شما هر روز از کمرتان استفاده میکنید، بنابراین تقریباً در همه کارهایی که انجام میدهید فشار دائمی روی کمرتان اعمال میشود. فعالیتهایی مانند خم شدن، بلند کردن اجسام و حتی فقط ناشیانه نشستن میتواند آن را آسیبپذیر کند. اغلب علت اصلی کمر درد فرسودگی، یا تغییرات دژنراتیو است که معمولاً از 30 سالگی شروع میشود. همه ما با افزایش سن این تغییرات را تجربه خواهیم کرد، اما همه علائم را تجربه نمیکنند. با این حال، دلایل زیادی برای درد وجود دارد، مانند زمین خوردن یا آسیبهایی مانند افتادگی دیسک (دیسک لغزیده نیز نامیده میشود).
علت کمردرد
ستون فقرات، یک ساختار حیاتی و پیچیده است که از مهرهها (استخوانها)، تاندونها، رباطها، عضلات و دیسکهای بالشتکی تشکیل شده است. هر یک از این اجزا در حفظ توازن، پشتیبانی و حرکت مناسب بدن نقش مهمی دارند. اگر یکی از این اجزا مشکل داشته باشد، ممکن است باعث بروز کمردرد شود.
کمردرد را میتوان به دو دسته حاد و مزمن تقسیم کرد و میزان شدت آن میتواند از یک مزاحمت آرام تا یک عامل فلجکننده متفاوت باشد. درد حاد کمردردی است که به صورت ناگهانی و با شدت قابل توجهی ظاهر میشود و معمولاً کمتر از سه تا شش ماه طول میکشد. از طرف دیگر، کمردرد مزمن به طور کلی به دردی اطلاق میشود که بیش از سه تا شش ماه ادامه دارد. این نوع درد ممکن است تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
اما دلایل مکانیکی واقعی کمر درد چیست؟ برخی از رایجترین دلایل عبارتند از:
- صدمات حاد یا ضربهای. تصادفات با اتومبیل یا موتور سیکلت، سقوط جدی و آسیبهای ورزشی مانند برخورد یا حرکات پیچشی ناگهانی میتواند به کمر آسیب برساند. درد ممکن است ناشی از پارگی کوچک، کشیدگی یا فشرده سازی ستون فقرات باشد. (تحت فشار، لایههای دیسکها بین مهرهها میتوانند از جای خود بلغزند یا حتی پاره شوند. این ممکن است فشار را بر اعصاب اطراف کانال نخاع افزایش دهد، که میتواند منجر به التهاب، تحریک یا عارضهای مانند رادیکولوپاتی شود.)
- انحطاط دیسک. با افزایش سن، لایه کشسانی بین مهرهها از بین میرود. وقتی این لایه طبیعی بین استخوانها را از دست بدهیم، ستون فقرات میتواند قد و انعطاف پذیری خود را از دست بدهد. هنگامی که استخوان بر روی استخوان میمالد، التهاب ایجاد میشود، به خصوص در هنگام خم شدن یا پیچ خوردن منجر به درد و سفتی میشود.
- دیسک فتق، پاره شده یا برآمده. اگر دیسکهای بین مهرههای شما (دیسکهای بین مهرهای) فشرده شوند، ممکن است گاهی اوقات پاره شوند یا فتق شوند، در صورتی که اگر بخواهید آن را با دست فشار دهید، داخل آنها مانند گلولهای پر از ژل بیرون میزند. این “دیسک لغزیده” به خودی خود دردناک است، اما در صورت فشار بر روی عصب میتواند باعث ناراحتی و بیحسی اضافی در پشت یا پاها شود.
- اسپاسم عضلات. اسپاسم پایین کمر ممکن است در صورت آسیب دیدن بافت نرم پشت، به عنوان مثال هنگام بلند کردن وزنه یا چرخاندن ناگهانی تنه، رخ دهد. (فکر کنید دویدن و چرخیدن برای گرفتن یک توپ فوتبال یا نوسان زیاد هنگام گلف یا بازی بیس بال). آرتروز همچنین میتواند باعث ایجاد دیسکهای برآمده یا پاره شود.
- کشیدگی عضلات یا رگ به رگ شدگی رباط. اکثر دردهای حاد کمر در اثر آسیبهای بافت نرم است. پیچ خوردن، بلند کردن اجسام سنگین یا کشش بیش از حد باعث می شود شما “چیزی را بکشید” (رباط، تاندون یا عضله)، در نتیجه یک درد موضعی و شدید ایجاد میکند که استفاده از کمر را دشوار میکند.
- این تحریک ریشه عصب نخاعی است. این معمولاً در اثر آسیب، فشرده سازی یا التهاب ایجاد میشود. رادیکولوپاتی گاهی به علت تنگی نخاع (باریک شدن ستون فقرات) یا پارگی دیسک یا فتق ایجاد میشود. علائم اولیه درد یا سوزن سوزن شدن است که از طول عصب بالا و پایین امتداد دارد، اغلب به سایر قسمتهای بدن ادامه پیدا میکند. (سیاتیک یکی از انواع رادیکولوپاتی است.) علائم رادیکولوپاتی در ناحیه کمر و گردن شایع است.
- هنگامی که عصب سیاتیک یا یکی از شاخههای آن در قسمت تحتانی کمر غالباً توسط دیسک فتق یا لغزش فشرده میشود، اما گاهی اوقات توسط کیست یا تومور ممکن است درد عصب سوزش یا سوزن سوزن شدن از باسن و پشت ناحیه پا ایجاد شود. اگر فشار به اندازه کافی شدید باشد، گاهی اوقات بیماران ممکن است ضعف عضلانی یا بیحسی نیز داشته باشند. درد سیاتیک کمی متفاوت از سایر مشکلات کمر است زیرا به طور معمول با درد در پاها یا کف پاها ظاهر میشود نه پشت.
- تنگی کانال نخاعی. این عارضه میتواند مربوط به سن باشد. فرسودگی طبیعی باعث باریک شدن ستون فقرات میشود. این باعث ایجاد فشار میشود که به نخاع و اعصاب فشار وارد میکند. اگر دچار تنگی نخاع هستید، با گذشت زمان ممکن است درد، ضعف و از دست دادن احساس در پاها داشته باشید. راه رفتن ممکن است دشوار شود.
- اسپوندیلولیستز. گاهی اوقات ممکن است مهره کمری از حالت تراز خارج شده و اعصاب خارج شده از ستون فقرات را فشرده کند. این عارضه، مانند بسیاری دیگر، میتواند از بین برود، به این معنی که نتیجه فرسودگی مربوط به سن است.
علل دیگر
گاهی اوقات، کمردرد در بزرگسالان ممکن است ناشی از بینظمی ستون فقرات باشد، به عنوان مثال، لوردوز (یک منحنی بسیار بزرگ در قسمت پایین کمر) یا اسکولیوز.
به ندرت، کمردرد میتواند نشانهای از یک بیماری پزشکی جدی یا حتی تهدید کننده زندگی باشد که نیاز به مراجعه فوری در کلینیک یا ER دارد.
نمونههایی از شرایط بالقوه خطرناک عبارتند از:
- عفونتها
- تومورها یا سرطان
- سندرم دم اسبی
- سنگ کلیه
- آنوریسم شکمی
اگر از دست دادن کنترل مثانه یا روده، تب شدید، حالت تهوع، استفراغ، درد شدید در یک طرف کمر یا درد شکم را تجربه میکنید، درد کمر شما میتواند نشانه یک مسئله جدیتر باشد. فورا به پزشک مراجعه کنید.
بیماریهای دیگری که کمردرد ممکن است یک علامت آن باشد شامل آرتروز اُستئوآرتریت یا آرتریت روماتوئید، فیبرومیالژیا، آندومتریوز، پوکی استخوان و اسپوندیلیت است.
عوامل خطر
سن
در افراد بالای 40 سال احتمال کمر درد افزایش مییابد. این ممکن است به دلیل تخریب طبیعی ستون فقرات در طول زمان یا عوامل دیگر مانند بیماری یا آسیب باشد.
داشتن اضافه وزن
ستون فقرات برای صاف نگه داشتن وظیفه تحمل وزن بدن را دارد. وزن بیش از حد میتواند بار سنگینی بر دوش ستون فقرات بگذارد و در نتیجه شرایطی مانند اسپوندیلولیستز ایجاد شود. در اسپوندیلولیستز، یکی از مهرهها به سمت مهره زیر به جلو میلغزد.
بارداری
همانند چاقی، بارداری به دلیل اضافه وزن در قسمت جلوی بدن میتواند باعث کمر درد شود. در موارد دیگر، ممکن است جنین تغییر مکان داده و اعصاب را تحت فشار قرار دهد، مانند عصب سیاتیک، که باعث کمر درد میشود.
وراثت
بعضی از افراد ممکن است استعداد ابتلا به شرایطی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان (یک بیماری آرتروز که میتواند روی ستون فقرات را تحت تأثیر قرار دهد) یا فتق دیسک (بیماری که بر دیسکهای ستون فقرات بین مهرهها تاثیر دارد) داشته باشند.
شغل
یک کار فیزیکی که به بلند کردن سنگین، پیچ خوردن، کشیدن یا فشار دادن نیاز دارد، میتواند به بعضی یا تمام قسمت های کمر فشار وارد کند. این فشار طولانی مدت ممکن است باعث کمر درد شود.
بیماریهای دیگر
علاوه بر عارضههای آرتروزی، ممکن است تومورهای مهرهای (چه خوش خیم و چه بدخیم) در ستون فقرات ایجاد شوند و بر روی اعصاب کانال نخاع یا ریشههای عصبی مرتبط فشار وارد کنند (بسته به موقعیت آنها).
آمادگی جسمانی ضعیف
هنگامی که افراد ورزش نمیکنند یا هیکل خود را حفظ نمیکنند، عضلات، تاندونها و رباطهای پشت کمر آنطور که باید و شاید کشسانی ندارند، و مستعد آسیب یا درد هستند.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن با انقباض سیستم عروقی جریان مواد مغذی و اکسیژن را به ستون فقرات کاهش میدهد. همچنین نشان داده شده است که به طور بالقوه فعالیت مغز را افزایش میدهد که باعث کاهش حالت ارتجاعی در پشت برای درد مزمن میشود. و این فقط برای شما بد است.
عوامل دیگر
در زمینه کمردرد، مسائل مرتبط با سبک زندگی روزمره نیز بسیار حائز اهمیت هستند. این مسائل ممکن است عواملی باشند که به کمردرد منجر شوند. بنابراین، در طراحی سبک زندگی روزمره خود، به این نکات توجه لازم است.
- برای مثال، اگر شغلی دارید که بطور مداوم در آن نیاز است برای مدت طولانی ایستاده باشید، میتوانید از کفشهای حمایتی استفاده کنید تا به پشت و کمرتان حمایت کنند و فشار را کاهش دهند.
- وضعیت تشک خوابگاهی نیز میتواند نقشی در کمردرد داشته باشد. اگر تشک شما قدیمی است، ممکن است نیاز به چرخش یا تعویض داشته باشد. همچنین، بستگی به ترجیحات شخصی شما دارد که آیا تشک محکمتر یا نرمتر را ترجیح میدهید. انتخاب تشک مناسب میتواند به حفظ ستون فقرات و کاهش فشار کمک کند.
- عواملی مانند وضعیت نامناسب بدن هنگام ایستادن، نشستن و حتی خوابیدن نیز میتوانند فشار اضافی به کمر وارد کنند. بنابراین، حائز اهمیت است که به وضعیت بدن خود در این شرایط توجه کنید و به حفظ قوام و تعادل مناسب بدن در این حالتها بپردازید. همچنین، مواظبت نکردن از کمر هنگام بردن وزنه نیز میتواند منجر به ایجاد فشار و صدمات در ناحیه کمر شود.
- حمل کیسه یا کولهپشتی سنگین به طرز نادرست نیز میتواند فشار و تنش را به کمر اعمال کند. در نتیجه، مناسب است که به درستی و با توجه به اصول ایمنی و حفاظتی، این وسایل را حمل کنید تا از وزن و فشار زیاد به کمر جلوگیری شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر درد شما بسیار شدید است، برای مدت طولانی ادامه دارد یا بر فعالیتهای روزمره شما تأثیر میگذارد، باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت بروز علائم سیاتیک باید با پزشک تماس بگیرید.
به ندرت، کمر درد میتواند مشکل جدیتری را نشان دهد. در صورت مشاهده هر یک از مشکلات زیر بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- مشکلات دفع یا کنترل ادرار
- از دست دادن کنترل رودهها
- بی حسی در اطراف محل عبور مجرا یا اندام تناسلی
- ضعف در پاها یا ضعف بیثبات در کف پاها ناپایدار است.
درمان کمردرد
گرما و سرما
یک حمام گرم یا یک بطری آب گرم (برای جلوگیری از سوختگی، بطری آب را با یک حوله چای بپوشانید) میتواند درد عضلات منقبض را کاهش دهد، در حالی که استفاده از یک کیسه یخ یا یک کیسه نخود فرنگی منجمد سرد (برای جلوگیری از سوختگی یخ را در پارچه بپیچید و به ناحیه دردناک بمالید) میتواند باعث تسکین ناراحتی ناشی از درد ناگهانی کمر شود.
مسکن
درمانهای “موضعی” و مسکن مانند ایبوپروفن و پاراستامول در اکثر موارد موثر است. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
موقعیت صحیح بدن
سعی کنید وضعیت بدن خود را مرتبا تغییر دهید. تحقیقات محدودی وجود دارد که نشان میدهد وضعیت قرارگیری بدن با مشکلات کمر مرتبط است، اما ماندن در موقعیتهای نامناسب احتمالاً درد شما را افزایش میدهد.
- وضعیت خوابیدن. موقعیتهای مختلف خواب را امتحان کنید. اگر ترجیح میدهید به پشت دراز بکشید، بالش را بین پاها یا زیر زانو قرار دهید. بهبود وضعیت خواب میتواند علائم درد شما را بهبود بخشد.
- بلند کردن. جسم را نزدیک به بدن بلند کنید، به جای کمر، زانوهای خود را خم کنید و سعی کنید هنگامی که کمر درد دارید از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
کاهش وزن
وزن بالای بدن میتواند به کمر فشار وارد کند، بنابراین با هدف دستیابی به یک وزن سالم باید از کمردرد محافظت کرد.
درمانهای فیزیوتراپی برای کمر درد
اگرچه ورزش بخش مهمی از درمان کمر درد را تشکیل میدهد، اما در بعضی موارد فیزیوتراپیستها ممکن است از روشهای درمانی دیگری برای کمک به تسکین درد و بهبود عیوب بیومکانیکی زمینهای استفاده کنند.
در موارد درد حاد، فیزیوتراپیستها میتوانند در مورد موقعیتهای مناسب تسکین درد توصیههایی را ارائه دهند. در مواردی که اسپاسم عضلانی شدید ممکن است در ایجاد درد نقش داشته باشد، فیزیوتراپیستها میتوانند با استفاده از تکنیکهای دستی برای گروههای عضلانی آسیب دیده، این اسپاسم را کاهش دهند. این تکنیکها غالباً به عنوان تکنیکهای آزاد سازی بافت همبندی شناخته میشوند.
در موارد مداوم درد کمر، ممکن است از تکنیکهای آزاد سازی بافت همبندی برای کمک به بهبود انعطاف پذیری عضلات همراه با کششها استفاده شود. هنگامی که مفاصل ستون فقرات خود تحت تأثیر سفتی قرار گرفته و نیاز به آزاد شدن دارند، ممکن است فیزیوتراپیستها از روشهای دستکاری و تحرک مفصل برای آزاد سازی مفاصل استفاده کنند. تکنیک متداول دیگر، آزادسازی نقطه ماشهای نامیده میشود که شامل هدایت فشار شدید به نواحی سفت میتواند یک روش مفید برای کاهش کشسانی عضله بیش فعال باشد.
نوع کمتری از سفتی مفصل و عضله که میتواند با اختلالات ستون فقرات ایجاد شود، ممکن است به دلیل تنش درون بافت عصبی باشد، که میتواند به دلیل فشرده سازی ریشه عصب فعلی یا قبلی یا آسیب شلاقی رخ دهد. فیزیوتراپیستها ممکن است برای درمان این مشکل از تکنیکهای گلایدینگ عصبی استفاده کنند.
تزریق ستون فقرات
بخشهای مدیریت درد تعدادی از درمانهای کمردرد را ارائه میدهند که به طور کلی میتوان آنها را در مداخلات تسکین دهنده درد و مداخلات برای کمک به مبتلایان به کمر درد مداوم که با سطوح درد موجود دست و پنجه نرم میکنند به طور موثرتری تقسیم کرد.
مداخلات برای کاهش کمر درد ممکن است شامل تعدادی تزریق در ستون فقرات باشد، که ممکن است شامل تزریق اپیدورال باشد که داروی ضد التهابی قدرتمندی را به کانال نخاع وارد میکند تا تمام مفاصل، ساختارهای بافت نرم و اعصاب را قوی کند. تزریقات هدفمندتر شامل تزریقات هدایت شده به مفاصل فاست یا تزریقات هدایت شده برای جلوگیری از درد ریشه عصب است. در برخی شرایط که ممکن است افراد از تزریق مفصل فاست تسکین پیدا کنند اما درد دوباره برمیگردد، یک کلینیک درد ممکن است یک روش قطع مفصل فاست را با گرم کردن اعصاب که سیگنالهای درد مفاصل مربوطه را تأمین میکنند، ارائه دهد.
کمر درد چقدر طول میکشد؟
رایجترین ترس پس از آسیب نخاعی یا هنگام شروع کمر درد این است که آسیب باعث ناتوانی دائمی شود. با این حال، مانند آسیبهای اسکلتی – عضلانی در سایر نواحی بدن، با درمان مناسب کمر درد به ندرت مشکل طولانی مدت ایجاد میشود.
زمان بهبودی اولیه پس از جراحات ستون فقرات معمولاً بین چهار تا شش هفته است، اما در برخی موارد ممکن است شش ماه طول بکشد تا بافتهای آسیب دیده به قدرت کامل خود بازگردند. در صورتی که با درد کمر روبرو هستید و نیاز به مراقبت داشته باشید، استفاده مناسب از داروهای مسکن میتواند عاملی مهم در جلوگیری از معلولیت طولانی مدت باشد. این داروها به فرد امکان میدهند به طور طبیعی حرکتی درست را در ستون فقرات داشته باشد.
تحقیقات اخیر نشان میدهد که ادامه فعالیتهای روزمره اجتماعی و شغلی، به رغم وجود درد کمر، میتواند ناتوانی را در طولانی مدت کاهش دهد. اگر شما در حال بهبودی پس از عمل جراحی ستون فقرات هستید یا آسیب قابل توجهی در ستون فقرات داشتهاید، ترک سیگار همچنین به بهبود شما کمک کرده و تأثیر مثبتی خواهد داشت.
برای افرادی که با نگرانی شدید روبرو هستند و به دلیل درد کمر افسرده میشوند یا پس از گذشت چند هفته هنوز بهبودی چشمگیری نداشتهاند، منطقی است که با یک پزشک متخصص مشاوره کنند. این مشاوره با یک پزشک بالینی واجد شرایط، به شما کمک خواهد کرد تا مشکلات خود را بهبود بخشید و راهکارهای مناسب را برای مدیریت کمردرد دریابید.
