوب نمی‌شود. به عنوان مثال برخی از اختلالاتی که با درد رگ و عصب سیاتیک ارتباط دارند به شرح زیر می‌باشند:

• در برخی موارد دیگر که شیوع کمتری دارند دیابت، تومورهای ستون فقرات بارداری باعث تحریک سیاتیک خواهند شد.
• بیرون زدگی دیسک کمر ناحیه لومبر در قسمت پایین کمر شایع ترین هنگامی ‌که یک شکستگی استرسی در ستون فقرات به وجود می‌آید باعث لغزش مهره از جای اصلی خود و قرار گرفتن آن در موقعیت بدتری خواهد شد. در نتیجه فضای بین دیسک از بین می‌‌رود و به عصب سیاتیک فشار وارد خواهد کرد که به این وضعیت اسپوندیلولیستزیس می‌گویند.
• زائده‌های استخوانی زمانی به وجود می‌‌آیند که مهره‌ها دچار تحلیل رفتگی شده باشند. زائده‌های استخوانی می‌توانند باعث تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک شوند.
• زائده‌های استخوانی زمانی به وجود می‌‌آیند که مهره‌ها دچار تحلیل رفتگی شده باشند. زائده‌های استخوانی می‌توانند باعث تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک شوند.

درد سیاتیک چه علائمی دارد؟

تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک و آسیب دیدگی آن باعث بروز یک مجموعه از علائم و نشانه‌ها می‌شود که از خفیف تا شدید متغیر هستند. علائم این اختلال ممکن است دائمی‌و پایدار و موقت باشند و بیمار را دچار درد نمایند. اکثر این علائم به ریشه عصبی که تحت فشار قرار گرفته است ارتباط دارند به عنوان مثال برخی از علائم شایع درد عصب و رگ سیاتیک به شرح می‌باشند:

• درد کمر و درد پا که به صورت دائمی ‌یا موقت به وجود می‌آید.
• گرفتگی پا که به علت بروز در عصب سیاتیک بستگی دارد و ممکن است چند هفته طول بکشد تا به طور کامل از بین برود.
• بی حسی یا ضعف پاها که اغلب به علت آسیب دیدگی عصب سیاتیک ایجاد می‌شود و در برخی موارد ممکن است بیمار دچار ضعف پا نیز شود. در این شرایط بالا آوردن پا برای بیمار دشوار است.
• درد رگ و عصب سیاتیک زمانی افزایش پیدا می‌کند که بیمار در یک بازه زمانی نسبتاً طولانی دراز بکشد. این امر باعث می‌‌شود که خوابیدن برای بیمار دشوار باشد و بیمار دچار اختلال خواب شود.

علائم جدی درد رگ و عصب سیاتیک

در صورتی که درد عصب سیاتیک شما به علت یک اختلال بسیار جدی که سندروم دم اسب نام دارد، تومورهای ستون فقرات و عفونت به وجود بیاید شما به مراجعه فوری به پزشک نیاز خواهید داشت. در صورتی که در شما دچار هر یک از علائم و نشانه‌های زیر هستید باید با پزشک یا جراح ارتوپد مشورت کنید:

• در صورتی که دچار ضعف شدید یا علائم نورولوژیکی در پای خود هستید.
• در صورتی که علائم سیاتیک در هر دو پای شما به وجود آمده است.
• در صورتی که کنترل مثانه یا روده خود را از دست داده اید.
• در صورتی که دچار اختلالات جنسی هستید.

درمان درد رگ و عصب سیاتیک کمر

برای آن دسته از افرادی که قصد دارند به کمک روش‌های غیرجراحی به درمان درد رگ و عصب سیاتیک کمر خود بپردازند خبر خوبی داریم. روش‌های متعددی وجود دارد که می‌تواند بدون نیاز به عمل جراحی تا حد زیادی به تسکین درد آنها کمک کند. اگرچه این روش‌های درمانی به طور کامل باعث تسکین درد بیماران نمی‌‌شوند استفاده از آنها در کنار سایر روش‌های درمانی نتایج مطلوبی را به وجود خواهد آورد. بیمار باید روند درمان خود را به طور کامل ادامه دهد تا شاهد بهبود عملکرد بدن خود باشد. پزشک از یک مجموعه از روش‌های درمانی برای کنترل درد سیاتیک استفاده می‌کند تا بیمار بتواند بدون درد مداوم در قسمت کمر و پاهای خود به زندگیش ادامه دهد.

روش‌های خانگی درمان درد رگ و عصب سیاتیک 

در صورت وجود علائم درد، برخی ازدرمان‌های خانگی از جمله گرما ئو سرما درمانی و دارو در کاهش درد و گرفتگی عصب سیاتیک موثرند:

استفاده از کمپرس سرد و گرم

یکی از روش‌های درمانی بسیار ساده برای درمان درد سیاتیک استفاده از کمپرس سرد و گرم در فواصل زمانی معین و به نوبت می‌باشد. شما باید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کمپرس گرم را روی ناحیه دردناک بدن خود قرار بدهید و سپس از کمپرس سرد استفاده نمایید. باید این فرایند را هر یک تا دو ساعت یک بار تکرار کنید تا درد شما کنترل شود. کمپرس سرد باعث کاهش تورم می‌شود و کمپرس گرم فرآیند بهبود را افزایش خواهد داد. استفاده منظم و نوبتی از کمپرس سرد و گرم می‌‌تواند به کنترل درد بیماران کمک کند.

دارو درمانی  

مصرف داروهای مسکن بدون نیاز به تجویز پزشک می‌تواند به تسکین درد سیاتیک کمک کند. با این حال، باید توجه داشت که استفاده طولانی مدت از این داروها توصیه نمی‌شود. اما اگر درد شما تنها یک یا دو روز طول بکشد، مصرف منظم این داروها می‌تواند به تسکین درد کمک کند. استفاده از این داروها جلوی بدتر شدن درد را می‌گیرد و شرایط شما را بهبود می‌بخشد. می‌توانید ایبوپروفن را به عنوان یک داروی ضد التهاب استفاده کنید یا برای تسکین درد، استامینوفن را مصرف کنید. در صورتی که این روش‌های درمانی به تسکین درد شما کمک نکنند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید تحت درمان مناسب قرار گیرید. درمان نکردن درد عصب برای سیاتیک می‌تواند منجر به بدتر شدن شرایط شما و ایجاد تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی شما شود. همچنین، با افزایش شدت آسیب دیدگی عصب سیاتیک، علائم شما بدتر خواهند شد.

درمان درد سیاتیک توسط فیزیوتراپی 

خوشبختانه روش‌های متعددی برای درمان درد رگ و عصب سیاتیک وجود دارد که می‌توانند به شما کمک کنند. متخصص فیزیوتراپی به شما برای کنترل درد مداوم کمک خواهد کرد و بدین منظور از روش‌های درمانی متعدد استفاده می‌‌کند تا بتواند بهترین روش را با توجه به شرایط شما مشخص نماید. پس از آن که پزشک بهترین روش را مشخص نمود به طراحی برنامه درمان خواهد پرداخت. معمولاً برای درمان درد رگ و عصب سیاتیک از روش‌های درمانی ترکیبی استفاده خواهد شد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

• استفاده از درمان دستی و به حرکت در آوردن ستون فقرات قسمت پایین کمر می‌‌تواند تا حد قابل توجهی باعث تسکین درد شود. در برخی موارد درد عصب سیاتیک به علت فشرده شدن عصب به وجود می‌آید در این شرایط می‌‌توان به کمک درمان دستی و به حرکت در آوردن قسمت پایین کمر به آزاد سازی عصب و تسکین درد پرداخت.
• ماساژ درمانی می‌‌تواند باعث تسکین درد کمر شود و یکی از ساده ترین روش‌های موجود برای درمان درد عصب و رگ سیاتیک محسوب می‌شود. هرچه تعداد جلسات درمان با ماساژ بیشتر باشد فرآیند بهبود با سرعت بیشتری در ناحیه مورد نظر آغاز می‌شود. ماساژ درمانی باعث افزایش اکسیژن رسانی در اطراف عصب سیاتیک می‌‌شود و گردش خون افزایش خواهد یافت این امر باعث کاهش التهاب و افزایش روند بهبودی خواهد شد.
• طب سوزنی به بدن کمک می‌‌کند که به متعادل کردن جریان انرژی بپردازد. استفاده از طب سوزنی باعث می‌شود که توانایی بدن برای انتقال پیام عصبی افزایش پیدا کند. استفاده از طب سوزنی باعث می‌شود که بدن بتواند به شناسایی مشکلات مرتبط با عصب سیاتیک بپردازد و سلول‌های مناسب را به آن ناحیه ارسال کند تا فرایند بهبود را آغاز نمایند.
• تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست یکی دیگر از روش‌های موجود برای درمان درد رگ و عصب سیاتیک محسوب می‌شود. در این روش پزشک به ارسال پالس‌های انرژی با ولتاژ پایین به درون نواحی اطراف عصب سیاتیک می‌‌پردازد که باعث تحریک عصب می‌‌شوند و از ارسال سیگنال‌های درد جلوگیری می‌کنند تا از وارد شدن آنها به درون سیستم عصبی پیشگیری گردد. این پالس‌های الکتریکی باعث می‌‌شوند بدن به تولید یک مسکن طبیعی بپردازد که اندروفین نام دارد. متخصص درمان دستی و طب فیزیکی از تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست تسکین درد استفاده می‌‌کنند که البته می‌توان از این روش درمانی در منزل نیز استفاده کرد.
• تزریق استروئید به درون فضای اپیدورال باعث می‌‌شود که درد و التهاب عصب سیاتیک کاسته شود. تزریق اپیدورال می‌‌تواند باعث تسکین فوری درد شود. با این حال در برخی موارد نادر معمولا درد حدود یک هفته تا یک سال طول می‌‌کشد. در این دوران بیمار می‌تواند از روش‌های دیگری از قبیل ورزش کردن برای درمان درد سیاتیک خود استفاده کند.

روش‌های جراحی برای درمان درد رگ و عصب سیاتیک 

اکثر افرادی که دچار درد عصب برای سیاتیک هستند به خوبی به روش‌های غیر جراحی پاسخ می‌دهند اما در برخی موارد انجام عمل جراحی برای کنترل درد بیمار و تسکین علائم او ضروری است. در موارد زیر عمل جراحی ضروری است:

• در برخی موارد ممکن است بیمار به علت تحت فشار قرار گرفتن طناب نخاعی عملکرد مثانه و روده خود را از دست بدهد.
• گاهی اوقات بیمار دچار تنگی کانال نخاعی می‌شود که در این اختلال فضای داخل کانال نخاعی کاهش پیدا می‌کند و ریشه اعصاب تحت فشار قرار می‌گیرد.
• در برخی موارد بیمار دچار اختلالات نورولوژیکی متعدد می‌‌شود و ممکن است برای راه رفتن دچار مشکل شود یا اینکه دچار ضعف شدید و بی حسی پاها شود.
• در صورتی که بیمار دچار بیرون زدگی دیسک قسمت پایین کمر شود و مهره‌های ستون فقرات دچار بیرون زدگی یا لغزش شده باشد.
• در صورتی که طناب نخاعی با گذر زمان دچار تحلیل رفتگی شده باشند و زائده‌های استخوانی در ستون فقرات به وجود آمده باشند.
• در صورتی که بیمار دچار کیست یا تومور ستون فقرات باشد که در این موارد پزشک انجام عمل جراحی را به منظور خارج کردن این زائده‌ها از ستون فقرات توصیه می‌کند.

 هدف از انجام عمل جراحی سیاتیک کاهش علائم و نشانه‌های درد و اصلاح علت بروز این اختلال است. برخی از روش‌های جراحی موجود با توجه به علائمی‌که بیمار دارد به شرح زیر می‌باشند:

• میکرودیسککتومی ‌روشی است که در آن قسمت آسیب دیده یا بیرون زدگی دیسک برداشته می‌‌شود تا فشار از روی ریشه عصب رفع گردد.
• لامینکتومی ‌در مواردی انجام می‌‌شود که بیمار دچار تنگی کانال نخاعی قسمت پایین کمر شده است و پزشک اقدام به خارج کردن لامی‌نا به طور کامل یا جزئی می‌نماید تا فضای بیشتری در اختیار ریشه اعصاب قرار بگیرد. گاهی اوقات از این روش تخت عنوان جراحی رفع فشار از روی ستون فقرات یاد می‌شود.

• لامینوتومی، یک روش جراحی شبیه به لامینکتومی است که در آن فقط یک بخش کوچک از لامینا (یک قسمت از استخوان پشتی قابلمه‌ای که ستون فقرات را محافظت می‌کند) تخلیه می‌شود. در بعضی موارد، پزشک ممکن است این عمل جراحی را به همراه میکرودیسککتومی (جراحی برداشتن یک قسمت کوچک از دیسک فشرده شده در استخوان پشتی قابلمه‌ای) انجام دهد.

• در این روش، اعصاب از فضای داخل کانال ستون فقرات و از طریق یک سری مفاصل خارج می‌شوند که به آنها سوراخ درون مفاصل ستون فقرات یا فرامن می‌گویند. هدف این روش جراحی، خارج کردن زائده‌های استخوانی درون فرامن است تا این سوراخ‌ها بزرگتر شوند.
• تراکم و فشار روی عصب سیاتیک به دلیل تراکم مفاصل فاست در ستون فقرات باعث می‌شود. در این روش، پزشک با استفاده از فاستکتومی (جراحی برداشتن قسمتی از استخوان فاست)، فشار روی عصب سیاتیک را برطرف می‌کند.

• جراحی فیوژن ستون فقرات با هدف درمان مشکلات بیمار انجام می‌شود. پس از برداشتن دیسک آسیب دیده، پزشک مهره‌های بالا و پایین آن را با یکدیگر متصل می‌کند تا استحکام و پایداری ستون فقرات افزایش یابد.